§ 4.2 Аксонометриялық проекциялардың стандартты түрлері

53
Енді осы бұрмалану көрсеткішінің сандық мəнін қарастырайық. Ол 
үшін жоғарыда қарастырылған тікбұрышты бұрмалану көрсеткіштерінің 
(2) формуласын аламыз. Барлық координата осьтерінде мəндер өзара тең 
болғандықтан, 2-формуланың оң жағы былайша өзгереді:
2
3
2
=
p
. (3)
Егер бұл 3-формуланы əрі қарай шешсек, онда координаталардағы осьтер-
дің мəндері төмендегідей болады:
0. 82
(4)
Бұл бұрмалану көрсет-
кіш терін тікбұрышты изо-
метрияда қолдануға оңай болу 
үшін жуық шамамен 1-ге тең 
деп аламыз.
Енді тікбұрышты изо-
метрия проекциясының ко-
орди наталар 
осьтерінің 
ара сындағы 
бұрыштық 
шама ларын 44-суретте көр-
сетілгендей, жазықтықтың 
үшбұрышты іздері арқылы 
қарастырайық. 
Егер кеңістіктегі коор 
ди-
на 
талар осінің бойындағы 
кесінді мен аксоно 
метрия-
лық координаталар осінің 
бойындағы кесінділердің 
қатынастары өзара тең болса, онда бұрмалану көр 
сеткіштері де өзара 
тең болады (44-сурет). Бұл дегеніміз
∠
Х
/
О
/
Y
/
, 
∠
X
/
O
/
Z
/
жəне
∠
Z
/
O
/
Y
/ 
үшбұрыштары теңбүйірлі, яғни [Х
/
Y
/
], [X
/
Z
/
] жəне [Z
/
Y
/
] табандары да 
тең. Осы теңбүйірлі үшбұрыштың бүйірлерінің ұзындықтары изометрия осі 
болады, яғни бұрыштық шамалары да өзара тең. Бұл бұрыш 120
0
градус 
болады. 45-суретте 120
0
градустың үш түрлі салу жолы көрсетілген. Бірінші 
жолы - z осіне перпендикуляр болатын сəулені 5 бөлікке бөліп, сол бөлінген 
жерден z осіне параллель түскен сəулені үш бөлікке, екінші жолы - екі 
тікбұрыш-ты (60
0
пен 30
0
жəне 45
0
пен 45
0
градусты) үшбұрышты сызғыштар 
арқылы, үшінші жолы циркульдің көмегімен шеңберді тең үшке бөлу арқылы 
жүзеге асады.
≈
3
2
r
q
p
=
=
=
x
y
z
O
/
X
/
Z
/
Y
/
O

54
/
x
/
y
/
z
O
5
3
0
30
0
120
0
120
Жоғарыда қарастырылған бұрмалану көрсеткіші тек осьтер бойындағы 
шамалар мен осьтерге параллель болатын сызықтар үшін ғана қолданылады.
4.2.1.1 Шеңбердің тікбұрышты изометриясы
Енді шеңбердің аксоно-
метриялық проекциясы тік-
бұрышты изометриясын салу 
жолын көрсетелік. Шеңбердің 
аксонометриялық проек 
ция-
сы эллипс болғандықтан, 
үлкен жəне кіші осьтер бола-
ды (46-сурет). 46-суретте 
эллипстің үлкен осьтері 
аксо нометриялық 
осьтерге 
перпендикуляр болады. Ал 
кіші осьтер сол осьтерге 
бағыттасып немесе беттесіп 
жатады. Эллипстің үлкен 
осінің бұрмалану көрсеткішін 
табу үшін, 1 санын осьтер-
дің бұрмалану көрсеткішіне 
бөлеміз (1/0.82=1.2). Сонда 

жүктеу/скачать 5,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: