Графика. Орфография. Орфоэпия



Pdf көрінісі
бет146/195
Дата08.02.2022
өлшемі2,09 Mb.
#124466
түріМонография
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   195
Байланысты:
Н.-Уәлиев-МОНОГРАФИЯ

үйлесім 
заңдылығын
сөз етеміз. Қазақ тілінің айтылым нормасында дауыссыз 
дыбыстар көрші дауысты дыбыстардың жуан, жіңішке,еріндік, езулігіне 
қарай төрт негізгі реңкке құбылып дыбысталады. Мысалы: 
бас, бес, бір, бос, 


бұр, бүр, бәс
сөздеріндегі 
б
дауыссызы өзінен кейінгі дауыстылардың 
ыңғайына қарай бірде жуан езулік, бірде жіңішке езулік, бірде жуан еріндік, 
бірде жіңішке еріндік болып айтылады. Бірақ ол жай құлаққа шалына 
бермейтіндіктен және мағына ажырата алмайтындықтан жазуда бір ғана 
таңбамен беріледі, айтылым сөздігінде ерекшеленіп көрсетілмейді. 
Ал көрші дыбыстардың бір-біріне тигізетін әсерінен болатын нақты 
өзгеріс мыналар болып саналады: 
Алдымен, сөздің ұяңдану бағытын көрсетейік: 
1.Екі дауыстының, үнді мен дауыстының арасында келген 
б
дыбысы 
екі еріннің сәл жуысуы арқылы айтылады. Мысалы: 
ебедейсіз – ебедейсіз, 
сабақ – сабақ, қабаған – қабаған, абай бол – абай бол, әбігер болу – әбігер
болұу, тәпбие - тәрбійе, табақ - табақ, жаз бойы - жаз бойұ.(34 бет) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   195




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет