Грамматика: просто о сложном
Глаголы ұнау, ұнату – нравиться, жақсы көру – любить, жек көру – ненавидеть
жүктеу/скачать 9,27 Mb.
|
Глаголы ұнау, ұнату – нравиться,
|
|
Аналога второй конструкции в русском языке нет. Поэтому приходится переводить одинаково: "мне нравится".
|
В первом случае жүзу является подлежащим, а маған – дополнением ("плавание мне нравится"). Во втором случае мен – подлежащие, а жүзудi– дополнение. Вторую конструкцию удобнее было бы перевести "я плавание нравлю", но такого глагола в русском языке нет:))). Так что переводим одинаково, но о разнице между конструкциями не забываем!
Маған кинофильм әуендерiн тыңдау ұнайды. – Мне нравится слушать мелодии из фильмов.
Бiзге теңiзде жүзу ұнайды. – Нам нравится плавать в море.
Оған гүл отырғызу өте ұнайды. – Ей очень нравится сажать цветы.
Алмаға спортпен айналысу ұнайды. – Алме нравится заниматься спортом.
Саған қандай мереке ұнайды? – Тебе какой праздник нравится?
Маған жұмбақ шешу ұнамайды. – Мне не нравится разгадывать загадки.
Мен музыка тыңдауды ұнатамын. – Мне нравится слушать музыку.
Бiз теледидар қарауды ұнатамыз. – Нам нравится смотреть телевизор.
Ол футбол ойнауды ұнатады. – Ему нравится играть в футбол.
Сiз төбешiктен сырғанауды ұнатпайсыз. – Вам не нравится с горки кататься.
С глаголами жақсы көру, жек көру предложения строятся также, как с глаголом ұнату.
Мен билеудi жақсы көремiн. – Я люблю танцевать.
Ол футбол ойнауды жақсы көредi. – Он любит играть в футбол.
Сiз адал жұмыс жасауды жақсы көресiз. – Вы честно делать работу любите.
Мен терезе тазалауды жек көремiн. – Я ненавижу чистить (мыть) окна.
Глаголы ұнау, ұнату, жақсы көру, жек көру используются не только с глаголами в неопределённой форме (инфинитивами), но и с причастиями прошедшего времени (суффиксы ған/ген, қан/кен). Перевод на русский такой же, что и с использованием инфинитивов, но во втором случае подразумевается наличие определённых навыков по данному действию:
Маған компьютермен жұмыс iстеген ұнайды. – Мне выполнять работу на компьютере нравится.
Оған тамақ пiсiрген ұнайды. – Ему готовить еду нравится.
Мен кафеде тамақ iшкендi ұнатамын. – Мне нравится кушать в кафе.
Сен жаңа адамдармен танысқанды ұнатасың. – Тебе нравится знакомиться с новыми людьми.
Ол теледидар қарағанды ұнатады. – Ему нравится смотреть телевизор.
Сiз әзiл айтқанды ұнатасыз. – Вам нравится говорить шутки.
Олар сыйлық бергендi ұнатпайды. – Им не нравится дарить подарки.
Саябақта балалармен қыдырғанды жақсы көремiн. – Я люблю гулять с детьми в парке.
Сен қазiргi музыканы тыңдағанды жақсы көресiң. – Ты любишь слушать современную музыку.
Азамат билегендi жақсы көрмейдi. – Азамат не любит танцевать.
Мен дүкен аралағанды жек көремiн. – Я ненавижу ходить по магазинам.
Сен ыдыс жуғанды жек көресiң. – Ты ненавидишь мыть посуду.
Менiң ағам үй жинағанды жек көредi. – Мой старший брат ненавидит убирать дом.
Таблицы для наглядности:
|
Маған (мне) Бізге (нам) Саған (тебе) Сендерге (вам) Сізге (Вам) Сіздерге (Вам) Оған (ему, ей) Оларға (им) |
тыңдау / тыңдаған |
ұнайды |
|
Мен (я) Біз (мы) Сен (ты) Сендер (вы) Сіз (Вы) Сіздер (Вы) Ол (он, она) Олар (они) |
тыңдауды / тыңдағанды |
ұнатамын / жақсы көремiн / жек көремiн ұнатамыз / жақсы көремiз / жек көремiз ұнатасың / жақсы көресiң / жек көресiң ұнатасыңдар / жақсы көресiңдер / жек көресiңдер ұнатасыз / жақсы көресiз / жек көресiз ұнатасыздар / жақсы көресiздер / жек көресiздер ұнатады / жақсы көредi / жек көредi ұнатады / жақсы көредi / жек көредi |
Глагол тура келу – приходится
Конструкция с тура келу следующая:
глагол + ға/ге тура келу
С подобной конструкцией вы уже встречались, изучая глагол болу (глагол + ға/ге болады).
Глагол келу может употребляться в любом времени (тура келдi – пришлось, прошедшее время; тура келiп тұр – сейчас приходится (или сейчас придётся), настоящее время; тура келедi – придётся, будущее время).
Примеры:
Жұмыс iстеуге тура келдi. – Пришлось делать работу.
Қандай қиыншылықтармен кездесуге тура келдi? – С какими трудностями пришлось столкнуться?
Оған айыппұл төлеуге тура келдi. – Ему пришлось заплатить штраф.
Бүгiн маған ағылшын тiлiн үйренуге тура келiп тұр. – Мне сегодня придётся учить английский язык.
Операция жасауға тура келiп тұр. – Придётся делать операцию.
Ендi сол iспен айналысуға тура келiп тұр. – Теперь придётся заниматься этим делом.
Сiзден көмек сұрауға тура келiп тұр. – Придётся просить вас о помощи.
Машинаңызды сервис орталығына алып кетуге тура келедi. – Вашу машину придётся забрать в сервис центр.
Құжатты қалпына келтiруге тура келедi. – Придётся восстанавливать документы.
Дәрiгерге баруға тура келедi. – Придётся идти к врачу.
Жұмысқа кешiгуге тура келедi. – Придётся опоздать на работу.
Бiзге қатаң тәртiпте жұмыс iстеуге тура келедi. – Нам придётся работать в жёстком режиме.
Берген уәдеңiздi орындауға тура келедi. – Данное вами обещание выполнять придётся.
Второй вариант построения конструкции с тура келу можно назвать "притяжательным". Для сравнения приведу рисунок:
|
Местоимение употребляется в притяжательной форме (или может опускаться). К глаголу сначала добавляются притяжательные окончания, а затем окончания дательно-направительного падежа:
Үйде отыруыма тура келдi. – Мне пришлось сидеть дома.
Полиция шақыруыма тура келдi. – Мне пришлось вызвать полицию.
Үйден шығуыңа тура келдi. – Тебе пришлось выйти из дома.
Менiң жұмыс iстеуiме тура келiп тұр. – Мне придётся работать.
Сенiң баруыңа тура келiп тұр. – Тебе придётся идти.
Жылдам шешiм табуымызға тура келедi. – Нам придётся быстро найти решение.
Өз бетiңiзше жұмыс iстеуiңiзге тура келедi. – Вам придётся самостоятельно делать работу.
|
Менiң Біздiң Сенiң Сендердiң Сіздiң Сіздердiң Оның Олардың |
баруыма тура келдi баруымызға тура келдi баруыңа тура келдi баруларыңа тура келдi баруыңызға тура келдi баруларыңызға тура келдi баруына тура келдi баруларына тура келдi |
Каталог: arhiv
arhiv -> Оқып үйренудің негізгі мақсаты Оқытуда қалыптасатын әдіс-тәсілдер
arhiv -> Жүсіпбек Аймауытовтың «Әнші» әңгімесіндегі дара тұлға
arhiv -> Тақырыптың туындау себептері
arhiv -> Сабақ тақырыбы: Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә. Назарбаевтың ерекше тұлғалық болмысы
arhiv -> Ххі ғасыр көшбасшысы өткізген
arhiv -> Жарық туралы дуализм Квант дегеніміз не? Абсолют қара дене Фотон
arhiv -> Өмірбаяны 1858 жылы қазіргі Павлодар облысының Баянауыл
arhiv -> Презентация №50 Абай атындағы орта мектеп
arhiv -> Атақты жазушы Біздің жерлесіміз
arhiv -> Сабақтың барысы: Сабақтың кезеңі Мұғалім іс-әрекеті Оқушы іс-әрекеті
arhiv -> Оқып үйренудің негізгі мақсаты Оқытуда қалыптасатын әдіс-тәсілдер
arhiv -> Жүсіпбек Аймауытовтың «Әнші» әңгімесіндегі дара тұлға
arhiv -> Тақырыптың туындау себептері
arhiv -> Сабақ тақырыбы: Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә. Назарбаевтың ерекше тұлғалық болмысы
arhiv -> Ххі ғасыр көшбасшысы өткізген
arhiv -> Жарық туралы дуализм Квант дегеніміз не? Абсолют қара дене Фотон
arhiv -> Өмірбаяны 1858 жылы қазіргі Павлодар облысының Баянауыл
arhiv -> Презентация №50 Абай атындағы орта мектеп
arhiv -> Атақты жазушы Біздің жерлесіміз
arhiv -> Сабақтың барысы: Сабақтың кезеңі Мұғалім іс-әрекеті Оқушы іс-әрекеті
жүктеу/скачать 9,27 Mb.
Достарыңызбен бөлісу: