Анықтамасы:
Улы химиялық заттардың потенциалдық уытты мөлшерлерін бір рет қабылдаудың нəтижесінде олардың организмге жергілікті күйдіретін жəне жалпы резорбтивтік əсеріне байланысты дамитын патологиялық жағдай.
Хаттама коды: H-S-039 "Күйдіргіш химиялық қосылыстардан ересектердің улануы"
Хирургиялық саладағы стационарлар үшін
АХЖ-10 бойынша коды:
T54.2 Қышқылдар мен қышқылтəрізді заттардың уыттық əсері
T54.3 Сілтілер мен сілтітəрізді заттардың уыттық əсері
Жіктемесі
Жіктемесі:
1. Улану себебі бойынша:
- кездейсоқ;
- əдейі қабылданған (суицидтік).
2. Ауырлық дəрежесі бойынша:
- жеңіл дəреже;
- орташа дəреже;
- ауыр дəреже.
3. Жергілікті химиялық зақымдалу сипаты бойынша:
- коагуляциялық өліеттенумен көрініс табатын күюлер (қышқылдар);
- колликвациялық өліеттенумен көрініс табатын күюлер (сілтілер).
Диагностика
Диагностикалық критерийлер: қышқылдармен улану.
Қышқылдармен уланғанда қышқыл əсер еткен жергенде тіндер күйіп қалады. Қышқылдардың жəне тіндердің ыдырау өнімдерінің сіңуі жалпы уыттық əсер көрсетеді. Аздиссоциацияланатын органикалық қышқылдармен уланғанда резорбтивтік əсер айқын, ал диссоциация константасы жоғары қышқылдар көбінесе жергілікті зақымдалу симптодарын туғызады.
Асқазан мен онекіелі ішектің шырыштық қабықтарының күюі жəне зақымдалуы сұйықтық мен электролиттерді көп жоғалтуға алып келеді, құсу мен іш өту дамиды. Тамырлық қабырғаның зақымдалуы қанның сұйық бөлігінің тінге шығуын жоғарылатып, гиповолемияны күшейтеді. Диссоциацияланбаған сірке қышқылы қанға түскенде эритроциттердің гемолизін тудырады, олардан гемоглобин босап шығып, сірке қышқылының əсерінен гем мен глобинге ыдырайды. Эритроциттердің мембраналары бүйректік өзекшелерді тығындап, фильтрациялық қызметі бұзып, жіті бүйректік жетіспеушілік дамиды.
Токсикогендік саты (күйдіретін удың организмге əсерінен дамитын патологиялық реакциялар), соматогендік саты (басым жағдайда күйдіретін уды организмнен аластағаннан кейін дамитын патологиялық реакциялар) ажыратылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
