Хазірет айша

Айша - ғылымның қайнар бұлағы

403

танытқан.  Құрсағынан  туған  тәрбиелейтін  баласы 

болмады, дегенмен өзі барша мұсылмандардың анасы-

на айналды. Осы жағымен қай жерде бір жетім немесе 

көмекке мұқтаж жан көрсе, дереу қамқорлығына алып, 

дұрыс  тәрбие  алуына  күш  салатын.  Бір  ерекшелігі, 

жетімдерге тек қарасып қана қоймай, оларды ғылым 

нәрімен де сусындататын

694

. 

Әлемнің  қағбасы  секілді  ол  кездерде  мәдина 

ғылым-білімнің  орталығы  еді,  ал  осы  қаланың  бас 

мұғалімі  айша  анамыз  болатын.  Тек  мәдинада 

сабақ  бермеді.  Жыл  сайын  қажылық  үшін  меккеге 

барғанда, Хира мен сәуір тауы арасында өзіне шатыр 

құрғызып,  ғылымға  құштар  жандар  сонда  келіп 

қуаттанып қайтатын

695

. 

Өмірден  өткенше  айналасын  нұрландырған 

анамыз  хадис  ғылымынан  бастап  әртүрлі  сала-

ларда  бірқатар  шәкірт  тәрбиеледі.  Осы  негізде  бұл 

ғылымдарды кейінгі әрбір мүмин үшін үйренуге бо-

латын жағдайға жеткізді. 

Тіке  барып  жолығып  білім  алғандардың  көбісі 

сахаба, табиғин және атбағут табиғиннің зиялылары 

болатын.  Діннің  үкімдеріне  бағыну  шартымен  азат 

694

  ұлы имам мәсруқ ибн Әжданы кішкентай кезінен қамқорлығына 

алып, оны табииннің үлкен имамы етіп тәрбиелеген. анамыздан 

бір хадис риуаят еткісі келгенде сөздеріне «маған сыддықа бин-

тус сыддық, Хабибуллаһтың сүйіктісі және көктің арғы жағынан 

ақталған  анамыз  риуаят  етті»  деп  бастайтын.  Тағы  бір  шәкірті 

болған хазірет амра әл-ансари мәдиналық екеніне қарамастан ана-

мызды «нағашы әпкем» деп атайтын. Қараңыз: ахмад ибн Ханбал, 

мүснад 6\241 (26086), Бәйхақи, сүнән 2\458 (4193), Әбу нуайм, 

мүснаду Әби Ханифа 1\54, Табарани, әл-мұғжамул әбсад 5\314 

(5411), Кәбир 23\181 (289), Таялиси, мүснад 1\197 (1382), Зәһәби, 

сияр 4\67, Исхақ ибн рахуия, мүснад 3\813 (1452)

695

  ахмад ибн Ханбал, мүснад 6\40 (24170), Ибн сағд, Табақат 5\595, 8\68

Барша мұсылманның ардақты анасы 

−

 хазірет Айша

404

адамдардан құлдарға, жанындағылар мен алыстарға 

дейін  есігі  баршаға  ашық  болды.  Діни  мәселелерде 

барша  қолдана  алатын  жолды  ұстанып,  өзіне  сұрақ 

қойғандар  түсіне  алатын  әдіске  жүгінетін.  сұрақ 

сұраудан тартынғандарды көргенде оларды батылдан-

дырып,  іштейгі  ойларын  ұялмай  сұрап  үйренулерін 

жеңілдететін

696

. 

Өте-мөте сол кездің шарттарын ойлайтын болсақ, 

бұл анамыз қалыптастырған білім толқынының кең 

аймақтарға  жетуі  немесе  өзінен  кейін  келетін  жаңа 

ұрпақтарға  мұра  болып  қалатын  құндылыққа  айна-

луы деген мағынаны беретін. 

Білім  беруде  де,  сахабалармен  сөйлескенде  де 

пайғамбарымыздың  (саллаллаһу  аләйһи  уә  сәлләм) 

тәсіліне  салатын.  асығыстықтан  сақтанып,  бір 

отырғанда  бәрін  алып  кеткісі  келіп  тұратындарды 

сабырға  шақырып,  ол  әрекеттің  сүннетке  қайшы 

екенін айтатын

697

. 

реті  келгенде  өзі  іс  жүзінде  көрсетіп  үйрететін. 

Жақын  туыстарының  бірінің  құлы  болған  сәлимге 

дәрет алуды өзі көрсеткен

698

. 

шәкірттеріне сабақ үйреткенде өте мұқият әрекет 

жасаған анамыздың бұл мәселеде екі түрлі әрекетін 

байқаймыз, білім алу үшін өзіне келгендердің ішінде 

туыстарымен пердесіз сөйлессе, басқалармен перденің 

артында  тұрып  сөйлесетін

699

.  шәкірттерінің  басым 

696

  Ибн мажә, Тахара 111 (610), ахмад ибн Ханбал, мүснад, 6\97, 265 

(24699, 26332) 

697

 Бұхари, мәнәқиб 20 (3375), мүслим, фадаилус сахаба160 (2493) 

Тахмаз, әс-сәйидәту айша 179

698

  нәсәи, Тахара, 83 (100)

699

  ахмад ибн Ханбал, мүснад 6\71 (24474)

жүктеу/скачать 2,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: