Химия әлеміне саяхат
Мақсаты: Оқушылар бейорганикалық химия курсы бойынша алған білімдерін бекіту, тереңдету, жан-жақты мәлімет беру, толықтыру және қорыту, логикалық жан-жақты ойланудын, сөйлеу қабілеттерін түйсігін, дүниетанымын дамыту, пәнге қызығуын арттыру, бірлікке үйымшылдыққа, адамгершілік жақсы қасиеттерге баулу, өз бетінше ізденіп, білім алуға дағдыландыру және тәрбиелеу.
Мультимедия, слайдтар, суреттер, плакаттар, карточкалар, кітаптар, буклеттер, қажетті химиялық заттар, ыдыстар көрнекілік ретінде пайдаланады.
Сәлем сөздің анасы
Дейтін қазақ данасы
Сәлемдесіп, танысып
Кеш бастайық жарысып
Алтындай ардақты, күмістей салмақты оқушылар мен ұстаздар! Бүгінгі кеште өздеріңізді суда жүзген балықтай жақсы сезініңіздер. Көңілдеріңіз алюминийден жасалған ұшақтың ішіндей кең болсын, темірдей қатты, болаттай мықты денсаулық тілейміз. Көмірдей қара көздеріңізбен, алмаздай өткір сөздеріңізбен жанды жадыратып, өмір ағысымен сынаптай сырғып жүре беріңіздер демекпін.
Біз бүгін химия пәнінен «Химия әлеміне саяхат» деп аталатын сайыс сабағымызды бастағалы отырмыз. Ұлы ойшыл, қытай философы Конфуцийдің «Естігенді ұмытамын, көргенді есте сақтаймын, ал өз ақыл-ойыммен істеген ісімді түсінемін» деген даналық сөздері және бүгінгі сайысқа қатысқалы отырған оқушыларының білімдері мен тәжірибелері осы айтылғанды дәлелдей түседі.
Сайысымызды бастамас бұрын 2 топтың әділ бағасын беретін, әділқазылар алқасын сайлап алайық.
1
2
3
«химия әлеміне саяхат» сайысымыз 5 бөлімнен тұрады.
І Таныстыру
ІІ «Ойлы болсаң, озып көр»
ІІІ «Мықты болсаң, тауып көр»
IV «Танбалар әлемі»
V «Тапқырлар»
VI «Кім жылдам?»
VI І «Жұмбақ шешуі»
1 бөлім «таныстыру» бұл кезде әр топ өзін таныстырып өтеді. Әділқазылар алқасы әділ бағаларыңызды беріп отыруларыңызды сұраймыз. (1-5 аралығында балл беріледі)
2 бөлім «Ойлы болсаң, озып көр» кезеңінде әрбір топқа 5 мәтін оқылады. Сайыскерлер оқылған мәтінге «иә» немесе «жоқ» деп жауап береді. Дұрыс жауап үшін 10 ұпай беріледі. Ендеше іске сәт.
2 бөлім - «Ия-жоқ» бөлінген екі топқа 5 сұрақ қойылады. Оларға иә жоқ деп жауап беріп, әр дұрыс жауапқа 5 ұпайдан беріледі.
1-топтың сұрақтары:
Атом сөзі грекше бөлінбейтін деген сөз. Ия
Химиялық заттарды құрайтын, өздері әрі қарай бөлінбейтін, ен ұсақ бөлшектер – молекула деп аталады. Жоқ
SO3 негіздік оксид. Жоқ
Негіздер металл атомынан және бір немесе бірнеше гидоксотоптан тұрады. Ия
O, S, Se, Te – гологендер. Жоқ
2-топ сұрақтары
Молекула сөзі «ен кішкене» деген мағынаны білдіреді. Ия
СаО қышқылдық оксид. Ия
Күрделі заттардың құрамында екі немесе одан да көп атом түрлері болуы мүмкін. Ия
Тұздар дегеніміз сутек атомы және қышқылдық қалдығынан тұратын күрделі заттар. Жоқ
Mg, Ca, Sr, Ba – сілтілік жер металдар. Ия
3-бөлім «Мықты болсаң, тауып көр» Тапсырма 2 топқа да ортақ. Шарты әріптердің орнын ауыстырып, элементтің атын табу керек.
І –топ ІІ-топ
ТИЛИЙ ИЙТАРН
ГАМИНИЙ ЛАКИЙ
ТРКІҮК НЕЛЕС
ДОЙ ХРЛО
ТОРФ ЬЛАКЦИЙ
МОРБ ФТОР
ЗЙЦЕИ РАБИИ
ЛУРТЕЛ ЦИРСТОНОЙ\
Жауабы:
литий натрий
Магний калий
Күкірт селен
Иод хлор
Фтор кальций
Бром фтор
Цейзи барий
Теллур стронций
4-бөлім «Танбалар әлемі»
Химиялық элементтердің танбалары. Кесте толтыру
І – топ
Қазақша
атауы
|
Орысша
атауы
|
Латынша
атауы
|
Элементтің
танбасы
|
Химиялық
элементтін
атауы
|
сутегі
|
водород
|
|
Н
|
аш
|
оттегі
|
|
оксигениум
|
О
|
О
|
сынап
|
ртуть
|
|
Hg
|
гидраргирум
|
алтын
|
|
аурум
|
Au
|
аурум
|
көміртек
|
углерод
|
|
С
|
це
|
калий
|
|
калиум
|
К
|
калий
|
мыс
|
медь
|
|
Сu
|
купрум
|
темір
|
|
феррум
|
Fe
|
феррум
|
күміс
|
серебро
|
|
Аg
|
аргентум
|
қорғасын
|
|
плюмбум
|
РЬ
|
плюмбум
|
азот
|
азот
|
|
N
|
эн
|
Барий
|
|
бариум
|
Ва
|
барий
|
йод
|
йод
|
|
І
|
йод
|
ІІ топ
Қазақша
атауы
|
Орысша
атауы
|
Латынша
атауы
|
Элементтің
танбасы
|
Химиялық
элементтін
атауы
|
алюминий
|
алюминий
|
|
АІ
|
алюминий
|
бор
|
|
борум
|
В
|
бор
|
кальций
|
кальций
|
|
Са
|
кальций
|
күкірт
|
|
сульфур
|
S
|
эс
|
бром
|
бром
|
|
Вr
|
бром
|
кремний
|
|
силициум
|
Sі
|
силициум
|
мырыш
|
цинк
|
|
Zn
|
цинк
|
хлор
|
|
хлорум
|
CI
|
хлор
|
фосфор
|
фосфор
|
|
P
|
пэ
|
натрий
|
|
натриум
|
Na
|
натрий
|
фтор
|
фтор
|
|
F
|
фтор
|
марганец
|
|
манганум
|
Mn
|
марганец
|
магний
|
магний
|
|
Mg
|
магний
|
5-бөлім «Тапқырлар»
1-топ Периодтық жүйені пайдаланып, географиялық атауларға байланысты химиялық элементтерге мысал келтіріндер:
Географиялық атау (қала суреттері беріледі) –франций, германий, европий, америций, калифорний.
2 топ Периодтық жүйені пайдаланып, планета (жер серігіне) байланысты химиялық элементтерді атандар: жер серігі (планета суреттері беріледі)-уран, нептуний, плутоний
6-бөлім Кім жылдам?
1-топ Мына химиялық элементтердің қазақша атауларын дұрыс тауып орналастырса тор көзде атом – молекулалық теорияны ұсынған ұлы орыс ғалымының тегі шығады: 1) СІ, 2)О, 3) Ғе, 4) В, 5) Na, 6) F, 7) Cu, 8) N, 9) V.
2-топ. Мына элементтердің орысша атауын тор көзге орналастырса, химиямен байланысатын – негізгі мамандық иесі шығады: 1) СІ, 2)Zn, 3) Br, 4) K, 5) Ni.
7-бөлім «Жұмбақ шешуі»
Жұмбақ екі топқа бірдей беріледі кім бірінші, дұрыс жауап береді сол топ жеңіпаз аталады
Иісі, дәмә жоқ ұсталмайды.
Ол болмаса тіршіліктің мәні де жоқ
Ол болмаса отын да түтанбайды
Қалады қарауытып көмір шоқ боп. (Оттек)
Бірінші бөлігім көп емес дегенді білдіреді
Екінші бөлігім, тілсіз жау. (Азот)
Бірінші бөлігім, тасқын су
Екінші бөлігім малға салынатын ен. (Селен)
Қоссаң кірді кетіріп
Ішсен тәбет келтіріп
Шыны ыдыста тұрғаны
Асхана үй тұрғаны (Сірке суы)
Суға батпайды отқа жанбайды (Мұз)
Жалыны бар, түтіні жоқ
Ыдысқа күйе қонбайды
Қандай отын ойлашы сен
Жанса күлі қалмайды (Газ)
Судан шығады, судан қорқады. (Тұз)
Сонымен ойынымызды қорытындылайтын болсақ:
Барлық ойынға қатысқан оқушыларға алғысымызды білдіреміз. Ұту ғана маңызды емес, қатысу да маңызды екенін ұмытпайық. Назарларыңызға рахмет, сау болыңыздар.
Достарыңызбен бөлісу: |