Химия пәні 9 сынып Бөлім: Көмірсутектер. Отын Тақырыбы “ Алкендер”

• Химия пәні
• 9 сынып
• Бөлім: Көмірсутектер.Отын
• Тақырыбы “ Алкендер”
• Мақсаты:
• 9.4.3.9 – қанықпаған ұғымын сипаттау
• 9.4.3.10 – этилен мысалында алкендердің химиялық қасиеттерін (жану, гидрлеу, гидротация, галогендену, сапалық реакциялар) оқып үйрену, химиялық реакция теңдеулерімен дәлелдеу
• 9.4.3.11 – полиэтилен мысалында полимерленну реакциясының механизімі мен полимерлердің құрылымының ерекешеліктерін түсіндіру
• 9.4.3.12 – пластиктің ыдырау механизімініңұзақтық мәселесін түсіну және оқып білу, қоршаған ортада пластик материалдардың кюбеюінің зардабын білу

• Молекула
• құрылысы

• CnH2n

• Химиялық
• қасиеттері

• Изомерия

• Физикалық
• қасиеттері

• Алынуы

• Номенклатура

• Қолданылуы

• Алкендер

• Алкендер – молекуласындағы көміртек атомдарының арасында бір байланыстан өзге бір қос байланыс болатын ациклді көмірсутектер.

• Жалпы формуласы: СnH2n

• δ

• sp2-гибридтену

• Байланыс бұрышы – 1200

• Молекула пішіні – жазық үшбұрыш

• н

• н

• н

• н

• с

• с

• с

• с

• н

• н

• н

• н

• C

• π

• C

• Молекула құрылысы

• Н

• С

• 1.Негізгі тізбекті анықтау

• Н

• Н3

• С

• С

• С

• С

• С

• СН3

• Н

• Н

• Н3

• 2. Негізгі тізбектегі көміртек атомдарын нөмірлеу

• Н

• Н3

• С

• С

• С

• С

• С

• СН3

• Н

• Н

• Н3

• 1

• 2

• 3

• 4

• 5

• 3. Атауды құрастыру.

• Н

• Н3

• С

• С

• С

• С

• СН3

• Н

• Н3

• 4 –метил пентен - 2

• Номенклатура

• СН2

• СН

• СН3

• Н

• 1. Құрылыс изомериясы.

• СН2

• СН3

• С

• СН2

• СН3

• С

• СН2

• бутен - 1

• метилпропен

• 2. Қос байланысқа қатысты изомерия

• СН3

• СН2

• СН

• СН3

• СН

• СН3

• бутен - 1

• бутен - 2

• 3. Геометриялық изомерия.

• СН3

• Н

• СН3

• Н

• С

• С

• СН3

• Н

• С

• С

• цис-бутен -

• транс-бутен - 2

• СН3

• Н

• 4. Классаралық изомерия.

• СН2

• СН

• СН3

• пропен-1

• циклопропан

• Агрегаттық күйі:

• С2Н4 – С4Н8

• газтәрізді заттар;

• С5Н10 – С18Н36

• сұйықтқ;

• С19Н38

• Қатты заттар

• Этилен С2Н4

• Молекулалық массасы артқан сайын қосылыстардың қайнау және балқу температурасы жоғарылайды.

• Г, З мұнай, Ц

• Tбалқ = - 169,20С

• Tқн = 103,70С

• нашар
• Н2О

• Физикалық қасиеттері

ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

• Алкендердің ең қарапайым өкілі – этилен
• CH2 = CH2 . Құрамында еселі байланысы болғандықтан, алкендер алкандарға қарағанда реакцияға түскіш қосылыстар.
• Алкендер қосылу, полимерлену, тотығу және жану реакцияларына түседі. Алкендердің қос байланысын бромды су мен перманганат ерітіндісінің түссізденуі арқылы анықтауға болады.

• + Н2, t0, Ni

• + Hal2

• + HHal

• + H2O, t0, H+

• + H2O + [O]

• + O2, t0 (жану)

• - H2, t0, Ni

• + nCnH2n

• CnH2n+2

• дигалогеналкандар, СnH2nHal2

• галогеналкандар, СnH2n+1Hal

• CnH2n+1OH

• CnH2n(OH)2

• CO2 + H2O

• CnH2n-2

• полимер

• СnH2n

• Химиялық қасиеттері

• СН

• ОН

• 4. Гидратация:

• Pt, t

• 1. Гидрлеу:

• СН2

• СН2

• + Н2

• СН3

• СН3

• 2. Галогендеу:

• СН2

• СН2

• + Br2

• СН2Вr

• СН2Вr

• 3. Гидрогалогендеу:

• СН2

• СН2

• + НСl

• CН3

• СН2Сl

• СН2

• СН2

• + Н2О

• t, Н3РО4

• CН3

• СН2ОН

• 5. Жұмсақ тотығу:

• СН2

• СН2

• + [О] +Н2О

• СН2

• СН2

• ОН

• 6. Жану:

• СН2

• СН2

• + 3О2

• 2СО2

• 2Н2О

• 7. Дегидрлеу:

• СН2

• СН2

• t, Ni

• СН

• + Н2

• 8. Полимерлену:

• nСН2

• СН2

• cat

• ( …

• СН2

• СН2

• …)n

• Химиялық қасиеттері

• Br

• СН2

• 1. Мұнай өнімдерінің крекингі:

• С16Н34

• С8Н18

• + С8Н16

• 2. Қаныққан көмірсутектердің дегидрленуі:

• СН3

• СН2

• СН2

• СН3

• СН2

• СН

• СН2

• СН3

• + Н2

• СН3

• СН

• СН

• СН3

• + Н2

• 3. Спирттердің дегидратациясы (судың бөлінуі):

• СН3

• СН2

• ОН

• Н2SО4 , 140 – 1500С

• СН2

• + Н2О

• 4. Дегидрогалогендеу (галогенсутектің бөлінуі)

• СН3

• СН2

• СН3

• + NaОН

• спирт, t

• СН

• СН3

• СН

• СН

• СН3

• +NaBr

• +Н2О

• 5. Дегалогендеу:

• СН3

• СН

• СН3

• СН

• +Zn

• Br

• Br

• СН3

• СН

• СН

• СН3

• +ZnBr2

• Алынуы

• О

• СН2

• Н2С

• Этилен оксиді

• Сірке қышқылы

• Ацетальдегид

• Этанол

• Бутадиен-1,3

• Этилен

• Синтетикалық каучук

• Стирол

• 1,2-дихлорэтан

• Хлорвинил

• Полистирол

• Поливинилхлорид

• Полиэтилен

• Антифриз

• Этиленгликоль

• Қолданылуы

• Қоршаған ортаға пластик және полиэтилен материалдары қандай зардап тигізеді ?

ЭТИЛЕННІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ

• Алкендерден күнделікті тұрмыс пен техникаға аса қажетті көптеген заттар (этил спирті, хлорэтан, ди хлорэтан, глицерин, полиэтилен, полипропилен, каучук, резеңке, т.б.) алынады.
• Этиленнің жеміс-жидектердің пісуін тездететін ерекше қасиеті бар. Полиэтилен диэлектрик болғандықтан электр сымдарын және кабельдеуші оқшаулағыш материал ретінде электротехникада қолданылады.
• Суды және газды өткізбейтіндіктен, тағамдық өнімдер мен әртүрлі бұйымдарды орап сақтауға тұрмыста полиэтилен кеңінен қолданылады.

Үй жұмысы

• Параграф 47, 236 бет «Атамұра» баспасы
• А тобындағы 2,3 тапсырмаларды орындау
• В тобындағы тапсырмаларды орындап көріңдер

жүктеу/скачать 2,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: