Байланысты: 260f67b3-a150-11e4-8a1d-f6d299da70eeучебно-методические материалы для БТ
Сутектік, гидроксидтік көрсеткіш. Ерітіндінің қышқылдығын не сілтілігін жоғарыда қолданғандай теріс мәнді көрсеткіші бар сандармен жазғанда, жұмыс кезінде ыңғайсыз, қиындық туғызады, сондықтан қазіргі кезде оған ыңғайлырақ әдіс қолданылады: сутек иондарының, не гидроксид иондарының нақты концентрацияларының орнына олардың теріс таңбамен алынған ондық логарифмдерін қолданады. Ол сутектік не гидроксидтік көрсеткіш деп аталып, рН, рОН арқылы белгіленеді: рН = - lg [H+]; рОН = - lg [ОH] .
Мысалы, егер [H+ = 103 моль/л болса, рН= 3; егер [H+ = 1010 моль/л болса, онда
рН = 10 т.с.с., осылай болғандықтан нейтрал(бейтарап) ерітіндіде рН = 7 болады, қышқыл ерітіндіде рН < 7, ал сілтілі ерітіндіде рН > 7.
Сонда рН + рОН = 14 болады.
Ерітіндінің рН- ын білу химиялық зерттеу жұмыстарында, әртүрлі өндірістік процестерде, тірі организмдерде жүретін құбылыстарды түсіндіруде өте керек. Көпшілік жағдайларда рН – тің дәл мәнін емес, ерітіндінің реакциясы (ортасы) қандай, қышқыл не сілтілік пе – соны сапалық түрде білу жеткілікті, ол үшін индикатор деп аталатын арнаулы реактивтерді қолданады. Сонда индикаторлар сутегі не гидроксид иондары концентрациясына байланысты түстерін өзгертеді. Жиі қолданылатын индикаторлар: фенолфталеин, лакмус, метилоранж, метилқызыл.
