«Химия» пəнінен тоқсандық жиынтық бағалаудың спецификациясы

Балл қою кестесі  

No Жауап Балл Қосымша ақпарат  

1 Берген/ қосып алған электрон саны = тотығу дəреже  

санының мəні Mg​

2+​

; S​

2-​

.  

1 ​1 ​Катион/оң ион болады Электрон бұлттары/ делокализацияланған электрондар  

1 ​1  

Суретін салып көрсетсе балл беріледі Сілтімен əрекеттеспейді (NaOH, KOH) 1 2 

Реакция теңдеуі міндетті  

Na​

2​

O негіздік оксид Al​

2​

O​

3 ​

екідайлы оксид SO​

2 ​

қышқылдық оксид  

1 ​1 1 ​3 Күкірт диоксиді сумен əрекеттесіп/ еріп қышқыл  

жаңбырға айналады Қышқыл мəрмəрмен реакцияға туседі  

1 ​1  

Реакция теңдеуін жазса балл беріледі  

4  

Құт​ы  

Жалын түсіне  

3  

Жалын  

сəйкес тұз түсі  

катиондарын жазыңыздар А Күлгін Калий ионы  

В Қызыл Кальций ионы  

С Сары Натрий ионы  

5 C 1 6 2Ca + 2H​

2​

O = 2Ca(OH)​

2 ​

+ H​

2 ​

1 Ca(OH)​

2 ​

+ 2CO​

2 ​

= Ca(HCO​

3​

)​

2 ​

1 Ca(HCO​

3​

)​

2 ​

+ 

Ca(OH)​

2 ​

= 2CaCO​

3 ​

+ H2O 2Ca(HCO​

3​

)​

2 ​

= CaCO​

3 ​

+ CO​

2 ​

+ H2O  

1 Кез келген біреуі  

Кальций гидроксидінің моль санын дұрыс тапса n = 0,4 ​Түзілген тұздың массасын 

дұрыс анықтаса m = 64,8  

1 ​1  

Пропорция əдісімен шығарылған жол қабылданады  

29  

4 7 Белг  

ісіз тұзд ар  

Алынған тұнбаның түстері  

Əрбір металл ионы мен тұнбасының түсіне 1 балл  

8 Оттегі/ауа 1 Массасы артады 1 кез келген əдіске 1 балл 1 9 Реакция теңдеуіне 1 

балл  

Газ көлемінің зат мөлшерін дұрыс анықтаған 1 балл Темірдің массасын дұрыс 

есептеу 1 балл Мыстың массасын дұрыс есептеу 1 балл  

Тұздағы металл ионы  

А ақ Мырыш ионы  

В жасыл Темір (ІІ) ионы С қоңыр ​

Темір (ІІІ)  

ионы  

D көк Мыс ионы  

4  

30  

4-ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ 4-тоқсанның 

жиынтық бағалауына шолу Жиынтық бағалаудың өткізілу уақыты – 40 

минут Балл саны – 30  

Тапсырмалар 

түрлері:  

КТБ ​– Көп таңдауы бар тапсырмалар; ​ҚЖ ​– 

Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар; 

ТЖ ​–Толық жауапты қажет ететін 

тапсырмалар.  

Жиынтық бағалаудың 

құрылымы  

Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда əртүрлі тапсырмалар: көп жауапты 

таңдауы бар сұрақтар, қысқа/ толық жауапты қажет ететін сұрақтар қолданылады.  

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

жауап береді. ​Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

жəне ​шығармашылық дағдыларын көрсетеді.  

Нұсқа: ​9 ​тапсырмадан тұрады: соның ішінде бірнеше жауап нұсқаларынан

   

 

 

 

 

 

 

 

тұратын сұрақтар, қысқаша жауапты қажет ететін сұрақтар, толық жауапты қажет ететін

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

тапсырмалар берілген.  

3

1  

Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы 4-тоқсан  

Бөлім Тексерілетін мақсат  

Ойлау  

Орындау дағдыларының  

уақыты, деңгейі  

мин*  

Бөлім бойынша балл  

10.4А Маңызды p- элементтер жəне олардың қосылыстары  

Тапсырма  

No  

Тапсырм саны*  

тапсырма*  

а түрі*  

10.2.1.32 алюминий оксиді жəне гидроксидінің екəдайлы қасиеттерін оқып білу;  

Білу жəне түсіну 1 1 ТЖ 4 2  

10.4.1.8 азот оксидтерінің атмосфераға, нитраттардың топырақ жəне су

 

 

 

 

 

 

 

 

ресурстарына əсерін  

Жоғары деңгей  

дағдылары ​

1 2 ТЖ 5 4  

анализдеу; 10.2.1.40 сұйылтылған жəне концентрлі күкірт қышқылының 

қасиеттерін  

16  

салыстыру;  

Қолдану 1 3 КТБ 3 2  

10.2.1.41 топ бойынша галогендердің физикалық жəне химиялық қасиеттерінің

 

 

 

 

 

 

 

 

өзгеру заңдылығын түсіндіру;  

Қолдану 1 4 КЖ 3 3  

10.2.1.44 аниондарды анықтау бойынша тəжірибе жоспарын құру жəне оны іс

 

 

 

 

 

 

 

 

   

–жүзінде жүзеге асыру;  

Жоғары деңгей  

дағдылары ​

1 5 КЖ/ТЖ 7 5  

10.4B Бейорганикалық қосылыстарды жəне құймаларды өндіру  

10.2.3.10 шойын жəне болаттың алыну əдістерін жəне қасиеттерін сипаттау;  

Қолдану 1 6 КЖ/ТЖ 4 4  

10.2.1.45 күкірт қышқылын ​

өнеркəсіптік өндірудің 14 жанасу үдерісін сипаттаужəне 

оның өнеркəсіп үшін мəнін білу;  

Қолдану 1 7 ТЖ 7 4  

32  

Балл*  

10.2.1.46 аммиак жəне азот қышқылын өнеркəсіптік өндіру əдістерін жəне оның

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

өнімдерінің қолданылу саласын сипаттау;  

Қолдану 1 8 КЖ /ТЖ 4 4  

10.4.1.14 химиялық жəне металлургиялық өндіріс қалдықтарының қоршаған ортаға

 

 

 

 

 

 

 

 

əсерін бағалау;  

Жоғары деңгей  

дағдылары ​

1 9 ТЖ 3 2  

Барлығы: ​30 30 ​Ескерту: * - өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер  

33  

Мысал үлгілері жəне балл қою кестеcі «Химия» пəнінен 4-тоқсанға арналған 

жиынтық бағалаудың тапсырмалары  

1. Алюминий гидроксидінің екідайлы қасиет көрсететін реакция теңдеуін жазып 

көрсетіңіз:  

(а) негіздік қасиет көрсететін химиялық реакция теңдеуі 

______________________________________________________________________

________ ​[1] ​(b) қышқылдық қасиет көрсететін химиялық реакция теңдеуі 

______________________________________________________________________

________ ​[1]  

2. Азот оксидтері атмосферада гомогенді катализаторлардың əсерінен қышқылды 

жаңбырға  

айналады.  

(а) Атмосферадағы азот оксидтерінің түзілуінің негізгі қайнар көздерін атап, 

түсіндіріңіз. 

______________________________________________________________________

________ 

______________________________________________________________________

________ ​[2] ​(b) Егер топырақ тым қышқылданатын болса онда дəнді дақылдар 

жақсы өспейді.  

(і) Топырақтың қышқылдануының бірден-бір себебі қышқылды жаңбырдың əсері. 

Қышқыл жаңбырдың түзілуінің химиялық реакция теңдеуін жазыңыз. 

______________________________________________________________________

___ ​[1] ​(іі) Қышқылданған топырақтың рН көрсеткішін жоғарылату үшін қандай негіз 

қолданылатынын жазыңыз. 

______________________________________________________________________

___ ​[1]  

3. Төмендегі кестеде берілген реакцияға түсетін заттар мен түзілген өнімдерді 

сəйкестендіріңіз.  

Реагенттер Түзілетін өнімдер 1) Cu + H​

2​

SO​

4 (cұйытылған) ​

→  

a) Cu(SO​

4​

)​

2​

+ H​

2  

2) Cu + H​

2​

SO​

4 (конц) ​

→  

b) Cu(SO​

4​

)​

2​

+ SO​

3 ​

+ H​

2​

O c) əрекеттеспейді d) Cu(SO​

4​

)​

2​

+ SO​

2 ​

+ H​

2​

O  

Жауабы: 1_____ 2_____  

[2]  

4. Периодтық кестенің 7​тобында орналасқан элементтерге хлор, бром жəне йод 

жатады. (а) (і) Бөлме температурасында жасыл-сары түс көрсететін элементті 

анықтаңыз.  

______________________________________________________________________

___ ​[1] ​(іі) балқу температурасы жоғары элементті анықтаңыз. 

______________________________________________________________________

___ ​[1]  

34  

(b) Жоғарыдағы элементтерден басқа бөлме температурасында қатты күйде 

кездесетін 7​топта орналасқан элементті атаңыз.  

______________________________________________________________________

___ ​[1]  

5. Қатты алюминий тұзының құрамындағы Х анионына анализ жасау. Төмендегі

 

 

 

 

   

 

 

 

 

кестеге Х анионын анықтауда жасалынған тəжірибенің жоспарын құрып берілген

   

 

 

 

 

 

 

 

сұрақтарға жауап беріңіз.  

Тəжірибе барысы Тəжірибе барысындағы өзгерістер (а) Қатты алюминий тұзының 

аз мөлшерін шпательмен алып ыстыққа төзімді сынауыққа саламыз. Сынауықты 

аздап сосын қатты қыздырамыз. Сынауықтан бөлінген газды индикатор қағазымен 

тексереміз.  

Сынауықтың жоғарғы бөлігінде конденсация болады жəне индикатор қағазы қызыл

 

 

 

 

 

 

 

 

 

түске өзгереді.  

(b) (і) _______________________________________ 

____________________________________________ 

____________________________________________ ​[1] ​(іі) бірінші сынауықтағы 

ерітіндіге тұз қышқылын жəне барий хлоридінің ерітіндісін қосамыз  

(ііі) екінші сынауықтағы ерітіндіге азот қышқылын жəне күміс нитратының 

ерітіндісін қосамыз  

(іv) үшінші сынауықтағы ерітіндіге натрий гидроксидінің ерітіндісін жəне алюминий

 

 

 

 

 

 

 

 

 

фальгасын қосып араластырамыз. Сынауықтан бөлінген газды индикатор

 

 

 

 

 

 

 

қағазымен тексереміз.  

Өзгеріс байқалмайды.  

Өзгеріс байқалмайды  

Өткір газ бөлінеді Индикатор қағазы көк түске боялады, шамамен рН 10 тең  

Х ​анионын анықтауда b) (іі) жəне (ііі) сұрақтары бойынша қандай аниондарды 

анықтап жатқандығы туралы өз болжамыңызды жазыңыз.  

(b) (іі) 

______________________________________________________________________ 

[1] ​(ііі) 

______________________________________________________________________ 

[1] (іv) қандай газ бөлінгенін анықтаңыз. 

______________________________________________________________________

___ 

______________________________________________________________________

___ ​[1] ​(с) ​Х ​анионы қандай ион екендігі туралы өз шешіміңізді жазыңыз. 

______________________________________________________________________

________ ​[1]  

35  

6. Төменде домна пешінің схемасы 

көрсетілген.  

(а) Домна пешінің схемасын қолданып келесі сұрақтарға жауап 

беріңіз.  

(і) ​Х ​белгіден Домна пешінің ішіне қандай зат жіберілетіндігін анықтаңыз. 

__________________________________________________________________

_______ ​[1] ​(іі) ​Y ​белгіден Домна пешінің ішінен қандай өнім шығады? 

__________________________________________________________________

_______ ​[1]  

(b) Темірдің құрамындағы көміртегінің пайыздық үлесі артатын болса, онда 

темірдің  

иілгіштігі қалай өзгеретіндігін түсіндіріңіз. 

______________________________________________________________________

________ ​[1]  

(с) Темірдің құрамындағы көміртегінің пайыздық үлесі көп өнімді атаңыз. 

______________________________________________________________________

________ ​[1]  

7. Күкірт қышқылын өндіруде күкірт диоксидін қолдану маңызды болып 

табылады.  

(а) Күкірт диоксидін алудың бірден бір қайнар көзі күкіртті ауада жағу арқылы 

алынады.  

Күкірт диоксидін металл сульфидінен алу əдісін ұсыныңыз. 

______________________________________________________________________

________ ​[1] ​(b) Күкірт триоксидін контакт процесі арқылы күкірт диоксидінен 

алады. Реакция нəтижесінде өнімді көп мөлшерде алу үшін катализатор жəне 

арнайы шарттар: 450°С температура жəне 2 атм қысым қолданылады.  

(і) Реакция теңдеуін жазыңыз. 

__________________________________________________________________

_______ ​[1]  

(іі) Реакция барысында қолданылатын катализаторды атаңыз. 

__________________________________________________________________

_______ ​[1]  

3

6  

(с) Күкірт қышқылын алу үшін күкірт триоксидін концентрлі күкірт қышқылында 

ерітіп, үстінен суды қосады. Неліктен күкірт триоксидіне суды тікелей қосуға 

болмайды? 

______________________________________________________________________

________ ​[1]  

8. (а) Аммиак түссіз, өткір иісті тұншықтырғыш газ. Ертеде Египеттіктер аммиакты түйе

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

құмалақтарын дистилдеу əдісін қолдану арқылы алған. Қазіргі таңда Габер процесі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

арқылы аммиакты азот пен суттегіні синтездеу арқылы алады.  

(і) Аммиакты Габер процесі арқылы алу əдісінің химиялық теңдеуін жазыңыз. 

__________________________________________________________________

_______ ​[1]  

(іі) Габер процесі арқылы аммиакты алуда қолданылатын негізгі үш жағдайды 

көрсетіңіз. 

__________________________________________________________________

_______ 

__________________________________________________________________

_______ ​[2]  

(b) Қазіргі таңда аммиакты коммерциялық мақсатта қолданудың екі түрін жазыңыз. 

______________________________________________________________________

________ 

______________________________________________________________________

________ ​[1]  

9. Павлодар қаласында алюминий өндіретін зауыт орналасқан. Ол жерде алюминийді

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

бокситті тазартып, содан кейін электр тогы арқылы бөліп алады. Шамамен 4 тонна

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

бокситтен 1 тонна алюминий алынады. Егер алюминийден жасалынған өнімдерге

   

 

 

 

 

 

 

 

сұраныс артатын болса, онда өндірістен туындайтын үш экологиялық проблемаларды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

жазыңыз.  

______________________________________________________________________

________ 

______________________________________________________________________

________ ​[2]  

3

7  

Балл қою кестесі  

No Жауап Балл Қосымша ақпарат  

1 Al(OH)​

3 ​

+ KOH = KAlO​

2 ​

+ 2H​

2​

O  

1  

Кез келген сілті жəне оның оксидімен қосылысына 1 балл Al(OH)​

3 ​

+ 3HCl = AlCl​

3 ​

+ 

3H​

2​

O  

1  

Кез келген қышқылдық оксид жəне қышқылмен қосылысына 1 балл 2 Автокөлік 

түтіндері/мотор майлары/əуе  

жəне су кемелері/өндіріс орындары т.б. ​

1 ​

Азот оттегімен əрекеттесу арқылы 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

4NO​

2 ​

+ O​

2 ​

+ 2H​

2​

O = 4HNO​

3 ​

1 CaO/сөндірілмеген CaCO​

3​

/əк тас əк/ Ca(OH)​

2​

/əк суы/  

1 Кез келген біреуін жазса  

1 балл беріледі 3 1. с 2. d  

1 ​1 ​4 хлор 1 иод 1 астат 1 5 Алюминий Х тұзына дистилденген суды қосып тұз 

ерігенше шайқаймыз. Еріген ерітіндіні үш сынауыққа бөліп құямыз  

1  

Сульфат ионы емес 1 Галид иондары емес 1 Аммиак газы 1 Нитрат ионы 1 6 

Ыстық ауа 1 Темір/болат 1 Иілгіштігі төмендейді/морт сынғыштығы жоғарылайды ​

1 

шойын 1 7  

4FeS + 7O​

2 ​

= 2Fe​

2​

O​

3 ​

+ 4SO​

2 ​

1  

Кез келген металл сульфидін ауада жағу арқылы реакция жүргізсе – 1 балл 

беріледі SO​

2 ​

+ 7O​

2 ​

<=> SO​

2 ​

1 Ванадий(V) оксиді /V​

2​

O​

5​

/ Ванадий пентаоксиді. ​1  

Химиялық формуласын жазса қабылданады ​Қабылданбайды: ​ванадий оксиді 

Реакция өте жылдам жүріп жарылыс болуы мүмкін/ тұманданып түзіледі ​

1 ​

8 N​

2 ​

+ 

3H​

2 ​

↔ 2NH​

3 ​

1 100 атмосфералық қысым немесе одан жоғары 400 - 500°C  

кез келген екі жағдайды 2  

жазса 2 балл беріледі  

38  

Темір катализатор Тыңайтқыш/Азот қышқылын жарылғыш заттарды алуда алуда/  

1 кез келген екі түрін  

жазса 1 балл беріледі 9 боксит кені таусылуы мүмкін/ қайтымсыз  

ресурс түріне жатады боксит кені қазылған жер жарамсыз болып қалады 

атмосферада СО​

2 ​

əсерінен ластануы / парниктік əсерге бокситті тазартқанда көп 

мөлшерде қалдық заттар қалады электр тогы көп мөлшерде қажет болғандықтан 

электр станцияларды салу үшін көп жерді алады.  

Кез келген екеуін жазғанға балл беріледі  

2  

39