«Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық педагогикалық институты»
жүктеу/скачать 57,04 Kb.
|
материя ұғымы
- Бұл бет үшін навигация:
- Арқалық, 2023
«Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық педагогикалық институты»«Материя» ұғымыТақырыбы:_________________________________________________________________ТЕКСЕРГЕН:Тұрғынбек Балғабайұлы ОРЫНДАҒАН:Қалы Әсет Темірханұлы ДШС-13 Арқалық, 2023Жоспар: Кіріспе
1.Материя ұғымы 2.Материя және оның атрибуттары Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер Kipicne Материя ұғымы дүниені адамның санасынан тыс әрі тәуелсіз обьективті ақиқат деп қарайтын материалистік дүниетанымның түпқазығы, мән мағынасы болып табылатын негізгі ұғым. Бұл ұғым материалистік ағыммен бірге пайда болып, бір жасасып тарихи түрде қалыптасқан. Ең алдымен Марксизмге дейінгі материализм материяны зат деп түсінеді. Бірақ заттардың түрлері сан алуан. Жансыз, жанды, т.б. Материя туралы ұғым, олардың ойынша, осы заттардың барлық түрлеріне ортақ жалпы қасиеттерімен бейнелеуі тиіс. Материяны зат пен пара пар деп қараудың біршама ұзақ тарихы бар.Ежелгі грек философиясында барлық сан алуан заттардың түпкі тегі белгілі бір алғашқы зат деген көзқарас орын алған. Ол ең қарапайым пікір. Мысалы, Фалес үшін -су, Гераклит үшін-от, Анаксимен үшін-ауа, Анаксимандр үшін-апейрон(белгісіз зат), Демокрит үшін-атом, т.т. Дүниенің төрт заттан - судан, ауадан, топырақ пен оттан тұрады, материя дегеніміз-осы деген ұғымда да кең таралған болатын. Анаксимандр дүниедегі барлық құбылыстардың бастама негізі анық емес, шетсіз де шексіз, таусылмайтын үнемі өзгеріп отыратын материя апейрон деп - түсіндірді. Әр дәуірдің материяны қалай түсінетіндігі ғылымның, танымның ғана нәтижесі емес. Материя туралы адамдардың ойлары өз заманындағы прктиканың, жалпы мәдениеттің көрінісі. Адамдардың материалдық Дүниені қаншалықты дәреже де өзінің әлеуметтік дүйесін жасады міне материя туралы ең алдымен қоғамдық санада туатын көзқарастарды осы жағдай анықтайды. Материяның басты қасиеті-санадан тыс объективті нақтылық ретінде өмір сүруі. Сөйтіп материя, 1-ден санаға дейін өмір сүреді, 2-ден санадан тысқары өмір сүреді,3-ден бейнесі жасалатын құбылыс есебінде санадан тәуелсіз өмір сүреді, 4-ден таным құралы есебінде санадан тыс өмір сүреді. Материяның өмір сүруінің көптеген қалыптары мен түрлері, оның жүйе есебінде ұйымдасуының әртүрлі материалдық деңгейлеріне сәйкес қозғалыстың да сапалық көп түрі болады. Бұл мәселені Ф.Энгельс зертеген, ол мя қозғалысының негізгі бес түрін жіктеледі: (кеңістіктеқозғалып,орын ауыстыру), механикалық физикалық (электромагнетизм, гравитац ия,жылу), химиялық (атомдар мен молекулалардың затқа айналуы), биологияық (тірі организмдердегі зат алмасуы же әлеуметтік, қоғамдық өмірдегі өзгерістер же ақыл-ой) қозғалыстары. жүктеу/скачать 57,04 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|