n(жалпы В) – В реагенттің (артық алынған) жалпы мөлшері, nВ – В стехиометриялық (реакцияға қажетті) мөлшері, n (артық В) – В артық мөлшері,
n(арт. B) = n(жалп. B) – nB.
Есте сақта! Алынған өнім мөлшері(көлем салмағы)жеткіліксіз реагент арқылы жүзеге асырылады.
Заттардың тазалығы. Химиялық заттар ешқашан мінсіз таза бола бермейді, әрқашан олардың құрамында қоспа болады.
В қоспасындаға заттардың массалық үлесі, мысалы А + В + С, – бұл қоспа массасына В зат массасының қатынасы:
Барлық қоспа заттардың массалық үлесі 1 (100 %)-ға тең.
Егер қоспада қоспалық мөлшері болса, ол практикалық таза зат. Егер затта айтарлықтай мөлшерде қоспа байқалса, онда сол зат негізгі болып саналады, ал басқа зат – қоспа болып саналады.
Негізгі В затының тазалығы –бұл заттың массалық үлесі белгілі бір заттың салмағы:
Табиғи заттар (минералдар, кен) әрдайым қоспалардың (қоспалар) елеулі көлемін қамтиды.
Есеп мысалдары
Қөмірқышқыл газы 10 %-дық аммиак ерітіндісін (ерітінді тығыздығы 957 г/л) жұтып, қышқыл тұз қалыптастырды. 5 кг әк СаСO3 (тазалығы 60 %) термиялық ыдыраудан СО2 алынған. Алынған аммиак ерітіндісінің көлемін (литрмен) анықта. Жауап элементтері.
1) Реакция теңдеулері құрастырылған:
2) Әктастағы негізгі заттың мөлшері белгіленеді:
және көмірқышқыл газының мөлшері теңдеуіне сәйкес (I):
3) Қалыптасқан теңдеуге сәйкес жұмсалған аммиактың массасы (ІІ):
4) Алынған аммиак ерітіндісінің көлемі анықталды:
Достарыңызбен бөлісу: 
