4. Қазақстан ғалымдары қандай ғылыми жаңалық ашты? A. Арқардан төрт түлік түрін шығарды
B. Арқардың тіршілік ету ортасын айқындады
C. Арқардың төлдеу ерекшелігін көрсетті
D. Арқардың мүйізіне қарап жасын анықтады
E. Арқар-терісінің сапалылығын дәлелдеді
5. Арқардың негізгі жауы нелер? A. Жыртқыш андар
B. Шөп қоректілер
C. Жұптыаяқтылар
D. ұй жануарлары
E. Жыртқыш құстар
6. Арқар қандай жерлерді мекендейді? A. Жазық даланы
B. Егіс алқаптарын
C. Тау бектерлерін
D. Шөлейт жерлерді
E. Құмдауыт ойпаттарды
1.
Сояау көне заманда, бүгінгі казақ елінің төрінде, Ергенеқон елінде ай мүйізді, аққу қанатты
қос Пырақ емір сүріпті. Сол кос Пырақты бүгінгі Қазақтың, кешегі Көк Түріктің, ертедегі Ғүн
мен Сақтың ата-бабалары алғаш peт ауыздықтап, жанына серік етіпті. Сөйтіп, «Ат - ердің
канаты» деп, желден жұйрік тұлпар мінген, тұлпар емес-ау, Пырақ мінген Ерлердің рухы
биіктеп, бойларына желік бітіпті.
2.
Сонымен олар ұшса, қайыспас қанат, ұмтылса, қайырылмас қару болып, жер-дүниені кезіп,
шарлапты. Бергеннің қолынан, бермегеннің жолынан деп, ел мен жерді жаулапты. Шығыста
сонау Амурдан, Батыста сонау Дунайға, тптті Римге дейін саулапты. Бірақ, бір уақыттарда «ел
аралаған сыншы болар» дегендей, Ерлер есін жиыпты. Өзге слдің ерге құт болмайтынын біліп,
«Отан - оттан да ыстық», «Өз елім - өлең төсегім» деп, Ергенеқон еліне қайтып оралыпты.
3.Олар кайтын оралғанда, алдарынан қалқып Қыран шығыпты.
-Иә, не кердіңдер, не түйдіңдер? - депті Қыран. Сонда кос Пырақ:
-Көргенімізді айтсақ, көп сөз. Түйгенімізді айтсақ, әркімнің өз жері - жұмақ екен, - депті.
-Туған жер - тұғырың, туған ел - қыдырың, - деп қостапты Қыран.
-«Кісі елінде күркірегенше, өз еліңде дүркіре» деген екен, Алтын Шаңырағымызды өз еліміздің
төріне тігуге бел байладық.
183
4.- Онда алдарыңнан жарылқасын, - депті Қыран. Сол Шаңырағымыз биік, берекелі болсын, нұр
шашсын, шайқалмасын деп, қанаттың астына алып, Жұлдызымыз әрдайым жоғары болсын
деп, қырағы қорғаны болу керек. «Төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деп, мен де Көк төрінде
төбелеріңнен калықтайын, Алтын нұрлы Күн астында айбарларыңды асқақтатайын.
-Тауып айттың, Қыран! Ынтымақ түбі - игілік. Сол игіліктің арқасында «Қазақстан» атты елдің
мәңгілік рәмізіне айналсақ, біз үшін бақыт емес пе!?
