I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың



Pdf көрінісі
бет185/226
Дата09.08.2024
өлшемі2,71 Mb.
#203696
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   226
Байланысты:
ОКУ САУАТТЫЛЫК база (1)

7.Мәтіндегі мөлдір бастаудың атауы 
A.
Тайатқан 
B.
Жуантөбе 
C.
Азат 
D.
Болат
E.
Tiзебүккен 
8. Мәтінде авторға Тізебүккен тарихын әңгімелеп берген жан 
A.
Жолаушы 
B.
Керуенші 
C.
Ғалым 
D.
Кария
E.
Ақын 
9.Керуеншілердің тізе бүгуінің мәнісі 
A.
Шайқаста жеңілуі 
B.
Тағаты таусыла сағынуы 
C.
Шыдамы жетпей асығуы
D.
Су ішіп демалуы 
E.
Иесіз далада ерігуі 
10.Қария әңгімесіндегі жыл мезгілі 
A.
Қыс 
B.
Коктем
C.
Жаз 
D.
Күздігүні 
E.
Күз 
11.Жолаушының құлазып келе жатқан көңіліне демеу 
A.
Торғайдың шырылы 
B.
Меңіреу жазық 
C.
Қу медиен дала 
D.
Тау сілемдері
E.
¥зақ жол 
12. Мәтіндегі мөлдір бұлақ бастау алатын тау бөктері 
A.
Шұнақ 
B.
Жуантөбе 
C.
Тайатқан 
D.
Айғырұшқын 
E.
Ағашжайлау 
 
 
 
190


4 мәтін 
Інжір 
1.Жегенде дәмі тіл үйретін, ішінде топырақ тәрізді тұқымдары бар жеміс 
сізге таныс па? Біздің елімізде көп жағдайда кептірілген түрі кездесетін інжір 
жемісі туралы қызықты деректерге көз жүгіртіңіз. 
2.Ескендір Зұлқарнайын әскери жорықтар кезінде өзімен бірге 
кептірілген інжір алып жүретін болған. Себебі ол мол күш-қуат береді әрі жүк 
арасында көп орын алмайды. Дәрігер ғалым Ибн 
Сина 
бұл жемістің емдік 
тұрғыдан 
Карағанда 
аса кұнды екенін байқады Інжірдің ондаған аурумен 
күресуге, олардың алдын алуға септігі тиеді. Қазіргі заманауи медицина да Ибн 
Синаның тұжырымын растайды. Әсіресе жөтелге қарсы және іш өткізгіш дәрі 
ретінде жақсы қолданылады. Інжір мидың қызметін күшейтетін триптофанга 
бай. Тек ол ғана емес, жүйке жүйесі нашарлағанда және куйзелістен арылуға 
көмектеседі, ұйқыны қалыпқа келтіреді, депрессиядан тез шығып, түрлі 
жағдайды бірқалыпты қабылдауға сеп болады, көңіл күйді жақсартады. Басқа 
да А, В, С, РР секілді дәрумендерге, микроэлементтерге, ақуыз бен көмірсуға 
бай Әсіресе құрамында калий мен темір көп ол қаназдықты емдеуге, жүрек_ 
пен қан тамырлары жұмысын жақсартуға қолданылады. Етті інжірде 1%, 
кепкен інжірде 6% ақуыз бар, сол себепті бұл тағамды вегетериандықтар да 
сүйсініп жейді. 
3.Біздің заманымыздан бұрынғы 372 жылы дүниеге келіп, «ботаниканың 
атасы» ретінде танылған Теофраст інжірдің жүздеген сортын сипаттаған. 
Әрқайсысының жемісі өзіне тән өзгеше дәм беретін түрлі сорттағы ағаштардың 
әрқайсысы әртүрлі аталған. Жемісі аппақ жасылдан бастап қою күлгінге дейін 
түрлі түсте кездеседі, бірақ барлығының ішіндегі жұмсағы лағыл қызыл түсті, 
майда тұқымы көп болады. 
Інжір ағашы ұзақ жасайтын өсімдікке жатады, 300-400 жыл бойы өнім 
береді. Оны гүл құмырасында да өсіруге болады, тек мұздап қалмауы керек. 
Інжірді қант диабетімен және құяңмен (тұз байлану) ауыратын адамдар, ас 
қорыту жүйесі бұзылған жандар қолданбағаны дұрыс. 
Інжірдің сапасы ішіндегі тұқымының көп болуымен бағаланады. Бәрінен 
де Самарқан інжірі ең дәмді саналады. Мысыр патшайымы Клеопатра да бұл 
жемісті сүйіп жеген әрі ол күш пен сұлулық береді деп сенген. Адамдар 
арасында інжірді жатын бөлмесіне қойса, бақытты отбасы боласың, ал кеңсеге 
қойсаң, қызметте жетістікке жетесің деген сенім бар. 
13. Ең дәмді інжір 
A.
Дала інжірі 
B.
Ақ інжір 
C.
Самарқан інжірі 
D.
Ирандық інжір 
E.
Мысыр інжірі 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   226




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет