I тарау Физика және астрономия – табиғат туралы ғылымдар

1. 
   Механикалық қозғалыс дегеніміз – ____________________________________
   ________________________________________________________________________
   ________________________________________________________________________
   

2. 
   Cанақ жүйесі дегеніміз –_____________________________________________
   ________________________________________________________________________________________________________________________________________________
   

3. 
   Планеталардың қозғалысын қалай анықтауға болады?
   

4. 
   Әуе шарынан Жердің айналатынын көруге бола ма? Неліктен?
   

5. 
   Не себепті Уранда жыл мезгілінің күрт ауысуы болып тұрады?
   

6. 
   Aстық жинаған комбайнның дән қорабынан жүк машинасына астық төгу керек. Комбайнды тоқтатпай-ақ оны қалай істеуге болады?
   

7. 
   Зодиак белдеуі дегеніміз – ______________________________________________
   

8. 
   Эклиптика дегеніміз – _________________________________________________
   

9. 
   Планеталар мен жұлдыздардың қайсысы Жерге жақынырақ орналасқан?
   

10. 
    Суретте қай планеталар көрсетілген?
    

11. 
    Птоломейше Әлем жүйесінің құрылысы қандай еді? Ол қандай жүйе деп аталады?________________________________________________________________________________________________________________________________________
    

12. 
    Астероидтар дегеніміз – _______________________________________________
    

13. 
    Мына планеталардың ішінен Алып планеталарды бір бағанға, Күн маңындағы планеталарды екінші бағанға теріп жаз: Жер, Шолпан, Юпитер, Марс, Плутон, Сатурн, Нептун, Уран, Меркурий.
    

14. 
    Коперник жасаған жүйе қалай аталады?
    

________________________________________________________________________

15. 
    Коперник ілімін жақтаушы ғалымдар:____________________________________
    ________________________________________________________________________________________________________________________________________________
    

16. 
    Төменде келтірілген мысалдардың қайсысында зерттелетін денені материялық нүкте деп алуға болады?
    

1. 
   Ракетаның көтерілу биіктігін анықтағанда;
   
2. 
   Мензурканы пайдаланып, кішкене болат шардың көлемін анықтағанда.
   

17. 
    Траектория дегеніміз – ______________________________________________
    ________________________________________________________________________
    

18. 
    Мына қозғалыстар түзу сызықты ма, әлде қисық сызықта ма?
    

1. 
   Стадион жолымен 3000 м жүгіріп келген спортшы;
   
2. 
   Лифт кабинасы;______________________________
   
3. 
   Желсіз ауадағы жаңбыр тамшысы; ______________
   
4. 
   Жазу кезіндегі қарындаш.______________________
   

19. 
    Сөйлемдерді аяқтаңдар:
    

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

20. 
    Біз таксиге не үшін төлейміз: жолы үшін бе, әлде орын ауыстыру үшін бе? Ұшаққа ше?
    

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

21. 
    Доп 3 м биіктіктен еденге түсіп, одан ыршып 1 м биіктікке көтерілгенде, оны ұстап алды. Доптың жолын және орын ауыстыруын тап:_______________________
    

22. 
    Материялық нүкте дегеніміз - __________________________________________
    

________________________________________________________________________

23. 
    Төмендегі денелердің қайсысы түзу сызықпен, қайсысы қисық сызықпен қозғалады: станция платформасымен жүрген пойыз, метрополитеннің эскалаторының баспалдағы, жол бұрылысындағы велосипеді, сағаттың минуттық тілі, тақтайға қағылып жатқан шеге, әткеншектегі бала, Жердің жасанды серігі.
    

24. 
    Суреттегі ОА штрихталған сызығы трамплиннен секірген шаңғышының жолы ма, әлде орын ауыстыруы ма?
    

В. Орын ауыстыру

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

25. 
    Сөйлемді толықтыр:
    

________________________________ деп аталатын физикалық шама қолданылады.

26. 
    Жылдамдық мына формуламен анықталады:______________________________
    

________________________________________________________________________

27. 
    Арбаша үстел үстімен жылжығанша оның тамызғысынан 15 тамшы тамып, бірінен-бірі 20 см қашықтықта із қалдырды. Тамшылар әрбір 4 с сайын бір таматын болса, арбашаның жылжу жылдамдығын есепте:_________________________________________________
    

28. 
    Мына шамалардың өлшем бірліктері қандай?
    

[S] = ____________

[t] = _____________

29. 
    Жүрдек пойыз 120 км жолды 3 сағат аялдамай жүріп өтті. Пойыздың жүрісін бірқалыпты қозғалды деуге бола ма?
    

________________________________________________________________________

30. 
    Велосипедші 5 сағат 30 минутта 99 км жол жүрді. Велосипедші қандай орташа жылдамдықпен қозғалған?
    

________________________________________________________________________

31. 
    Өрге қарай 3 км-ге тең жолды шаңғышы 5,4 км/сағ жылдамдықпен жүріп өтті. Таудан 10 м/с жылдамдықпен түскен шаңғышы 1 км жол жүрді. Шаңғышының барлық жолдағы қозғалысының орташа жылдамдығын анықта.
    

________________________________________________________________________________________________________________________________________________

32. 
    60 км жерді қоян 1 сағатта, қасқыр 1 сағат 20 минутта жүгіріп өтеді. Бұл жануарлардың жылдамдығын есепте және оларды салыстыр.
    

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

33. 
    16500 м/с жылдамдығын км/сағ және м/мин өлшемдерінде жаз:
    

16500 м/с=____________ м/мин

34. 
    Велосипедші дөңес жазықтықпен жүріп келеді. Дөңнің үстіне шыққанда ол 5 км/сағ жылдамдықпен, ал дөңнен түскенде 20 км/сағ-пен жүреді. Егер дөңге шыққандағы және түскендегі жолдар тең болса, велосипедшінің орташа жылдамдығы қандай?_____________________________________________________
    

________________________________________________________________________

35. 
    Берілген график бойынша дененің бастапқы координатын және с уақыт өткеннен кейінгі координатын анықта.
    

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________

36. 
    Неге лақтырылған доп, сен оны жібере салсаң да, әрі қарай жоғары ұша береді?
    

37. 
    Жолаушылар автобустың жылдамдығын кенет арттырғанда артқа қарай шалқайып, ал кілт тоқтағанда алға қарай еңкейеді. Неліктен?
    

38. 
    Мылтықтан оқ атқанда оның дүмін неліктен иыққа тіреп ұстау керек?
    

39. 
    Кеңістіктің қандай негізгі қасиеттері бар?_________________________________