Ноғай Ордасының аумағын картаға бейнеле

Еділ мен Жайық аралығын алып жатқан мемлекет болған.

1. 
   Түркеш қағанаты (саяси жағдайы, шаруашылығы , мәдениеті )
   
2. 
   «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы және оның тарихи маңызы.
   
3. 
   Әбілқайыр хандығы (Өзбек хандығы) аумағын карта бойынша көрсетіңіз.
   

1. 
   Түркеш қағанаты (саяси жағдайы,шаруашылығы, мәдениеті) Түргеш қағанаты Батыс Түрік кағандығынын мемлекеттік-әкімшілік, әскери және мәдени дәстүрлерін жалғастырды. Саяси билік каған колында болды. Қағанат 20 әкімшілік аймакқа белінді. Аймактар 7 мыңнан әскер жинады. Үшлік өзін каған етіл жариялаған күннен бастап елдің саяси-әкімшілік баскару ісіне ерекше назар аударған. Қаған 706 жылы қаза болды. Сулу (Сулық) қаған (715-738 жж.) билікке келгеннен кейін түргештер кайта күшейеді. Екі тайпаның арасындағы тартыста қара түргештер жеңіске жетіп, Сұлу каған орданы Талас (Тараз) каласына көшіреді. Сұлудың билікке келген кезені Түргеш кағандығынын ішкі-сыртқы саяси жағдайының шиеленісіп тұрған тұсы еді. Біріншіден, батыста арабтардың шапкыншылығы күшейіп тұрса, екіншіден, шығыста Қытай мемлекеті үлкен кауіп төндірді. Ал үшінші жағынан, Шығыс Түрік кағандығы Жетісу жеріндегі ішкі кайшылыктарды пайдалануға тырысты. Сондықтан Сұлу қағанға өз кағандығының тәуелсіздігін ұстап отыру үшін үш жақты күрес жүргізуге тура келді Сұлу қаған шығыстағы жағдайын әскери келісімшарт жасаумен қатар, құдандалық арқылы да дұрыс жолға қоюға тырыскан. Осы жолда кағанның 717 жылы Тан империясына барып кайтуы сәтті сапар болды. Ол шығыстағы өзіне кауіп төндіріп отырған Шығыс Түрік қағаны Білгенің қызына құда тусіп, баласын аяктандырса, өзі Тибет патшасыньщ кызына үйленеді. Сөйтіп қаған шығыстағы саяси жағдайын түбегейлі жаксартады.Ендігі мәселе, батыс жактағы басты жау арабтар еді. Каған арабтарға карсы Орта Азиядағы халыктардың күресін пайдаланып, оларды колдап, жәрдем беруге тырысты. Мәселен, Самаркан, Бұхара тұрғьндарымен күш біріктіріп, бұл қалалардан арабтарды қуып шыккан. Қаған Тоқарстандағы арабтарды да біржолата талкандау үпгін 737 жылы ондағы карлұқтармен бірлесе отырьш, арабтарға ойсырата соққы берді. Қағаннын шайкастарға тікелей өзі ка- тынасуына әрі ылғи да жеңіске жетуіне байланысты арабтар оған “сүзеген", “муйізді қаган” деп ат койса керек. Алайда женіске куанған токарлыктар мен түргеш әскерлері ертерек тарап кеткен еді. Мұны пайдаланған арабтар шағын әскерімен калған Сұлу кағанға күтпеген жерден шабуыл жасап, жеңіліске ұшыратады. Еліне оралған Сұлу каған Навакет каласында өз колбасшысы Баға тарханнын опасыздығынан қаза болған. Осы окиғадан кейін сары және қара түргештер ді ң арасында талас-тартыс кайтадан ушығьп кетеді. Екі арадағы күрес 20 жылға созылып, Қағандыктың саяси және экономикалык жағдайы мүлде әлсірейді. Қағандықтын мұндай жағдайын біліп отырған Қытай империясы Куш қаласьшдағы (Шығыс Түркістан) әскерлерін Жетісуға аттандырьш, 748 жылы Суябты жаулап алады. Одан сон Шашты (Ташкент) алып, онын әмі рін өлтіреді. Шаш әмірінің баласы арабтарды көмекке шакырады. 751 жылы қытай әскерлеріне күйрете соккы берді. Аман калған кытайлар Жетісудан біржола кетуге мәжбүр болды. Жікке бөлінушілік токтамайды, бұрынғыдан да ушыға түседі. Керіс-талас жылдан-жылға шиелетсіп, Түргеш кагандығы біржола өлсірейдх. Бұл сәтті Атлах шайкасына қатынасқан қарлұқ тайпасының көсемдері пайдаланып, 756 жылы Түргеш кағандығын құлатып, билікті өз қолдарына алады.