Иммунитет (латынша іmmunіtas – босап шығу, арылу, құтылу) ағзпнығ антигендік қасиеттері бар жұқпалы және жұқпалы емес бөгде заттарды

Жоспар: 
1.
Иммунитет.
2.
Иммунитеттің түрлері 
Иммунитет
(латынша 
іmmunіtas
– 
босап шығу, арылу, құтылу) 
ағзпнығ антигендік қасиеттері бар жұқпалы және жұқпалы емес бөгде 
заттарды, жұқпалы аурулар қоздырғышын немесе олар бөліп шығаратын 
кейбір улы заттарды қабылдамаушылық қасиеті және оларға қарсы тұру 
қабілеті.
Иммунитет туралы ғылым-
иммунология
организмнің бөгде заттарға, 
оның ішінде микроорганизмдерге реакциясын; организмнің бөгде тіндерге 
(үйлесімділікке) және қатерлі ісіктерге реакциясын зерттейді; қанның 
иммунологиялық топтарын және т. б. анықтайды. 
Инфекцияның алдын алу мақсатында алғаш рет жасанды егуді Э.Дженнер 
(1876) жасады. 
Иммунитет түрлері 
1.
Тұқым қуалаушылық (түрлік) 
2.
Жүре пайда болған 
1.
Тұқым қуалаушылық (түрлік) иммунитет
- тұқым қуалайтын 
резистенттілік (тұрақтылық) факторларына байланысты иммунитеттің 
ең берік және мінсіз түрі. Мысалы: адам иттер мен малдардың 
обасымен ауырмайды, ал жануарлар тырысқақ пен дифтериямен 
ауырмайды. 
2.
Жүре пайда болған иммунитет - 
өмір бойы қалыптасады, ол тұқым 
қуаламайды. Екі түрі бар: табиғи және жасанды. 
 
Табиғи
белсенді 
және 
енжар
болып бөлінеді. 
 
Табиғи белсенді иммунитет 
аурудан кейін қалыптасады (оны 
инфекциядан кейінгі деп атайды). Алайда, кейбір аурулардан кейін 
иммунитеттің ұзақтығы аз және бір жылдан аспайды (тұмау, 
дизентерия және т.б.). 
 
Табиғи пассивті иммунитет
-бұл жаңа туылған нәрестелердің 
(плацентарлы) ана құрсағында даму кезеңінде плацента арқылы 
алынған иммунитеті. Жаңа туылған нәрестелер ана сүтімен де 
иммунитетті ала алады. Иммунитеттің бұл түрі қысқа және 6-8 айға 

дейін, әдетте, жоғалады. Алайда, табиғи пассивті иммунитеттің маңызы 
зор-бұл нәрестелердің жұқпалы ауруларға иммунитетін қамтамасыз 
етеді. 
Жасанды 
белсенді 
және 
енжар
болып бөлінеді. 
Жасанды белсенді иммунитет
. Адам иммундау (егу) нәтижесінде 
белсенді иммунитетті алады. Иммунитеттің бұл түрі ағзаға бактериялар, 
олардың улары, вирустар, әлсіреген немесе әртүрлі жолмен өлтірілгеннен 
кейін дамиды (көкжөтел, дифтерия, шешекке қарсы вакцинация). Белсенді 
иммунитеттің дамуы біртіндеп 3-4 апта ішінде жүреді және салыстырмалы 
түрде ұзақ уақыт сақталады - 1 жылдан 3-5 жылға дейін. 
Жасанды пассивті иммунитет
ағзаға дайын антиденелерді енгізу 
арқылы жасалады. Иммунитеттің бұл түрі антиденелерді (сарысулар мен 
иммуноглобулиндер) енгізгеннен кейін бірден пайда болады, бірақ тек 15-20 
күн сақталады, содан кейін антиденелер жойылып, денеден шығарылады. 
Жоғарыда аталған иммунитеттің шығу тегі бойынша бөлінуінен 
басқа, әртүрлі антигендерге бағытталған иммунитеттің формалары 
ажыратылады. 
Микробқа 
қарсы 
иммунитет
әртүрлі 
микроорганизмдерден 
туындаған аурулар кезінде немесе корпускулалық вакциналарды (тірі 
әлсіреген немесе өлтірілген микроорганизмдерден) енгізу кезінде дамиды
Антитоксикалық иммунитет
бактериялық уларға - токсиндерге 
қатысты шығарылады. 
Вирусқа қарсы иммунитет
вирустық аурулардан кейін қалыптасады. 
Иммунитеттің бұл түрі көбінесе ұзақ және тұрақты (қызылша, желшешек 
және т.б.). Вирусқа қарсы иммунитет вирустық вакциналармен иммундау 
кезінде де дамиды. 
Сонымен қатар, иммунитетті организмнің қоздырғыштан босату 
кезеңіне байланысты бөлуге болады. 
Стерильді иммунитет
. Патогендердің көпшілігі адам жазылған кезде 
ағзадан жоғалады. Иммунитеттің бұл түрі стерильді деп аталады (қызылша, 
шешек және т.б.). 

Зарарсыздандырылмаған иммунитет
. Инфекция қоздырғышына 
сезімталдық оның қабылдаушы ағзада болған кезеңінде ғана сақталады. 
Мұндай иммунитет стерильді емес немесе жұқпалы деп аталады. 
Иммунитеттің бұл түрі туберкулез, мерез және басқа да инфекцияларда 
байқалады.