Жетімсіз қимыл тәсілі. Қимылдың жасалуға жақындап барып, жартылай жасалып, аяғына жетпей тоқтауын жетімсіз қимыл тәсілі білдіреді. Жетімсіз, аяқталмаған қимылды –а жазда, -а жаздап барып қалды форманттары білдіреді. Бұл форманттар қимылдың жасанды басталып, аяқталуға жақындағанда тоқтап қалғанын сипаттайды: ауып қала жаздады, ашуланып булыға жаздады, сатылып кете жаздапты.
Қимылдың бағыт-мақсат тәсілі. Қимылды субъекті өзі үшін я өзінен басқалар үшін жасауын білдіру қимылдың бағыт-мақсат тәсіліне жатады: оқып ал, біліп ал, үйреніп ал, ұғып ал, жатып ал, түсініп ал, байып ал етістіктерінде қимылды субъекті өзі үшін жасағаны білдірілген. Ал, айтып бер, оқып бер, суреттеп бер, түіндіріп бер, сипаттап бер, шырқап бер, ұғындырып бер, орындап бер, түзеп бер, баяндап бер деген етістіктердегі қимыл субъектіден, сөйлеушіден басқаға бағытталған. Қимылдың бағыт-мақсат тәсілі –п ал, -п бер форманттары арқылы жасалады.
Достарыңызбен бөлісу: |
