Қимылдың тездік тәсілі. Қимылдың тездік тәсілі қимылдың тез жасалуын білдіреді. Тілді бұл тәсіл - өнімді, көрсеткіштері көп, жиі қолданылатын тәсіл. Қимылдың тездік тәсілін білдіретін аналитикалық формантар мыналар: -а қал (айта қалды), -а қой (жасыра қойды), -а кет (жығыла кетті), -п кет (қысылып кетті), -п жібер (тастап жібер), -п таста (қағып таста), -п түс (тіліп түсті), -а сала (бара сала), -п сал (атып салды), -а түс (айқаса түсті), -п қоя берді (жылап қоя берді), -п кеп қал (итеріп кеп қалды), -п кеп жібер (періп кеп жіберді), -п кеп кет (құйылып кеп кетті), -п ала қой (тығып ала қой), -п жүре бер (құлпырып жүре берді), -п ала жөнел (қуып ала жөнелді), -п кеп қал (шаншып кеп қалды), -п кеп түс (оршып кеп түсті).
Созылыңқы қимыл тәсілі. Қимылдың жасалуының ұзаққа созылуын білдіретін тәсіл – созылыңқы қимыл тәсілі. Қимылдың жасалуы, ұзаққа созылуы, қайталануы, қимылдың жалғасуы, үстелуі, асығыссыздығы арқылы жүзеге асады. Қимылдың созылыңқы тәсілін мына форманттар білдіреді: -е бер (келе берді), -е түс (күте түс), -а тұр (қала тұр), -а отыр (айта отыр), -а жатар (айта жатар), -а жүр (айта жүрер), -п қал (отырып қалды).
Қимылдың жасандылық тәсілі. Жасалмаған қимылды жасағандай болып, керісінше, жасалған қимылды жасалмаған болып көрсетуге тырысу жасандылық тәсіліне жатады. Жасандылық тәсілі –ған бол аналитикалық тәсілі арқылы жасалады: күлген бол, қуанған бол, білген бол, жылаған бол, кеткен бол, асыққан бол, күткен бол.
Достарыңызбен бөлісу: |
