Информатиканың іргелі негіздері

Кез - келген санның мәні және жазылу формасы болады. Санның мәні басқа сандармен салыстырғанда үлкен, кіші, тең қатыстары арқылы анықталады және сан өсінде орналастырғанда осы қатысқа байланысты. Ал, жазылу формасы санды жазуға арналған белгінің атауына байланысты. Санның мәні инвариант болып табылады, яғни оның жазылу формасынан тәуелсіз, яғни бір сан әртүрлі болып жазылуы мүмкін. Санау жүйесі – берілген арнайы белгілердің цифрдың жиынтығы арқылы санды жазу ережесі. Адамзат тарихында санды жазудың мынадай негізгі топтары кездескен: унарлық, позициялық, позициялық емес.

1.Унарлық жүйе – санды жазу үшін тек бір цифр қолданалады.

I-1

III-3

2. Позициялық санау жүйесі- санның жазылуындағы әрбір цифрдың мәні орналасу ретіне байланысты анықталатын санау жүйелері (екілік, сегіздік, ондық, он алтылық т.б).

3. Позициялық емес санау жүйесі- базылық цифрлардың көмегімен жазылатын санау жүйесі. Онда цифрдың мәні тұрған орнына тәуелсіз.

Римдік жүйе.

I-1

V-5

L-50

1. Егер кіші мәнді білдіретін сан, үлкен мәнді білдіретін санның оң жағында орналасса, онда ол қосылады, егер сол жағында болса, онда сан алынады.

2. L, X, C және D сандары бірінен соң бірі тек үш рет қайталана алады.

3. V, L, D сандары жазылуда тек қана бір рет қолданылады.