Информатиканы оқытудың әдістері және жетілдіру жолдары
жүктеу/скачать 66,5 Kb.
|
informatikany-bzd-ortamyzda-alatyn-orny
|
Информатиканың біздің ортамызда алатын орны Республикамызда болып жатқан өзгерістер халыққа білім беру жүйесінің барлық буындарында білім беру жүйесінің барлық буындарында білім мен тәрбие беру ісін жаңа сатыға көтеруде, сабақ өту әдіс-тәсілдерін жетілдіруді талап етіп отыр. Бұл информатика мұғалімдерінен информатиканы оқытудың дәстүрлі әдістемелік жүйесін, оны оқыту әдістемесін жақсарта түсуді қажет етеді. Ал, бұл мәселенің дұрыс шешілуі Қазақстандағы мектеп информатика пәнін оқыту әдістемесін кешенді түрде тұтастай қарастыра отырып, оның қалыптасу және даму тарихын тереңірек зерттеуді керек етеді. Орта мектептерде информатика курсын оқыту мәселелері 1950 жылы Жаңісібір қаласының бірқатар мектептерінде А.П.Ершов және оның қызметкерлері бағдарламауды дайындайды. 1970 жылы Мәскеу, Ленинград, Жаңасібір қалаларында компьютемен жұмыс істейтін мамандарды дайындайды. 1970 жылдардың соңына қарай микро ЭЕМ-дердің жаппай шығарыла бастауына сәйкес А.П.Ершов, Г.А.Звеногордский, Ю.А.Первин мектеп информатика курсы тұжырымдамасын жасады. 1984 жылы кәсіптік және жалпы білім беретін мектептердің реформасының негізгі бағыттары белгіленеді. 1985 жылы «Информатика және есептеуіш техника негіздері» пәні бағдарламасы түзіледі. 1985-1986 жылдары А.П.Ершов, В.М.Монохов, А.А.Кузнецов, Я.Э,Гольц, М.П.Лапчик және т.б алғашқы информатика оқулығы шықты. 1985 жылы 1-ші қыркүйектен бастап, мектептерде жапай информатика негіздерін оқыту, 1985 жылы жаңа оқу жоспары бойынша педогогикалық институттарда «информатика мұғлімін» даярлау басталады. 1986 жылы «Информатика и оброзование» журналы шығып, 1986 жылы информатика оқулығына байқау жарияланды. 1987 жылы информатиканы оқыту әдістемесінен М.П.Лапчиктің кітабы жарық көреді. Байқау негізінде информатикадан А.П.Ершов, А.Г.Кушниренко, В,Г,Житомирский, В.А.Койманның басқару авторлар ұжымы алғашқы буын оқу құралы дайындады. Сөйтіп, Қазақстанда 1986 жылы А.П.Ершов, В.Н.Моноховтың «Информатика және есеп техника негіздері» атты оқулығы бойы жүргізілгендігі белгілі. Ал, 1998 жылдан бері сыныптарға арналған информатика оқулықтары мемлекеттік стандартты, типтік бағдарлама жазылып оқу үрдісіне кеңінен еңгіілуде. Енді информатика курсының тақырыпты оқыту әдістемесін қарастырайық. Кіріспені оқыту әдістемесі. Кіріспе мақсаты. Пәнеге деген қызығушылықты қалыптастыру, бекіту; информатиканың жалпы мазмұны таныстыру; компьютер сыныбындағы жүргізілетін жұмыс ретімен, ережелерімен танысу т.б. Кіріспе бір рет информатиканың үш құрымдас тізбегі. Ақпарат компьютер, алгоритм айтылады. Ақпарат түрлері мысалдарымен түсіндіріледі. Ақпраттық үрдісті түсіндіру үшін де алдымен оларға мысалдар жүргізіліп, келтіріліп, қорытынды да оның белгілеріне сүйене отырып анықтама беріледі. Айта келетін мән ақпаратты тұтыну, қолдану бұл да ақпараттық болып табылады. Кіріспе бөлімі оқушыны компьютер мүмкіндіктері туралы информатика жайлы түсінік береді. Кіріспеден оқу авторларының концепсиясын көруге болады. Мен, ақпарат, алгоритм, компьютер ұғымдары беріледі. Компьютер құрылысын оқыту әдістері. Компьютер құрылысы негізгі үш бөліктен тұрады. Олар жүйелік блок, монитор, пернелік тақта және осылардың қызметі жөнініде айтылады. Перне тақтаның жазу машинасына ұқсастығын айтады, мұндағы негізгі айырмашылық қосылады пернелердің бірі қызметінде деп түсіндіру керек. Алғаш сабақтарда барлық пернелердің қызметін барлығын айтудың қажеті жоқ, әсіресе белгілі бір бағдарлама қатысты өзгеріп отыратын перне қызметңі (F1 өйткені олардың қызметі туралы экранның төмен жағында қысқаша мәлімет беріледі). Диск ұяшықты өткенде, оның дискетті дұрыс еңгізу және оны күтіп ұстау туралы мағлұмат берген жөн. Үрдіде барлық әрекеттер түрленіп орындалады. Компьютердің барлық жұмысын басқарады. Компьютер құрылысы бөлімі бірнеше деңгейлерді қамтиды. Атап айтқанда: құралдар құрамы және олардың қызметі, олардың жұмыс істеу принциптері қарастырылады. Компьютердің ішкі, сыртқы қосымша құрылғылары, олардың физикалық тұрғыдан алғандағы жұмыс істеу тәртіптері, үрдістері түгелімен баяндалады. Әсіресе оқушыларды қызықтыратын компьютер қалай жұмыс істейді? Мәтін қалай жазылады? т.б. сұрақтарға жауап беріледі. Операциялық жүйені оқыту әдістемесі. Компьютер жұмыс істеуі үшін, алғашқы бағдарламалар жүйесі операциялықжүйе жіктелуі тиіс. Дербес компьютер үшін Microsoft фирмасы Disc Operation Sustem MSDOS операциялық жүйесін жасаған. Оның атқаратын қызметі. Дискідегі каталогтар тізімін шығару Dir Бағдарламаны көшіру Copy мәтіндік файлдың мазмұнын оқу, қарап шығу Туре ,бағдарламаны орындауға жүктеу. Дербес компьютердегі операциялық жүйе файлдар жинағынан тұрады. Операциялық жүйемен жұмыс істеу ең алдымен Del Rename нұсқаларының қызметімен танысады. Операциялық жүйелердің бұйрықтарын оқушылардың компьютерге орындайтын іс-әрекетіне сәйкес келетіндей етіп, ретімен плакатқа жазып іліп қою керек. Оның реті. бағдарламаны дисктен жүктеу, нәтижені дискетке жазу, жұмысты аяқтау т.с.с. жазылады. Егер оқушылар операциялық жүйе қызметін меңгерсе, онда олар мұғалімге аса тәуелді бола қоймайды, өз бетінше жұмыс істеуге кіріседі. Оқыту әдісі- мұғалім оқушы компьютерінде түсіндіре отырып, демонстрациялап көрсетеді немесе плакат арқылы түсіндіреді. Norton Commander қабық бағдарламасын оқыту әдістемесі. Norton Commander көмегі арқылы операциялық жүйемен жеңіл жұмыс істей алады, өйткені NC – де экран мүмкіндігі толық пайдаланылады, панельде каталогтар мен файлдар тізімі, мерзімі, өлшемі және т.б. түгелімен экранда беріледі. Сонымен бірге, қажетті бұйрықтар арнайы пернелерге «бекітілген» NC-дің MSDOS-тан айырмашылығы қолдануға өте ыңғайлы етіп жасалған, сондай-ақ нұсқаларды перне тақтадан теріп отырудың қажеті жоқ, тек арнайы пернені бассақ, (F1-F10) жеткілікті сондай-ақ грамматикалық қателерді болдырмайды. Бұл бір жағынан нұсқаларды енгізуде жіберілетін қателерді болдырмайды, әр уақытта үнемделеді. Оның үстіне ақпарат тізімі (каталог, файлдар) экранда алфавиттік ретпен беріледі. Бағдарламалық қамтамасыздандыруды оқыту әдістемесі, информатика курсының мақсаты – бағдарламаны пайдалана алатын қолданушыларды дайындау екендігі белгілі. Қазіргі қолданушылар жұмысын дайындау (операциялық жүйе, мәтіндік редакторлар, электрондық кестелер, белгілер базасын басқару жүйесімен) жұмысын істеуден басталады. Бағдарламалық қамтамасыздандыру мен жұмыс істеу және оны меңгеру күрделілігін, өзара байланысын, оқушылардың дайындығын ескере келіп, оқыту ретін мынадай тізбек бойынша жүргізу керек: графикалық редактор-мәтіндік редактар-есептеу жұмыстары-электрондық кесте-берілгендер базасын басқыру жүйесі. Бұл адамзат тарихының әр түрлі іс-әрекеттерді меңгерумен сәйкес келеді: сурет салу, оқу, есептеу, басқару. Windows операциялық жүйесін оқыту әдістемесі. Windows операциялық жүйесін оқытқанда: бағдарламаны жіктеу, бумалар, файлдармен жұмыс, дискілік, дискетпен жұмыс және де осы бағдарламаны орнату, қазақша қаріп енгізу және т.б. көптеген іс-әрекеттер айтылуы тиіс. Word мәтіндік редакторларын оқыту әдістемесі. Word мәтіндік редакторлары – мәтін енгізу, оны өңдеуге арналған мектепке үйренуге жеңіл, мәтінді жоғары сапалы етіп дайындау үшін Word редакторы қолданылады. Word- тың мүмкіндігі өте көп. Қаріптердің өлшемін әр түрлі етіп өзгерту арқылы көкемдеуге болады. Жалпы бұл соңғы жаңалықтардың бірі болып саналады. Тақырыпқа беген қызығушылықты ояту үшін басқа мәтіндік редактарлар мен және басқа машинасымен салыстарып, бұл редактордың мүмкіндігіне, ерекшелігіне тоқталу керек. Монитор экрандағы әрбір әріп баспаға дәл сол күйінде шығады, сол себепті жіберілген қатені алдымен экранда түзетіп алған жөн. Сонымен мәтіндік редакторда жұмыс істегенде: мәтін енгізу, түзету, сосын баспаға шығару керек. Бұны оқушы жұмыс устелінде демонстрациялап көрсеткен жөн. Нәтиженің нақтылығы қызығушылықты тудырады. Мұғалім оқушыларға компьютерде мәтін енгізіп, оның қатесін түзетіңдер және грамматикалық қатені табыңдар деген тапсырма берсе болады. Оқушылар қателерді түзету барысында меңгіеруге тиісті бұйрықтармен жұмыс істеугк тура келеді. Әрі мәтінді, қатесіз, дұрыс енгізіуге дағдыланады. Бұл өз кезегінде оқушылардың грамматикалық сауатты болуына үлкен септігін тигізеді. Мұғалім алдын-ала ішінде әріптері тасталып кеткен мәтін дайындап, бос орындауға дұрыс әріптерін қойып шығыңдар десе де болады. Мұғалім компьютерде мәтін енгізудің жетістіктерін әңгімелеп береді. Сондай-ақ компьютерде жұмыс істеп көрсетуі тиіс. Оқушылардың нұсқасын жұмыс істеуі, сұрақтарға жауап беруі, мәтіндік редактордың практикалық қызметін сабақтаса түседі. Оқушыларды компьютерге екеуден отырғызған жағдайда, оларға міндетті түрде көшіріп, автоматты түрде жұмыс істеуін кезден бастап-ақ бірден екі қос саусақтарын пайдалануы керек. Өйтпегенде олар тек бір қолмен, не саусақпен бір-бірлеп әріп теріп отыруы мүмкін. Әрі олардың қолдары жаттығып, қай әріп қайда орналасқандығына көздері үйренуі үшін «пернелік жаттығу» ойынын берген жөн. Paint-графикалық редакторын оқыту әдістемесі. Paint-графикалық редакторы сурет салуға арналған. Мұның көмегімен әртүрлі бейнелерді, көріністерді т.б. әсем етіп бейнелеуге болады. Paint-редакторы пайдалануға өте жеңіл, мүмкіндігі өте жоғары. Қажетті сурет салуға арналған құрал-саймандар: түзу, сызық, дөңгелек, төртбұрыш, өшіргіш, әріп жазуға арналған (құрал-саймандар) А,B,С пернесі түрлі түстер экранда жұмыс үстелінде орналасқан. Бағдарламаны қоста істей бер. Paint-графикалық редакторында компьютер көмегімен сурет салуды шектен тыс қолдануға болмайды, өйткені оқушыларды жазба құралдары сызғыш, циркуль жұмыс істеу дағдыларында қалыптастыру керек. Paint-графикалық редакторы – графикалық бейне түріндегі суреттер және оларды өңдеуге арналған арнайы бағыттағы бағдарлама. Оқу мақсатында мыналар жатады. Оқушылар компьютерде сурет салуға практикалық тұрғыдан дайындық жұмысын қалыптастыру; компьютер графика мүмкіндіктері мен ерекшеліктері туралы түсініктерін қалыптастыру. Қандай да бірсала үшін іс-әрекеттерін алгоритмдеу, сурет салу үшін бұйрықтарын түрлі комбинациясын қолдай білуге үйрету; ойлау жүйесін тәрбиелеу. жүктеу/скачать 66,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|