«интернет технологиялар» ПӘнінен оқУ-Әдістемелік кешен 5В070400 «Есептеу техникасы және программалық қамтамасыз ету» мамандығына арналған ОҚУ-Әдістемелік материалдар семей

Дәріс 3. Интернетке қосылу

1. 
   Жүйелердiң қосымша бөлiктерiнiң салу принциптерi.
   

• 
  Электрлік сигналдардың түрiн және деңгейлерiн келiстiру,
  
• 
  Берiлiстердiң ұзындығын анықтау әдiстерi,
  
• 
  Бақылау әдiстерi.
  

Бiр деңгейдегi берiлiстердiң форматын және тiзбегiн анықтайтын ондай формалданған ережелердi протоколдар деп атайды.

Иерархиялық жүзеге асырылған протоколдардың жиынтығын коммуникациялық протоколдардың стекi деп атайды.

Желiлiк деңгей бiрiншiден келесi есептердi шығару үшiн құралдармен қамтамасыз ету керек:

• 
  Еркiн топологиясы бар желiлерге пакеттердi жеткiзу,
  
• 
  Желiнi сенiмдi локалды трафиктың арқасында құрылымдау,
  
• 
  әртүрлi протоколдардың каналдық деңгейледiң келiсуi.
  

2. Желiдегi трафик кездейсоқ ретiмен орналасады, бiрақ онда кейбiр заңдылықтар көрсетiледi. Кейбiр жалпы есеппен жұмыс iстейтiн қолданушылар (мысалы, бiр бөлiмнiң қызметкерлерi) көбiнесе бiр-бiрiне немесе жалпы серверге сұраумен қатынасады. Сол кезде олардың басқа бөлiмдердiң компьютерлерiнiң ресурстарымен қолдануы қажет болады. Сондықтан жүйенiң құрылымы мәлiметтердiң ағынының құрылымына сәйкес келу керек. Жүйедегi трафигiне байланысты компьютерлер бiрнеше бөлiмдерге (сегменттерге) бөлiнуi мүмкiн. Егер бiр-бiрiмен қатынасатын компьютерлердiң сұраулары мен жауаптары осы топтың компьютерлерiне арналса, онда олар бiр бөлiмге жинақталады.

Жүйенi сегменттерге бөлу үшiн мосттар мен коммутаторлар қолданылады. Олар сегменттiң iшiндегi локалды трафиктi сыртқа ешқандай кадрларды бермей экрандайды, тек қана басқа сегменттерде орналасқан компьютерлерге арналған кадрлардан басқа. Сонда жүйе бiрнеше жүйелерге бөлiнедi. Ол бiр топтың iшiндегi трафиктың жиiлiгiн және топтардың арасындағы алмасудың активтiгiн ескере отырып байланыс бөлiмдерiнiң өткiзу мүмкiндiгiн рационалды түрде таңдау мүмкiндiгiн тудырады.

Бiрақ трафикты мостттардың және коммутаторлардың көмегiмен локалдаудың да Однако локализация трафика средствами мостов и коммутаторов имеет существенные ограничения.

Бiр жағынан жүйенiң мосттардың арасында орналасқан логикалық сегменттерi бiр-бiрiнен дұрыс оқшауланбаған, өйткенi олар кеңдiк толқындарынан қорғалмаған. Егер қандай да бiр станция кеңдiк толқындары арқылы мәлiметтердi жiберсе, онда ол мәлiметтер жүйенiң станцияларының барлық логикалық сегменттерiне берiледi. Мосттардың көмегiмен салынған кеңдiк толқындарынан қорғану үшiн: администратор тек бiр түйiнге генерирлеуге рұқсат етiлген кеңдiк толқындарының пакетын шектейдi.

Екiншi жағынан комутаторда жасалған локалды жүйелердiң виртуалды сегменттердiң механизмдерiн пайдалану трафиктың толық локалдауына әкелiп соғады- ондай сегменттер бiр-бiрiнен толық оқшауланған. Сонда мосттар мен комутаторлардың көмегiмен салынған жүйелердегi әртүрлi виртуалды сегменттерге жататын компьютерлер бiркелкi жүйенi құрамайды.

Мосттармен коммутаторлардың келтiрiлген кемшiлiктерi олардың каналдық деңгейлердiң протоколдарымен жұмыс iстеуiне байланысты. Ол протоколдарда үлкен жүйенi құрылымдау кезiнде пайдалануға болатын жүйенiң бөлiгi немесе сегменттi анықталмайды. Жүйелiк технологияларды жобалаушылар каналдық деңгейлердi жетiлдiрудiң орнына ол есептi жүйелiк деңгейлерге жүктедi.
Өзін-өзі тексеруге арналаған сұрақтар:

1. 
   Жүйе арқылы алмасу жүрiп жатқанда екi торап қандай ережелерді сақтауы керек?
   
2. 
   Протокол деген не?
   
3. 
   Трафик деген не?
   
4. 
   Жүйенi сегменттерге бөлу үшiн не қолданылады?
   

1. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети. Учебник.-СПб: Питер, 1999.

2. Комер Д. Принципы функционирования Интернета СПб: Питер,2002

Дәріс 4. Интернеттің қызмет көрсетуі

1. 
   Интернет ерекшеліктері.
   
2. 
   Почталық байланыс.
   
3. 
   Интернетпен байланысу.
   

1. 
   Интернеттің қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, коммерциялық фирмаларда, жергілікті кітапханаларда, мектептерде де орналасқан.
   

Интернет ақпарат магистраліне өте ұқсас, институт, мектеп терминалы арқылы оған жеңіл кіруге болады, ол үшін Интернеттегі жүйенің нөмірін теру керек. Мұнан кейін керекті жердегі желі нүктесімен байланысып, өзіңізге қажет материалдарға қол жеткізесіз.

Интернетпен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын мекемелер әрбір компьютерді Интернетке қосып бере алады.

Желіге қосылудың бірнеше түрі бар:

• 
  тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар;
  
• 
  қосылып тұратын тікелей байланыстар;
  
• 
  почталық байланыстар.
  

2. 
   Интернетпен қосыла латаын бірнеше почталық байланыс түрлері бар. Провайдері CompuServe America Online болып келген компьютерлер бірден Интернетпен почталық байланысқа кіре алады. Бұл ортада әр түрлі тақырыптардағы дискуссияларға қатысу үшін LISTSERV жүйесін пайдаланған дұрыс. Осы сияқты почталық байланыстар желілік шлюздер деп аталады.
   
3. 
   Бізге кенеттен бір файл керек болып қалды делік. Оның қай жерде екені бізге белгілі болсын. Ол файл тегін берілетін программа, жұмысқа керекті ақпарат, сурет немесе кітап болуы мүмкін. Енді осы файлды өз компьютерімізге қалай әкелу жолын қарастырайық.
   

1. 
   Интернетке қандай ерекшеліктер тән?
   
2. 
   Почталық байланыс қалай жүзеге асады?
   
3. 
   Провайдер деген не?
   
4. 
   ҒТР жүйесі деген не?
   
5. 
   ҒТР-сервер деген не?
   

1. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети. Учебник.-СПб: Питер, 1999.

2. Комер Д. Принципы функционирования Интернета СПб: Питер,2002