Қыпшақбаева Нұрлыай
Əлеуметтік орта мен тұқымқуалаушылықтың рөлі жайында
жүктеу/скачать 20,08 Kb.
|
психология 4 апта
| Əлеуметтік орта мен тұқымқуалаушылықтың рөлі жайында
Тіршіліктің үздіксіздігіне генетикалық сипат тән деуге болады, себебі тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік организм қасиеттерінің түрақтылығын және олардың өзгергіштікке қабілеттілігін қамтамасыз етеді. Бірақ, тіршіліктің генетикалық үздіксіздігі тек тұқымқуалаушылық пен өзгергіштікке ғана емес, организмдердің өмір сүріп, дамитын ортасына да байланысты. Барлық организмдерге олардың өмір сүру мен көбею ортасының жағдайлары ықпалын тигізеді. Организмнің тіршілігі аяқталғанша оның тұқымқуалаушылық қасиеті қоршаған ортамен өзара байланыста болады. Қоршаған орта тұқымқуалайтын белгілердің көрінуіне әсер етеді, олардың қаншалықты дәрежеде көрінетіндігіне септігін тигізеді. Организмнің қандай екендігіне және болашақта қалай даму тиістілігіне тұқымқуалаушылық пен қоршаған ортаның өзара байланысы тікелей себепкер болады. Тұқымқуалаушылық организмнің қандай болатындығына емес қандай болу тиістілігіне шамамен болжау береді деуге де болады. Организмнің шын мәнінде қандай болып шығатындығын тұқымқуалаушылық пен орта арасындағы өзара байланыс шешеді. Геном — бұл қандай да бір биологиялық түрге жататын организмдердің клеткаларына тән ДНҚ немесе гендердің жалпы сандық мөлшері. Генотип — бұл қандай да бір организмдегі гендердің жиынтығы, оның өз ата-анасынан берілген және оның жеке өзіне ғана тән болып келетін генетикалық пішімі. Генотип жеке тұлға өмірінің соңына дейін тұрақты, салыстырмалы түрде алғанда өзгеріссіз қалады. Ересек адамның генотипі оның жасы қаншада екендігіне байланысты емес, оған жатырішінде жатқан кезде, балалық, бозбалалық, жастық шақтарда тән болған генотип ересек кезеңде де тән болады. Фенотип — бұл қандай да бір организмге тән сыртқы және ішкі белгілері мен қасиеттерінің жиынтығы. Барлық организмдердің белгілері сапалық және сандық болып екіге бөлінеді. Сипаттауға, суретке түсіруге болатын белгілерді сапалық белгілер ретінде қарастыруға болады, сонымен қатар сипаттаманың дұрыстық дәрежесі сипаттама берушінің біліктілігіне байланысты болып келеді. Мысалы, К. Линней үй итінің сапалық белгілерін айқын сипаттағаны соншалық, ол сипаттамалар екі жүз жыл бойы бір кітаптан екінші кітапқа өзгеріссіз берілу үстінде. Организмдердің мүндай белгілеріне жыныстық ерекшеліктер, дененің пішіні, құрылысы, түсі, өсімдіктердің гүлдері мен жемістерінің түсі, тұқымдарының пішіні, т.б. жатады. Әсіресе, адамдарда сапалық белгілер алуан түрлі болады. Олар әрбір жеке тұлғада өздігінше ерекше болып келеді. жүктеу/скачать 20,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|