&ЫС&аша тарихы едсіз аралға өзіммөн бірге ала кететін



Pdf көрінісі
бет103/482
Дата02.12.2023
өлшемі18,68 Mb.
#194744
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   482
Байланысты:
«Sapiens Адамзаттың қысқаша тарихы»

89


Е КІН Ш І БӨЛІМ
Басқа бір әдіс - бұзау мен лақты енесімен бірге ұстау, бірақ олар- 
дың көп еміп қоюына жол бермеу. Ең қарапайым тәсіл - бұзауды немесе 
лақты желінге жіберіп, исіне бастағанда қуып жіберу. Әдетте мұндай зор- 
лыққа енесі де, төлі де қарсыласып бағады. Кейбір бақташы тайпалар 
сәл ұңғыттау әрекет жасайды: лақты сойып, етін жеп алады да, терісінен 
тұлып жасап, иіту үшін енесінің алдына тастайды. Судандағы нуэр тай- 
пасы табиғи әрі таныс иіс шығуы үшін тұлыпқа енесінің зәрін құяды. Нуэр 
бақташылары басқа да қулық ойлап тапты: бұзаудың тұмсығына тікенді 
тұмылдырық кигізеді - еме бастағанда енесінің желіні ауырып, төлін өзі- 
ақ жолатпайды9. Сахарада түйе өсіретін туарегтер сүтті сора алмас үшін 
ботаның танауы мен жоғарғы ернін кесіп немесе тесіп тастайды10.
Аграрлық қауымдар қолға үйреткен жануарларға мұндай қатыгез- 
дікті өне бойы көрсеткен емес. Қолға үйреткен аңдардың кейбіреулері- 
нің айы оңынан туды деуге болады. Еті емес, жүні үшін өсірген қойлар, 
сүйікті мысықтар мен иттер, сондай-ақ жорық пен бәйге аттары біраз 
артықшылықтар иеленіп, мырғамға батты. Рим императоры Калигула 
тіпті сүйікті айғыры Инцитатты сенат қызметіне тағайындағысы келген- 
міс. Қүлиеленушілер өз құлдарына көңіл бөлгені сияқты бақташылар 
мен егіншілер де кей-кейде өз жануарларына жанашырлық танытып, 
баптап бақты. Патшалар мен діни қызметкерлер өздерін «shepherds» 
(«бақташы») дел атап, халыққа жасаған жақсылықтары мен қамқорлы- 
ғын бақташының табынды бағып-күтуіне теңеуі тегін емес.
1 5 . 
Қазіргі өнеркәсіптік фермадағы бұзау. Туған бойда оны енесінен ажыратып, көлемі
жануардың тұрқынан сәл-ақ үлкен шартаққа қамап тастайды. Оның орташа есеппен төрт
айдан аспайтын қысқа ғұмыры осындай қапаста өтөді. Ол шартақтан шықпайды, басқа


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   482




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет