шимпанзе сияқты адамдарды да достық қарым-қатынас құрып, иерар
хия орнатуға жетелеген: олар да қауымдаса аң аулап, жабыла жаумен
шайқасқан. Алайда ежелгі адамның әлеуметтік инстинктері шимпан-
зенікі тәрізді шағын топтарда ғана түрлаулы болған. Ton мүшелері кө-
бейген сайын әлеуметтік байланыстары әлсіреп, ыдырай бастады. Тіпті
қүнарлы алқап 500 ежелгі sapiens-ті асырағанымен, кім көсем болуға
тиістігіне, кім қай жерде аң аулап, кіммен жұптасуға ерікті екеніне келісе
түра, осыншама бөгде адамдар ешқашан бір-бірімен сыйыса алмады.
Когнитивті революцияның нәтижесінде sapiens-тер бұрынғыдан да
ірі және тұрақты топтарға біріге бастады. Мунда өсек айта білу дағды-
сы елеулі рөл атқарды. Бірақ өсек-аяңның да шегі бар ғой. Әлеумет-
тік зерттеулердің көрсетуінше, өсек біріктіретін топтардың «табиғи»
шегі - 150 адам екен. Адамдар өз түрінің өкілі жүз елуден асып кет-
кендерімен тіл табыса алмайды, ендігіде қалғандары туралы айызы
қана өсек айтуға көшеді екен.
Тіпті қазіргі кезде де адамның уйымдастырушылық қызметіне ар-
налған қалыпты деңгей осы сиқырлы санмен шектеледі. Осы шектегі
компаниялар, әлеуметтік желілер, қоғамдық үйымдар мен әскери бө-
лімшелер етене таныстық және өсек-аяң негізінде әрекет етеді. Ж а-
санды иерархияның, шен-дәреже мен ережелердің тәртіп сақтауға
32
К О ГН И ТИ В ТІ Р Е ВО ЛЮ Ц ИЯ
қажеті шамалы3. 30 солдаттан туратын взвод пен тіпті 100 сарбаздан
қуралған ротаның өзі сыртқы тәртіпті қажетсінбей, ішкі байланыстары-
ның арқасында тамаша қызмет атқара береді. Құрметке ие сержант
«патшаға» айналады, оған офицерлер де қулақ асады. Отбасылық
бизнес директорлар кеңесі, бас директоры мен бухгалтериясы жоқ
Достарыңызбен бөлісу: |
