мемлекет азаматтарды таң атқаннан күн батқанға дейін қыбырлайтын жергілікті тізбек бойынша емес, механикалық сағатпен тірлік жасауға міндеттеді. Осынау қарапайым бастамадан секундтың миллион үлесті бөлі- гіне дейін сәйкестендірілген бүкіләлемдік жұмыс кестелерінің жүйесі жетілгп шықты. Хабар тарату құралдары - радио мен теледидар д а хронометрлі әлемге кіріп үлгеріп, оның басты қорғаушылары мен үгіт- шілеріне айналды. Радиостансалар күн сайын жұмысын дәл уақыт сигналын беруден бастады, шалғай елді мекендер мен мүхит төсіндегі кемелер сол бойынша сағаттарын түзеді. Кейін радиостансалар әр са- ғат сайын жаңалықтар беруді әдет қылды. Қазірде әр жаңалықтар тіз- бесінде хабар-ошарлардан да маңызды элемент есебінде дәлме-дәл уақыт белгісін беру салты сақталып қалды. Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында «ВВС» жаңалықтарын нацистер оккупациялаған Еуропа елдері де тыңдады. Эр хабар бостандықтың сиқырлы үні - Биг-Бен са- ғатының тықылымен басталды. Неміс физиктері қоңыраулар үйіндегі сәл өзгерістер арқылы әуе шабуылы үшін аса құнды ақпарат, сол сәт- 20 -7 2 8
3 0 5
ТӨРТІНШІ БӨЛІМ тегі Лондондағы ауа райын анықтаудың амалын тауып қойды. Мұны ағылшынның Барлау қызметі байқап қалып, атақты сағаттың жанды дыбысын таспаға жазылған нұсқасына ауыстырды. Бірегей уақыт желісінің қызмет істеуі үшін арзан, бірақ дәл жүретін ыңғайлы сағаттар қажет еді. Ассирияда, Сасанидтер империясы мен инктерде сағат болған жоқ. Ортағасырлық Еуропа қалаларында әдетте бәрінің бір сағаты болды. Ол қала алаңының ортасындағы биік мұнара- ға ілулі тұрды. Мүндай сағаттардың дәлдігіне ешкім кепілдік бере алма-
