3. Біріктірілген ұқсастықтар мен айырмашылықтар әдісі – алдыңғы екі әдістің комбинациясы
4. Ілеспе өзгерістер әдісі. Егер бір құбылыстың пайда болуы немесе өзгеруі екіншісінің белгілі бір өзгерісін туындатса, онда бұл құбылыстардың екеуі де бір-бірімен себепті байланыста болады.
5. Қалдық әдісі. Егер күрделі құбылыс белгілі бір жағдайлардың жиынтығынан тұратын күрделі себептен туындаса және осы жағдайлардың кейбірі құбылыстардың бір бөлігінің себебі болып табылатыны белгілі болса, онда бұл құбылыстың қалдығы қалған себеп-салдарлардан туындайды.
Модельдеу – табиғат құбылыстары мен процестерін зерттеу құралы ретінде модельді пайдалануға негізделген әдіс. Модельдер деп таным объектісін алмастыратын және ол туралы ақпарат көзі болып табылатын жүйелерді айтады. Модельдер екі түрге бөлінеді: материалдық және идеалды. Материалдық модельдер белгілі бір материалда іске асырылады – ағаш, металл, шыны және т.б. үлгілер, сызбалар, суреттер, схемалар және т.б. сияқты көрнекі элементтер идеалды түрге жатады.
Модельдеу әдісі келесі құрылымдарға ие:
- міндет қою;
- модель жасау немесе таңдау;
- модельді зерттеу;
- білімді үлгіден түпнұсқаға ауыстыру.
Идеализация, формализация, аксиоматикалық әдіс, гипотеза және болжам, теория
Идеализация, формализация, аксиоматикалық әдіс, гипотеза және болжам, теория – бұл теориялық зерттеулердің әдістері. Идеализация– бұл шын мәнінде жоқ немесе іс жүзінде жүзеге асырылмайтын (мысалы, мүлдем қатты дене, мүлдем қара дене, сызық, жазықтық) объектілерді ойша құрастыру. Идеализация мақсаты: нақты объектілерді оларға тән қасиеттерден айыру және бұл объектілерді белгілі бір нақты емес және гипотетикалық қасиеттермен беру. Бұл ретте мақсатқа қол жеткізу келесі жолдармен асырылады:
1) көп сатылы абстрагирлеу (мысалы, қалыңдықты абстрагирлеу «жазықтық» ұғымын білдіреді);
2) қандай да бір қасиеттің ойша өзгеруі (мүлдем қатты дене);
3) қарапайым абстрагирлеу (сұйықтықтың қысылмауы).
Формализация – жасанды тілдердің көмегімен, мысалы, математика тілінде олардың құрылымын таңбалы түрде көрсету арқылы әр түрлі объектілерді зерттеу әдісі.
Достарыңызбен бөлісу: |
