ШАҒЫН ЖИНАҚТЫ БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ «ЕСЕП ЖӘНЕ ОНЫ ШЕШУ КЕЗЕҢДЕРІ» ТАҚЫРЫБЫН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ (слайдтар түрінде)

1. 
   Есеп мәтінмен беріледі.
   
2. 
   Сол мәтінде өмірдегі нақты жағдаят сипатталады.
   
3. 
   Есептің сұрағы болады.
   
4. 
   Сол сұраққа жауап беру үшін арифметикалық амал орындалады.
   

Е
Жай есеп

Есеп

Құрама есеп


Жай есептің түрлері:

І.Арифметикалық амалдардың мән-мағынасын ашуға арналған жай есептер

ІІ. Амал қатынастарының мән-мағынасын ашуға арналған жай есептер

ІІІ. Амал компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланысқа негізделген жай есептер

ІҮ. “Үлес және бөлшек” ұғымдарымен байланысты жай есептер

Ү. Пропорционал шамалар арасындағы тәуелділікке негізделген жай есептер

• 
  Қосындыны табуға арналған жай есеп
  
• 
  Қалдықты табуға арналған жай есеп
  
• 
  Бірнеше бірлікке артық санды табуға арналған жай есеп
  

Дөңгелек – ? 3-еуі артық Сонша және тағы 3-еу

• 
  Бірнеше бірлікке кем санды табуға арналған жай есеп
  

Қалам – ? 3-еуі кем сонша болуға 3-еуі жетпейді

• 
  Сандарды айырмалық салыстыруға арналған жай есеп
  

Шаршы – 3 ¢¢¢

• 
  Белгісіз қосылғыштарды табуға арналған жай есептер.
  

• 
  Белгісіз азайғышты табуға арналған жай есептер.
  

• 
  Белгісіз азайтқышты табуға арналған жай есептер.
  

• 
  Бірдей қосылғыштардың қосындысын табуға арналған есептер;
  
• 
  Теңдей және тиісінше бөлуге арналған есептер;
  
• 
  Бірнеше бірлікке есе артық және бірнеше бірлікке есе кем санды табуға арналған есептер;
  
• 
  Сандарды еселік салыстыруға арналған есептер;
  
• 
  Саны бойынша үлесін табуға және үлесі бойынша санды табуға арналған есептер;
  
• 
  Бағасы, саны және құны; тік төртбұрыштың ұзындығы, ені және ауданы; бір заттың массасы, заттың саны және барлық заттың массасы, т.б. арасындағы тәуелділікке негізделген есептер.
  

• 
  Амал қатынастарымен байланысты тура және жанама түрде тұжырымдалған жай есептер
  

Аққу 88 км ұшты. Бұл көгершіннің ұшқанынан 26 км артық. Көгершін неше километр ұшты? (М-4, 23-б, №7)

• 
  Жылдымдық, уақыт және қашықтық арасындағы тәуелділікке негізделген жай есептер
  

• 
  Қозғалысқа берілген есептер.
  

• 
  Пропорционал бөлуге берілген есептер.
  

• 
  Екі айырма бойынша белгісізді табуға арналған есептер.
  

• 
  “Біріге жұмыс жасауға” арналған есептер.
  

• 
  Есеп не жайында? (есеп екі рет оқылады, сөздік жұмысы жүргізіледі);
  
• 
  Есепте не белгілі? (бұдан есептің шарты шығады);
  
• 
  Есепте не белгісіз? (бұдан есептің сұрағы шығады);
  
• 
  Сұраққа бірден жауап бере аламыз ба?
  
• 
  Алдымен нені тауып алуға болады? (егер құрама есеп болса);
  
• 
  Қалай табамыз? Қандай амалмен табамыз? (егер берген сұраққа жауап берілмесе, жетекші сұрақтар қойылады);
  
• 
  Енді сұраққа жауап бердік пе? Есеп неше амалмен шығарылды?
  

• 
  Нақты заттық иллюстрация;
  
• 
  Схемалық иллюстрация;
  
• 
  Оқушының түсінігін басшылыққа алу;
  
• 
  Белгілі түсіндірмелердің үлгілері;
  
• 
  Есепті қысқаша жазу;
  
• 
  Тұжырымдалған жалпы ережеге сілтеме жасау;
  
• 
  Есептің мәтінін, яғни тек қана сөзді басшылыққа алу.
  

• 
  Кері есептер құрастыру;
  
• 
  Тапсырманы есепке айналдыру;
  
• 
  Сурет бойынша есептер құрастыру және шығару;
  
• 
  Қысқаша жазу бойынша есептер құрастыру;
  
• 
  Есептің шартын не сұрағын түрлендіру;
  
• 
  Белгілі шешуі бойынша есептер құрастыру және шығару.
  
• 
  Сұраққа сәйкес есептің шартын іріктеп алу және керісінше.