34
ретте мәтел ішіндегі сан есімдер қарсылықты қатынасқа түседі.
Енді бір ретте сан есімдер параллель қолданылып, сол мақалдың
не мәтелдің поэтикалық қуатын арттыру мақсатында
пайдаланылады.
Есімдіктердің қай түрінің болмасын жұмсалу аясы барынша
кең. Олар функционалдық стильдердің барлығында да белсенді
қолданылады. Етістіктер – сөз таптарының ішінде мол
қолданылатыны.
Жиі
жұмсалуына
байланысты
өзара
сининимдік қатынасқа түседі. Ол синонимдердің біразы
қалыпты сөз қолданысы жағдайындағы құбылыс деп қаралса,
енді біразы автордың сөз саптауындағы ерекшеліктерін
көрсетеді.
Тіл деңгейлері немесе тіл ярустары стилистикасының үлкен
бір саласы – синтаксистік стилистика немесе стилистикалық
синтаксис болып табылады. Бұл салада сөз тіркестері және
олардың түрлерінің, жай сөйлем мен бір құрамды және
толымсыз сөйлемдердің стилистикалық қолданыстары сөз
болады. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі де стилистикалық
тұрғыдан ерекше назар аударатын құбылыстардың біріне
жатады. Күрделенген сөйлемдер мен құрмалас сөйлемдердің
стильдік мақсатта қолданылуы автордың даралығын көрсететін
басты белгілердің бірі ретінде саналады. Синтаксистік
синонимдер мен паралелль құрылымдардың стилистикалық
мүмкіндіктері шексіз. Олардың көркем әдебиеттегі қолданысы
ерекше назар аударарлық мәселе. Күрделі синтаксистік тұтастық
құрамындағы сөйлемдер мен сөйлемаралық байланыстардың да
тіліміздегі стилистикалық мүмкіндіктерін өлшеу мүмкін емес.
Төл сөз, бөгде сөздің ешбір өзгеріссіз берілуін қамтамасыз ете
отырып,
сөйлеушінің
психологиясын,
интеллектуалдық
жағдайын, қоршаған ортаға көзқарасын танытады. Ортақ төл
сөзді авторлық баяндаудан да ажырата білу қажет. Ортақ төл
сөздің құрамында сол кейіпкер аузынан айтылуға тиіс сөз
қолданысына назар аударудың мәні зор.
Достарыңызбен бөлісу: