Жалпы білім беретін мектебінің 9-11 сынып оқушыларына арналған қазақ тілінен диктант жинағы
жүктеу/скачать 188,63 Kb.
|
9-11 сынып оқушыларына арналған диктанттар жинағы
- Бұл бет үшін навигация:
- 173 Мамандық
- 174 Өсімдіктер әлемі
- 175 Қараша күз белгісі
| 138 сөз, журналдан
№172 Ақан сері Ақанның шын аты - Ақжігіт. Ол Көкшетау қаласынан 70 шақырым жердегі Қоскөл деген жерде туған. Ақанның әкесі Қорамса бай, саудагер адам болған. Ақан 13 жасқа келгенше Бұқарадан оқып келген молдадан сабақ алып жүреді. Бірақ зерек Ақанға молданың оқуы ұнамайды. Ақан молдасымен бір шариғатқа таласады. «Маған қарсы келдің» деп оны молдасы ұрады. Ақан осыдан кейін оқумен қоштасып кете барады. Енді Ақанның серілік өмірі басталады. Сұлу киім, жүйрік ат, құмай тазы, алғыр бүркіт Ақанда бодады. Ауылдағы ойын - тойдың көркі - Ақан. Ол ауылдан 15-20 жігітті өзі тәрбиелеп, нүкер қылып алады. Ол жүргенде сол жігіттердің алдында қолбасыдай оқшау отырады. Ол біресе боз атқа мініп, ақ киген. Біресе қара атқа мініп, қара киген. Басында - бұлғақтаған үкі. Қолында - домбыра. Аузында -ән. Жігіттердің бәрі балуан, бәрі әнші. Бірақ Ақанның әні өзгеше. Ақан Құлагер деген атты жүз сомға сатып алады. Енді елге Ақан мен Құлагердің аты бірге шығады. 145 сөз, журналдан №173 Мамандық Мамандық таңдау - әрбір мектеп бітіруші түлектің мақсаты. «Армансыз адам, қанатсыз құспен тең», дейді халық. Барлық адам баласының арманы болады. Арманшыл адам болашақта дегеніне жете алады. Мамандық пен өнерді адам өз жүрегінің қалауымен таңдап алады. Мамандық пен өнерді өз қабілетіне де қарай таңдап алады. Өмірде мамандықтың түрі өте көп. Халық алдына шығып ән салатын әнші болу. Адам өмірінің арашасы болатын ақ халатты дәрігер болу. Шәкірттерді білімге жетелейтін ұстаз болу. Адам жас кезінен бастап өзінің жүрегі қалаған мамандығына қарай бейімделе бастайды. Терең білім алуға талпынады. Өз бетінше ізденеді. Көп оқиды. Түрлі мамандықта еңбек етіп жүрген адамдардың өмірімен танысады. Жақсы маман болу үшін еңбек ету керек. Инженер, дәрігер, мұғалім, ғалым, журналист болу үшін оқу керек. Бақташы, сауыншы, егінші, шопан болу үшін ауылда жұмыс істеу керек. Ал жақсы жұмысшы, кенші, құрылысшы болу үшін ондірісте істеу керек. Бала шақ пен болашақ әрқашан үндесіп жатады. Болашаққа апаратын тура жол бала шақтан басталады. 151 сөз, журналдан №174 Өсімдіктер әлемі Біздің еліміз өсімдіктер дүниесіне өте бай. Қазақстанда өсетін өсімдіктердің көпшілігі халық шаруашылығында ертеден қолданылып келеді. Көбінесе оларды тамақ, киім-кешек, дәрі, бояу, әтір құрылыс материалдар тағы басқа шаруашылықтарға жиі пайдаланады. Қала мен ауылды жерлерде, жол бойына, су қоймаларының жиегіне отырғызылған неше түрлі гүлді бұталар мен жасыл желекті орман алқаптары елді мекендерге көрік береді. Олар ауаны түрлі газ, шаң-тозаңнан тазартып, адамзатқа күтіп-баптаумен шұғылданып келеді. Адам ақылы мен, еңбегінің барысында жабайы өсімдіктерден көптеген мәдени өсімдіктер шығады. Егіс даламыздағы бидай, жүгері, бұршақ, күнбағар, қант қызылшасы, бау-бақшамыздағы қауын, қарбыз, сәбіз, ал бақтарымыздағы алма, алмұрт, өрік, алхоры, шие мәдени өсімдіктерге жатады. Жер шарында бес жүз мыңға тарта өсімдіктердің ішінде ағаштың 66 түрі, бұталардың 600 түрі өседі. Жыл өткен сайын адамдар өсімдіктің жана түрлерін шығарып, оны тұрмыста кең қолдануда. 136 сөз, журналдан №175 Қараша күз белгісі Қараша күз келді. Солтүстіктен ызғырық жел соғып тұр. Айдын беті қиқулаған құс. Көпті көрген сары тіс аңшы айдындағы құстар тобына аңыра қарап, дүниенің басқа бір қызығын тамашалап кетіп еді. Өзі құс ату саятына көп шықпаса да, қаз - үйрекке қаршыға, ителгі салғанды, бөдене мен шүрегейге қырғи мен күкентай салғанды талай-талай тамашалаған. Ол ғана емес, құстар дүниесі, олардың өмірі, әсіресе, ұзақ-ұзақ сапарлары, жолдары Қамбарбек жанының құпиялы ғашығы, ынтызары еді. Міне, бүгін де күн шықпай шығыстан сәуле көтерілген сайын құстардан тыныштық кете бастады. Олар тагы да ұзақ сапарға тартпақ. Ең алдымен көл бетіндегі аққулар тобы, сапарға шыққан ұшақтардың моторын қыздырғаны сияқты, қанаттарымен көл толқындарын сабалап, бірін-бірі қуып, қанат - топшысын қыздыра бастады. Аққулардың ұшуға әзірлігін сезгендей, қаздар мен үйректер де киқу сап, ұрандасып өз тобын жинап жатты. Әсіресе , күздің ең суығын ала келетін қараша қаздар да сапарға әзірленіп, қым- қиғаш киқу мен қанқылға басты. жүктеу/скачать 188,63 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|