Жалпы білім беретін мектебінің 9-11 сынып оқушыларына арналған қазақ тілінен диктант жинағы
жүктеу/скачать 270,58 Kb.
|
9-11 сынып оқушыларына арналған диктанттар жинағы
- Бұл бет үшін навигация:
- 183 Қонақ күту
- 184 Қостанай-астықты өлке
| 159 сөз,Қадыр Мырзалиев
№ 180 Жапония Жапония Азияның Тынық мұхитқа тірелетін жағалауының шығыс жағындағы аралдарында, күн елінде орналасқан. Олай аталатын себебі күн шығатын жақта жатқанынан болуы керек. Бұл елдің жалауында Күн бейнеленген. Елтаңбасындағы алтын хризантема - күннің символы. Жапония - негізінен жылы әрі күншуақты ел, алайда оның климаты әжептәуір ылғалды болады. Жапон аралдарының бүкіл ауданының алтыдан бес бөлігіне жуығын қалың орманды, жартасты таулар алып жатыр. Ең биік тауы - Фудзияма. Ол сөнген жанартау. Фудзияманы жапондар киелі тау деп есептейді. Жапонияның астанасы - Токио, ол дүниежүзіндегі ең үлкен қаланың бірі. Онда 11,7 млн. адам тұрады. Жапондардың тұрмыс - тіршілігінде Еуропаға ұқсамайтын өзіндік салт мол сақталған. Жапон өнері, әсіресе, бейнелеу өнері мен қуыршақ театры өзіндік ерекшеліктерге бай. Жапондар - сәнді гүлшоғын өте шебер жасайтын халық. 112 сөз, газеттен №181 Қайын Қайың туралы ән мен жыр да, сурет те көп. Қайың - сымбатты ағаш, ұшар басы үкідей шоқтанып, биік болады. Ашық жерлерде қайың кейде жеке-дара да өседі, дегенмен көп ретте орман болып тұрады. Жазғы жап - жасыл шөп пен жайнаған гүлдің ортасында тұрған ақ балтыр қайың тоғайы ғажап сурет. Қайың сәуірдің аяғы мен мамыр айының басында, жаңғақ ағашы мен талдан кейін гүлдейді. Оның гүлдері сырға тәріздес болып келеді. Қайыңның жапырағы сарғая бастаған кезде Қыркүйек айы туады. Қайың тез өседі. Одан алынатын нәрсенің бәрі кәдеге асады. Оның бүршіктерінен дәрі-дәрмек әзірлейді. Бұтақтарынан сыпырғыш, қабығынан саңырауқұлақ пен жеміс-жидектер теретін себет тоқиды. Қайыңнан фанер дайындап, үй жиһазын жасайды. 104 сөз, журналдан №182 Аққу Аққу - өте ірі және күшті құстардың бірі, ол сонау көне заманнан бері сұлулық пен махаббаттың, тазалық пен нәзіктіктің белгісі болып саналады. Оны көп халықтар киелі құс санап ерекше құрметтеген. Аққу әнші құстардың қатарына жатпайды. Сәуір айының көгілдір аспанында үлкен ақшаңқан құстардың сұлу мойынын соза тастап, қанатын баяу сермеп бара жатуы - естен кетпес ғажап сурет. Қалың орман ішіндегі көлде оңаша жүзген аққуды көру - одан да сұлу құбылыс. Аққу суда дыбыс шығармай жеңіл жүзеді, ал астындағы су жарқырап, маржанның түсіне енеді. Аққудың әрбір қимылы: артына бұйра толқын тастап жүзіп бара жатып кілт бұрылуы, төсімен айдынды өбін, қанатымен күміс тамшы себелеп шомылуы, ауаны қақ жара көтерілуі - бұл бір қайталанбас әсем көрініс. Аққулар - табиғаттың аса ғажап және сирек кездесетін туындысы, біздің елімізде оларды аулауға тыйым салынған. 120 сөз, журналдан №183 Қонақ күту Қонақ күту -қазақ халқының ең жауапты ісі. Оларды риза етуге тырысады. Ең алдымен қонақтарға сусын беріледі. Содан кейін шай ішіледі. Шайдан кейін қонақтардың көңілді отыруына үй иесі бар жағдайды жасайды. Ауылдағы әнші, күйшілерді шақырып, қонақтардың көңілін көтереді. Бар тәттісін, жақсысын қонағына арнап, сыбаға сақтап отырған. Сыйлы қонаққа ет асқан. Қазақтың дастарқаны кімді де таңғалдыратыны анық.Қонақты жақсы қарсы алған үй туралы «мырза үй», ал қонақты дұрыс қарсы алмаған үйді «сараң» дейді. Осы дәстүр қазір де бар. Шетелден келген қонақтар «Қазақ халқы - қонақжай халық» деп бекер айтпаған. 86 сөз, журналдан №184 Қостанай-астықты өлке Қостанай -астығы мол өлке. Республикамыздағы астықтың жартысынан көбі осында өндіріледі. Бұл жерде темір, асбест,боксит кен орындары бар. Қазақстанның солтүстік облыстары ішінде Қостанай облысы - аумағы мен халық саны жағынан ең үлкені. Ол Ресей Федерациясының үш облысымен шектеседі. Облыс аумағы жүз тоқсан алты мың шаршы шақырым жерді алып жатыр.Облыс құрамында он төрт аудан бар. Облыстың әкімшілік орталығы -Қостанай қаласы, оның негізі бір мың сегіз жүз жетпіс тоғызыншы жылы қаланған. Қазақстанның солтүстік - батысында, Тобыл өзенінің жағасында орналасқан. Бүгінгі күні Қостанай - Қазақстанның ең гүлденген, өзіндік ерекшелігі бар, төлтума облыс орталықтарының бірі. Қала, негізінен, жеңіл және тамақ өнеркәсіп өнімдерін шығарады. Мұнда көлік, ауылшаруашылық техникаларын жөндеу зауыттары, сапалы астықтың мол қорын өңдеу және сақтау орындары бар. жүктеу/скачать 270,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|