«ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ» БІЛІМ САЛАСЫ
«Дене шынықтыру» білім саласының мазмұнына «Дене шынықтыру» пәні енгізілген.
Дене шынықтыру
Дене шынықтыруды оқытудың мақсаты денені салауатты шынықтыруға, спорттық-спецификалық қозғалу дағдылары мен дене бітімі қабілеттерін меңгеруге бағытталған дене шынықтырудың негіздерін қалыптастыру болып табылады.
«Дене шынықтыру» пәнін оқытудың міндеттері: дене шынықтыру және спорт саласындағы теориялық білімдері мен тәжірибелік дағдыларын дамыту; өзінің дене және психикалық денсаулығын нығайту үшін ұмтылуға ынталандыру; білім алушылардың төзімділікке, ширақтыққа, күштілікке, ептілікке және икемділікке ықпал ететін қозғалыс дағдыларын дамыту; Отанға деген патриоттық сезімін, құрметтеуге, жауапкершілік пен өзара түсіністікке тәрбиелеу; білім алушылардың өз өмірлерінде салауатты өмір салтын ұстануға және үйренген дене-қимыл дағдыларын алдағы уақытта қолдануға ынталандыру; жалпы адамзат мәдениетінің бөлігі ретінде дене шынықтыру туралы түсініктерін қалыптастыру.
Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына:
1) 1-сыныпта 3 сағаттан, оқу жылында 99 сағатты;
2) 2-сыныпта – аптасына 3 сағаттан, оқу жылында 102 сағатты;
3) 3-сыныпта – аптасына 3 сағаттан, оқу жылында 102 сағатты;
4) 4-сыныпта – аптасына 3 сағаттан, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Дене шынықтыру мұғалімдері білім алушы организмінің анатомиялық- физиологиялық ерекшеліктеріне (жетілуіне) сәйкес өздерінің педагогикалық тәсілдерін бақылауы және өзгертуі тиіс.
«Дене шынықтыру» пәнінің сыныптар бойынша мазмұны:
- 1-2-сыныптар үшін: денсаулық туралы білу; қауіпсіздік ережесі; дене тәрбиесі дегеніміз не; күн тәртібі; жүру және жүгіру; секіру және лақтыру; ойын арқылы қарым-қатынас дағдыларын дамыту; сюжеттік-рөлдік қозғалмалы ойындар; бірқатар гимнастикалық фигураларды үйрену; қазақ ұлттық қозғалыс ойындары; доппен және секіртпемен орындалатын ойындар мен тапсырмалар; ойын арқылы қарым-қатынас пен әлеуметтік дағдылар; қауіпсіздік ережесі; ойын арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту; ойын арқылы коммуникативті дағдыларын дамыту ойындары; ойынға шығармашылық идеялар; жеке қозғалыс белсенділігі; салауатты өмір салтын қалыптастыру; ашық ауада физикалық қозғалыс; жылдамдық, күш пен ептілік; секіруді дамыту үшін тапсырмалар; эстафета және қозғалмалы ойындар;
Пән бойынша бағдарламаның әрбір үшінші сағаты білім алушылардың қозғалыс белсенділігін (спорттық және қозғалыс ойындарының санын арттыру есебінен) және сауықтыру процесін арттыруға бағытталған.
Оқу бағдарламасында қарастырылған шаңғы/коньки/кросс дайындығы сабақтары өңірлердің климаттық жағдайларына сәйкес өзара алмастырылады.
Мұғалімнің әр сабақ сайын жүргізетін бақылау жұмыстары жүйелі түрде іске асырылады және білім алушының тапсырмаларды қаншалықты дұрыс орындап жатқандарын түсінуге, олардың білім алу траекторияларына түзетулер енгізуге мүмкіндік береді.
«Есептелінді» және «есептелінген жоқ» деген сынақ қойған кезде критериалды бағалау қағидасына сүйену керек. Яғни, білім алушы «есептелінді» деген сынақ алу үшін сабаққа қатысып қана қоймай, дене дамуы бойынша білім мен біліктілік негіздерін игеруі керек.
«Дене шынықтыру» пәні бойынша тоқсан соңында және оқу жылының соңында «есептелінді»/«есептелінген жоқ» бағасы сынып журналына қойылады.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы №604 бұйрығымен бекітілген МЖМБС редакциясында және бастауыш, негізгі және жалпы орта білім берудің Үлгілік оқу жоспарларында «Ағылшын тілі» оқу пәні «Шетел тілі» деп өзгертілген. Білім беру ұйымдарының: «Ағылшын тілін», «Неміс тілін», «Француз тілін» таңдау құқығы бар. Тілді таңдауды, оқушылардың қажеттіліктерін және ата-аналардың сұраныстарын ескере отырып, жалпы білім беретін мектеп жүзеге асырады.
2019-2020 оқу жылында 1-4 сыныптар жаңартылған білім беру мазмұнының келесі Үлгілік оқу бағдарламалары бойынша оқиды:
- Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған «Ағылшын тілі» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы.
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған «Француз тілі» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы және бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған «Неміс тілі» пәнінен Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа болып табылады.
Оқу бағдарламалары сөйлеу қызметінің барлық түрлері (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) бойынша дағдылар мен қабілеттерді дамытуды көздейді. Бағдарламаның лексика-грамматикалық мазмұндалуы қарапайымнан күрделіге қарай жүргізіледі. «Француз тілі» және «Неміс тілі» оқу пәндері бойынша бастауыш білім беру деңгейінің бағдарламалары білім алушылардың тілдік дағдыларын дамытуға, олардың өзіне деген қызығушылығы мен сенімділігін арттыруға, сондай-ақ француз және неміс тілін үйренуге оң көзқарасты қалыптастыруға бағытталған. Оқу бағдарламаларының мазмұны жалпы тақырыптар аясында қарым-қатынас жасаудың қарапайым білігін қалыптастыру үшін базалық қабілеттер мен дағдыларды жасауды және дамытуды қамтамасыз етеді.
Оқу бағдарламалары ҚР БҒМ бұйрығымен бекітілген және ҚР Білім және ғылым министрлігінің және Ы. Алтынсарин атындағы ұлттық білім академиясының сайттарында орналастырылған.
Шетел тілі оқу бағдарламаларының құрылымында «Ағылшын тілі», «Неміс тілі» және «Француз тілі» пәндерінің базалық мазмұны маңызды аспект болып табылады. Оқу пәндері білім алушыларда өз халқының рухани құндылықтары мен мәдениет диалогі, ұлттық бірегейлігі, азаматтылық, моральдық және сөйлеу әдебінің нормалары туралы түсінік қалыптастыруға ықпал етеді.
Шетел тілі бағдарламалары білім алушыларға төмендегі тәсілдер арқылы тілді меңгертуге бағытталған:
талдау, бағалау және шығармашылық ойлау дағдыларының дамуына ықпал ететін әртүрлі тапсырмалар;
ауқымды жазбаша және ауызша дереккөздермен жұмыс жасау.
Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1-сыныпта – аптасына 2 сағаттан, оқу жылында 66 сағатты;
2-сыныпта – аптасына 2 сағаттан, оқу жылында – 68 сағатты;
3-сыныпта – аптасына 2 сағаттан, оқу жылында – 68 сағатты;
4-сыныпта – аптасына 2 сағаттан, оқу жылында – 68 сағатты құрайды.
Бастауыш білім беруді аяқтағаннан кейін білім алушылар шетел тілін тілді меңгерудің жалпыеуропалық жүйесіне (Common European Framework of Reference, CEFR) сәйкес А1 тілдік деңгейінде меңгеруі тиіс.
Білім алушылар сандар, түстер, уақыт, ауа райы, тағам, киім, жануарлар, өсімдіктер, дене мүшелері, жеке ақпараттар, отбасы, достар, мектеп, ойындар, саяхат, транспорт, спорт, мерекелер, салт-дәстүрлер, ғимараттар, өнер, музыка, аңыздар, зерттеушілер мен өнертапқыштар тақырыптарына байланысты лексиканы меңгереді.
Бастауыш мектеп бағдарламасында тілдік дағдыларды дамыту үш тілде ортақ тақырыптарды оқу арқылы жүзеге асырылады: қазақ тілі (Т1, Т2), орыс тілі (Я1, Я2) және шет тілі (L3). Бастауыш мектептің оқу жоспарларында (1-4 сыныптар) пәнаралық байланыс (Cross Curricular Links) әр тақырыпта көрсетілген.
36 - кесте – 1-4-сыныптардың оқу бағдарламасындағы пәнаралық байланыс
«Ағылшын тілі» оқу пәні бойынша тақырыптар
|
«Француз тілі» оқу пәні бойынша тақырыптар
|
«Неміс тілі» оқу пәні бойынша тақырыптар
|
1 класс
|
All about me
|
Tout sur moi
|
Alles über mich
|
My school
|
Mon école
|
Meine Schule
|
My family and friends
|
Ma famille et mes amis
|
Meine Familie und meine Freunde
|
The world around us
|
L’environnement
|
Umgebung
|
Travel
|
Voyage
|
Reise
|
Tradition and folklore
|
Les fêtes et les traditions
|
Traditionen und Folklore
|
Food and drink
|
Repas
|
Essen und Getränke
|
Health and body
|
Un esprit sain dans un corps sain
|
Ein gesunder Geist in einem gesunden Körper!
|
2 класс
|
All about me
|
Se présenter, parler de soi
|
Alles über mich
|
My family and friends
|
Ma famille et mes amis
|
Meine Familie und meine Freunde
|
My school
|
Mon école
|
Meine Schule
|
The world around us
|
L’environnement
|
Umweltbedingungen
|
Health and body
|
Un esprit sain dans un corps sain
|
Ein gesunder Geist in einem gesunden Körper!
|
Tradition and customs
|
Les traditions et les coutumes
|
Sitten und Bräuche
|
The natural environment
|
L’environnement. Les saisons
|
Umwelt
|
Travel
|
Vacances et voyage
|
Reisen
|
3 класс
|
Animals
|
Vive la nature!
|
Belebte Natur
|
Light & Dark
|
La ville
|
Licht und Schatten
|
Time
|
Ma journeé de travail
|
Zeit
|
Buildings
|
Nous faisons des courses
|
Architektur
|
Art & Music
|
L’art
|
Kunst
|
Explorers & Inventors
|
Les Grands Hommes
|
Berühmte Persönlichkeiten
|
Water, water everywhere
|
Culture et repos
|
Wasser – Quelle vom Leben
|
Having fun
|
Bientôt les vacances!
|
Erholungskultur, Feier
|
4 класс
|
Kazakhstan in the World of Sport
|
Sport
|
Sport in Kasachstan
|
Values in Myths and Legends
|
La Francophonie
|
Werte in den Mythen und Legenden
|
Treasure and Heritage
|
Un ami étranger
|
Kulturerbe
|
Professions and ways of Communication
|
Le monde des métiers
|
Berufswelt und Kommunikationen
|
Hot and Cold
|
Phénomènes naturels
|
Naturerscheinungen
|
Healthy World
|
Un esprit sain dans un corps sain
|
Ein gesunder Geist in einem gesunden Körper!
|
Journey into Space
|
Mes loisirs
|
Weltraumreise
|
Machines
|
Les transports
|
Autos
|
Шетел тілі бойынша сабақтарды жоспарлауға төмендегі ұсынымдар беріледі:
1-сыныпта оқу және жазу дағдыларын дамыту қарастырылмайды, «Оқу» бөлімі бойынша оқыту мақсаттары таныс сөздер мен сөз тіркестерін танып білуге ғана бағытталған;
сабақта ұсақ моториканы дамытуға байланысты іс-әрекеттер, ойындар, әндер, санамақтар, ұйқастырмаларды қолдану;
оқу тапсырмаларын орындауда білім алушылардың жұмыстарын ынталандыру, білім алушыларды ынталандыру мен қолдаудың әртүрлі нысандарын қолдану арқылы білім алуға қолайлы және жайлы атмосфера жасау, жарыс сипатындағы тапсырмаларды қосу;
бастауыш сынып білім алушыларының психологиялық және жас ерекшеліктерін (жоғары эмоционалдылық, қозғалғыштық, сезімталдық, шаршағыштық) ескере отырып, оқытудың әдіс-тәсілдерін, формаларын ойластыру;
бастапқы кезеңде қателесу білім беру процесінің бір бөлігі болып табылатындықтан, білім алушылардың қателерін түзетпеу. Коммуникативті құзыреттілікті меңгерудің негізгі шартының бірі білім алушының білім беру процесіне белсенді қатысуы болып табылады;
сабақта білім алушыларға таныс ағылшын тіліндегі сөздерді, фразаларды және нұсқауларды жиі қолдану қажет, бұл білім алушылардың тапсырмаларды орындаған кезінде сөздер мен фразаларды тиімді есте сақтауға және тануына мүмкіндік береді;
мұғалімнің өз сөзін модельдеуі, тиісті интонацияны, дауысты, айтылуын және ым- ишараларды пайдалана отырып, сөздер мен фразаларды баяу және анық айту;
мимиканы, эмоцияны, ым-ишараны, түрлі-түсті көрнекі құралдарды (суреттер, ойыншықтар, постерлер) белсенді пайдалану, бұл білім алушылардың назарын неғұрлым тиімді шоғырландыруға және оларды жаңа сөздерді меңгеру процесіне тартуға ықпал етеді;
білім алушылардың қызығушылығын ынталандыру, жұмыс нәтижелерін көрсету, өткен материалды бекіту мақсатында сыныптағы арнайы бөлінген орындарда («сөйлейтін қабырғалар», көрмелер және т. б.) оқушылардың жұмыстарын орналастыру және жаңартып отыру;
10) іздестіру, өңдеу, тазарту, ақпарат жасау және ұсыну, ақпарат және идея алмасу сияқты АКТ-ға негізделген дағдыларды қолдануға ықпал ету;
11) әр сабақта қысқа аудио және бейне материалдарды, логикалық ойлауды дамытуға арналған тапсырмаларды және флэш карталар мен басқа да көрнекі құралдарды қолдана отырып, өткен тақырыптар бойынша қысқаша театрландырылған көрсетілімдерді үнемі қолдану.
Пән бойынша жиынтық бағалау әр тоқсанда 1 рет тоқсандық жиынтық бағалауды (ТЖБ) және бөлім бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімдерінің нақты санын жүргізуді көздейді. 1 сыныпта пән бойынша жиынтық бағалау үшінші тоқсаннан басталады. Төменде бөлім / ортақ тақырып үшін жиынтық бағалау рәсімдерінің саны көрсетілген.
37-кесте. «Шетел тілі/Ағылшын тілі» пәні бойынша жиынтық бағалау процедураларының саны
Сыныптар
|
Бөлімдер/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалау рәсімдерінің саны
|
1-тоқсан
|
2-тоқсан
|
3-тоқсан
|
4-тоқсан
|
1-сынып
|
-
|
-
|
2*
|
2*
|
2-сынып
|
2*
|
2*
|
2*
|
2*
|
3-сынып
|
2*
|
2*
|
2*
|
2*
|
4-сынып
|
2*
|
2*
|
2*
|
2*
|
* Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауда сөйлеу қызметінің екі түрі біріктіріледі (мысалы, тыңдалым және айтылым; оқылым және жазылым)
«Шетел тілі» пәні бойынша сыныпты екі топқа бөлу мектептің шешімімен жүзеге асырылады. Инклюзивті білім беруді іске асыру кезінде сыныптарды топтарға бөлу ерекше білім беру қажеттілігі бар әрбір балаға оқушылардың жалпы санын үшке азайту есебінен жүзеге асырылады.
Достарыңызбен бөлісу: |