Жалпыбілімберетінмектептің8-сыныбынаарналғанфизикапәнібойыншажаттығулар

жүктеу/скачать 1,19 Mb.

бет	7/7
Дата	16.01.2022
өлшемі	1,19 Mb.
	#112431

1 2 3 4 5 6 7

Байланысты:
8 сын. есеп шешулері

Берілгені:	Шешуі:

=5А=5		m=k·J·t=
t=15мин=900с		=1,118·10^-6·5·900кг·кл·с=
к=1,118·10^-6=кг
		кл с
		=1,118·45·10^-4кг=
кл
___________________________		=50,31·10^-4кг=0,005кг
m=?		=5·10^-3кг
		Жауабы:0,005кг=5·10'>Жауабы:0,005кг=5·10^-3кг

6.Тотыяйынертіндісінэлектролиздеуде50минішінде6гмысбөлінсе,ондажүріп өткентоктыңкүшіқандай?
Берілгені: Шешуі:

t=50мин=3000с	m=k·J·t;
m=6г=6·10^-3кг	=	=	=
к=3,94·10^-7	=	•	=
_________________
=?	=	=	=5А

Жауабы: =5А

№24-жаттығу

1.101-суреттекөрсетілгенатомдардыңваленттікэлектрондарыныңөзараорналасуы қандайшалаөткізгіштіккеие?
1-саныменкөрсетілгендер

4-валенттіөткізгішатомдары

2-саныменкөрсетілген
3-валенттіөткізгішатомы.Осындайекіншіэлементті араластыруарқылыкемтіктікөткізгіштіктішығарыпаламыз.4-валенттіатомдарөздерінің сыртқықабатындағыбір-бірэлектрондарынберіпкемтікқұрайды(босағанорвмдар).

102-суретте металл мен шала өткізгіш кедергілерінің температураға тәуелділік графиктеріберілген.Қайграфикметалдың,алқайсысы шалаөткізгіштіңқасиеттерін сипаттайды?Неліктен?

1-санымен көрсетілген сызық металл өткізгіштің кедергісінің температураға тәуелділігінсипаттайдыRt=Ro(1+2•8).
Яғни температураартқан сайын металл өткізгіштің кедергісітабиғатынасай артып отырады.
2-саныменкөрсетілгеншалаөткізгіштіңкедергісініңтемпературағатәуелділіксипатын көрсетеді.Температуражоғарылағансайынкедергісікемиді.БұданR≠0болады,деуге келмейді.

3.Электролиттерменшалаөткізгіштердіңтемператураларыартқансайыннегеондағы кедергішамасыкемиді?
Электролиттердегізаряд тасушы иондар мен шалаөткізгіштердегібосаған еркін электрондартемпературажоғарылағандаолардыңкинетикалықэнергиясытезартады.
Иондарменэлектрондардыңқозғалужылдамдығыартқансайынэлектрөткізгіштігі артады.өткізгіштіктіңартуыкедергініңкемуіменсипатталады.
4.Қоспалықжартылайөткізгіштердеэлектрондықөткізгіштікқайжағдайдапайда болады?
Шалаөткізгіштіңатомы менқоспаатомыныңваленттікбайланысы үшінолардың сыртқықабықшасындаорналасқанбарлықэлектрондарқажетболмайды.Осындайшала өткізгішпен қоспа атомының байланысына түспеген электрондар еркін басы бос электрондарға айналады. Сондықтан осы жағдайдағы өткізгіштікті электрондық қоспалықөткізгішкежатқызады.(атайды).
5.Шалаөткізгіштердеасқынөткізгіштікқұбылысыбайқалама?Неліктен? ШалаөткізгіштердеөткізгіштіңкедергісіR→Oұмтылғанмен«О»дікдеңгейгежетпейді.

Еңтөменгішамасы 10^-5 Ом-нанжоғарғы шамасы 10⁸ Ом-ғадейінгіаралықтаболады.

10⁸10^-5Ом.Сондықтанда,асқынөткізгіштікбайқалмайды.

№25-жаттығу.

1.114-суретте түзутоктыңмагнитөрісікөрсетілген.Өткізгіштегітоктыңбағыты қандай?А-нүктесіндеөрісбарма?
Бұлсуреттегімагнитөрісініңкүшсызықтарыныңбағытыкерібұрандабағытын,яғни бұранданың шығу бағытымен бағыттас.Олай болса токтың жүру бағыты сурет жазықтығынанбізгеқарайбағытталған.
А-нүктесіндежәнеоданарғынүктедедеөрісбар.Ерекшелігіөткізгіштенқашықтаған сайынөріскернеулігіәлсірейбереді.

Е=к ;
2.115-суреттекескінделгенөткізгіштертокпенқалайәрекеттесеалады? Түзутоктыңмагнитөрістерісағаттілібағытыменбағыттас.1-шітоктыңмагнитөрісі2-
шітоктыңжасайтынмагнитөрісінеішкіжақтақарама-қарсы.Олайболсаөткізгіштердің ішкіжағындабірін-біріәлсіретеді.Ал,сыртқыжақтарындабағыттас.Олайболса,сыртқы жағында магнит өрістерібірін-біріқуаттап күшейтеді.Сондықтанда екітоғы бар өткізгіштерарасындаөзаратартылыскүшіпайдаболады.
3.Магнитөрісініңқайқасиетітабиғаттамагниттікзарядтардыңбарекеніндәлелдейді? Магнитөрісініңкүштіксипаты жеңілайналатынмагниттілшелерінеәсеріарқылы байқалады.Табиғаттамагниттікзарядтардыңбарекендігінмагнитдауылдары кезінде және жер қыртысында магнит өрісікүштіжерлерде магнит тілшелерінің ерекше ерекшеліктер көрсетуі.Навигациялық жағдайларда да компас тілшелерінің көрсету
бағытындұрыскөрсетпейтінжағдайғакелуі.

Магнитөрісініңтағыбіркөріністабуыоныңтағыбарөткізгішкекүштікәсері.

4.Адамқолындазарядталғанөткізгіштіұстайотырып,қозғалмайтыносьтің айналасындаайналады.Адамғақатыстымагнитөрісіпайдаболама?
Жауап:болмайды.Қолындағыболмашызарядталғандененіңбойындағызарядадам денесінеберілгенде (сіңірілгенде)адам денесіеледліктей дәрежедезарядталмайды. Сондықтандаадамғақатыстымагнитөрісіболмайды.
5.Балақолыназарядталғаншардыұстайотырыпәткеншектебеді.Зарядталғаншар балағақатыстымагнитөрісінтудырама?

Жауап:жоқ.Бұлда4-сұрақтыңбіркөрінісі.
6.Газбентолтырылғанкеңістіктемагнитөрісініңболмайтындағыбелгіліболса,онда осыгаздаиондаржоқдеуорындыма?
Жауап:Орынсыз.Газдаиондарбар.Иондаржалпыалғанда«оң»және«теріс»иондар саны бірін-бірітеңестіредідежалпы алғанданейтралькүйкешеді.Қаншамолекула иондалса,сондаймөлшердеқайтамолекулатүзіледі.Сондықтангаздыкеңістік-электрлік нейтралькүйкешеді.
№26-жаттығу
1.120-суреттекөрсетілгеншарғыныңмагниттікполюстерінтоктыңбағытыбойынша анықтаңдар.
Бұрандаережесінегізіндемагнитөрісініңбағытынанықтайотырыпмагниттікполюс жеріндекөрсетеаламыз.
Жазықтыңбетіменсалыстырғандаоңжағысолтүстікте,солжағыоңтүстікполюсте орналасады.
2.121-суреттекөрсетілгентоғыбарконтурдағымагниттілшесіқалайбағытталады?
3.Электромагниттіңәрекетікәдімгімагниттіңәрекетіменқалайерекшеленеді? Жауап:Кәдімгімагнитмагниттікқасиетінтұрақты сақтайды.Электромагнитте–
магниттікқасиеттекэлектртоғынантізбектебаркезіндеғанабар.Токтыңжүруітоқталса магниттікқасиеттетоқталады.Яғнимагниттікқасиетіэлектрөрісініңбаржоғынатәуелді.
4.Электромагниттіңкөтерукүшінқандайтәсілдерменреттеугеболады?Мұндай электромагниттіңмүмкінболатынсызбасынсызыңдер(тізбегінің).
Электромагниттіңкөтерукүшінреттеудіңбірнешетәсілдерібар:

1.Катуликаныңорамсанынарттыру.

2.Арасынасалынатынтемірөзектіңөлшембірліктерінарттыру.

3.Берілетінтоккүшінарттыру

4.Қосылатынтоккөзініңкернеуінөзгерту.
5.Қарапайымэлектромагниттікреленіңсызбасынсызыңдар.
Есік ашылған кезде реле қосылады да шам жанады.Есік жабылғанда тізбек ажыратылып,шам сөнеді.Мәселең:үйде,автомашинаның есігіашылғандамашина салонындағышамжанады.
6.Реле,термометржәнеавтоматтытүрдедабылқағатынқоңыраукөмегіменшектік температурағажеткенітуралыхабарберетінқұрылғыныойлапбап.Осындайқұрылғының сызбасынсыз.
№27-жаттығу
1.Найзағайтүскендесолжергежақынмаңдағы электрөлшеуіш аспаптары істен шығады.Осықұбылыстыңсебебінтүсіндіріңіз.
Жайтүскенаумақтыңбіршамаауданынаорналасқанорындағықойылғанөлшеуіш құралдардыңкүйуінеқұралдыңесептелінгенкернеуіненбірнешеесеартықкернеуде негізгітоктыңжүрубағытынакерібағыттатоктыңжүруісебепкерболады.Оныңсебебі: барлықэлектржелілерінің «О»-діксымдары жерменқосылған.Сондықтандажермен қосылғанөткізгішарқылымольдіксымменүлкентоктыңжүруі.

2.Магнитөрісіне,орналасқанраманықандайжағдайдаайналдыружеңіл:
Раматұйықталмағандажеңілайналады.Бұлжағдайдакүштекосьтегіүйкеліскүшін жеңугеғанажұмсалады.Раматұйықталғандарамаданөткентоктыңжасайтынмагнит өрісіменстатикалықмагнитөрістерініңәсерлесукүштерінжеңукерек.
3.Тұрақты токөтетінөткізгіштердіңтұйықорамынажарғы орнатылған.Жарғыны жылжытқандадажәнеоныңболатөзегінальттастағандадаонданегетоктуындайды?
Жауап:Тұрақтытокқақосылғаншарғыешқандайқозғалысқакелмесеондажарғыда токболмайды.Егердежарғыорнынанқозғалабастасатокпайдаболады.Бұлжағдайда магнитөрісінжарғыныңорамы қиыпөтеді.Электромагниттікгидукциязаңы негізінде негізгітокқакерібағыттатокөнеді.
4.Күнкөкжиектенбатқанданегебірденқараңғытүспейді?
Күннен тараған сәуле күн көкжиектен төмен түскенмен ымырт жабылғанша жарықталыныптұруыжердіңатмосферақабатындағытүрлішемайдабөлшектерменсу буының тамырлары арқылы біршамасы шағылып,біршамасы сынып шашыранды сәулелертүріндежербетінеоралудыңнәтижесіндекүңгіртжарықболыптұрады.Жерөз осіненайналаотырыпбірте-біртеқараңғылықаймаққасуынатолығыменшағылғанжәне сынғансәуленіңтаралуаймағынанөтеді.Бұл,нағыз-түн.
Жарықшоғыжазықайнаданшағылғандақалайөзгереді? Жарықшоғынжазықайнаданшағылдырудың2түрынқарастырайық. а)Күнжәнеаспанденелерінекелгенсәулелершоғы.
Шағылғансәулементүскенсәуленіңжарық айна.Былығыбірдей.Себебіпараллельсәулелер шоғы.
Шағылған сәулетүскен сәуледен көмескі таралубұрышыүлкенайна.
№28-жаттығу
1.Ылғалденелердіңтүсінеліктенқұрғақзаттарғақарағандаанағұрлыманықнақты қаныққантүрдекөрінеді?
Жауап:Ылғалденелердіңбетіндегісутамшылары түскенжарықты жақсы айнала шағылдыруыныңнәтижесіндеденебетіненшағылғансәулеқанықболады.Құрғақкезінде түскен сәуленің көпшілік бөлігіденеде жұтылады да шағылатын сәуле кемиді. Сондықтандакөмескі,солғынкөрінеді.
2.Көзәйнектісүртуүшіннегеоныдымқылдайды?Ылғалкепкеншеәйнекбетінен жарықтыңшағылуыбіршамағаазаяды.Оныңсебебінеде?
Жауап:1.Ылғалдаусебебіміз,әйнекбетінетұрғаншаңтозаңдардыалужеңілдеуүшін. Оныңүстінеқұрғақкүйдесүртсекшаңтозаңдарсүртукезіндеәйнекбетінеөтемайдаіздер қалдырады.Ондайсызаттарбірте-біртекөбейеәйнекбұлыңғыртартады.Әйнеккепкенше жарықтыңөтуінашарлауышыныбетінежұқасуқабатытабыладыдажарықтыңөтуіне біршамакеріықпалжасайды.Қосымшабірфизикалықортатүзіледі.Ауа-су-шыны-ауа. Бізгекерегіауа-шыны-ауа.Сондықтандакебуінкүтеміз.
3.Жазық айнаның көмегімен терең құдықтың түбін көруүшін жазық айнаны вертикалменқалайорналастырукерек?Күнсәулесіжербетіне30⁰бұрышпентүссесондай бұрышпеншағылады.Олайболса:
Токөнуіүшіннемагнитөрісіайнымалы,немагнитөрісіндеөткізгішорынауыстыруы керек.Егердетемірөзекенгізсекондаөнетінтокартады.Темірөзекмагнитағынын арттыруғасебепшіболады.
4.Жердіңмагнитөрісіндешығыстанбатысқақарайвертикальорналасқанөткізгіш қозғалыпкеледі.Мұндағыиндукциялықтокқалайбағытталған?
Жердіңмагнитөрісініңсолтүстікполюсіжердіңоңтүстігіндеорналасқан.Сондықтан жердің магнит өрісінің күш сызықтары оңтүстіктен-солтүстікке қарай бағытталған. өткізгіштіквертикальшығыстанбатысқақарайқозғалғандықтанмагнитөрісінтік1қиып

өтеді.Алақанымызды магниткүшсызықтары тесіп өтетіндей етіп,төртсаусағымыз өткізгіштіңорналасуына,албасбармақбатысбағытқабағытталса,ондатөртсаусақтың бағытыиндукциялықтокбағытыменбағыттаболады.Токжоғарықарайбағытталған.
5.Амоминигісақинағатұрақтымагниттіңсолтүстікполюсінтезжақындатсақ,сақина магниткетартылама?әлдеодантебілеме?Сақинадағы индукциялықтоктыңбағыты қандай?
Сақинаөзінтудырғанөріскеқарсыөрістудыратындайгендукциялықтоктуады.
6.Тұйықметаллсақинабіртектімагнитөрісіндебірқалыпты,қозғалады.Сақинада индукциялықтоктуама?
Жауап:тумайды.
№29-жаттығу
162-суретте көрсетілген барлық нәрсе шыныдан жасалған деп есептеп,онда кескінделгенәрбіржағдайүшінсынғансәуленісызыпкөрсетіңдер.
ТүсубетінеІтүскендіктенсолбағытында екіншібетке өтеді.Екіншіфизикалық орта шегарасында І-беттік сынуға.Сыну табан қабырғасына, халық жағына қарай бағытталады.
2.163-суреттесуы барыдыстүбіндежатқанкішкенешарданшағылғанекіжарық сәулесікөрсетілген.Суреттіқайтасалып,көзшардыңкескінінкөретінжергедейінжарық жолыныңжүрісінаяқтаңдар.
Сутүбіндежатқаншар1сәулебағытыменқарағанкісігесолжағынанкөрінеді.2-ші сәулебағытыменқарағанкісігеоңжағынанүлкенорынғаығысыпкөрінеді.
3.164-суреттебосыдыстыңтүбіндегітиындыкөзқандайкөретінікөрсетілген.Егер көзштрихталғансызықтыңоңжағынаорналасса,ондатиынкөрінбейді.
Неге?Көзіміздітиындыыдыстыңжиегіжауыптұратындайетіп,штрихтансәлтөмен орналастырамыз.Егерыдысқасуқұйсақондатиынкөрінеді.Суреттіқайтасалыпжәне тиыннаншығатынекісәуленікөрсетуарқылысуішіндегітиындыкөзімізқалайкөретінін бейнелеңдер.
Өзінің нақты жатқан орнынан

біршамажоғарғынүктеденкөрінеді.
Мөлдірсутүбінің саязкөрінуідеосы құбылысқанегізделген.өзтереңдігінің ¼ шамасынасаязкөрінеді.
4.Жарықшоғыныңсмодағы түсубұрышы 24⁰ болғанда,сынубұрышы 30⁰-қатең. Жарықтың смода ішіндегіабсолюттісынукөрсеткішін және таралужылдамдығын анықтаңдар.С=3•10⁸м/с
Берілгені:

λ=24⁰ n=
=30⁰

_____________

m/kn=?

ν=?

Беттіңберілушарты дұрысемес.Түсубұрышы 90-24=66⁰ болукерек.Олайболса берілушартысәуленіңсмодағытүсубұрышыкөкжиекпен24⁰бұрышжасайдыдепберілу тиісолайболсаберілушартындағы24⁰мәнініңорнына66⁰мәндіқоямыз.Сонда:

n=

Жауабы:n=1.618

γ=185400км/с
5.Жарықшоғыауадансуғаөтеді.Түсубұрышы76⁰;сынубұрышы 47⁰.Судағыжарық жылдамдығынтабыңдар.
Берілгені:
λ=76⁰

=47⁰

_____________
m/kn=?

ν=?

n=

6.Мөлдірсутамшыларынантұратынтұманнеліктенмөлдіремес?
Тұманжербетінжауыптұрғанауақабатындағықаныққансубуы.Олайболса,ол сансызжекелегенсутамшыларынантұрады.Сутамшыларынатүскенжарықсәулесінің біршамасы сынады.Осы құблыссубуыныңбарлықтамшыларындажүретіндіктенауа қабатындағыжылыбағыттатарайтыншашырандыжарықсәулелерініңағынытуындайды. Сондықтанда, бірбеткейлік жойылады. Сондықтанда, бірбеткейлік жойылады. Нәтижесіндетұманбұлыңғыр,күңгірттартуысондықтан.

№30-жаттығу

1.Дененіңбетіқандайжағдайда:қызыл,жасыл,ақ,қараболады?Тәжірибедеқалай көрінеді?
Дененіңтүсініңтекбіртүсіболуыөзінетүскенақжарықтыңқұрамабөліктерініңтек біртүсінғанашағылдырып,басқатүстердіңбәрінжұтуынан(сіңіруінен).
Дененің ақ болып көрінуі өзіне түскен барлық құрама сәулелердің бәрін шағылдырады.Барлықшағылғантүстербірнүктегежиналғандаақтүстібереді.
Тәжірибеде көруүшін ақ жарық шоғын үшқырлы призмадан өткізіп алынған мокохроматты түстердіжекетүстентұратынжарықсүзгілерінен(фильтрінен)өткізіп көругеболады.
2.Егероншашұғылемесыдысқасутолтырып,оныңішінежазықайнаны доғал бұрыш жасайорналастырса,ондасубетінекүнжарығы түскенде,қабырғаданемесе бөлметөбесіндекүнспектріналуғаболады.Осытәжірибеніжасап,онысипаттапберіңдер.
Күнненкелгенпараллельсәулешоғысубетінсыныпайнағатүскенненсоңшағылып суменауашекарасындаекіншіретсыныпқабырғағатүскендетұтасспектрала-аламыз. Тұтасспектрдіңалынуынасебепайнаменауашекарасындағысубөлігіүшқырлыпризма қызметінатқарады.Бізүшқырлыпризмадағысәуленіңжүружолыпризмаданөткенде (ауалыкеңістікке)призманыңқалыңжағынақарайсынайтынынбілеміз.Осылайшакүн

сәулесініңпризмаданөтужолынсызуғаболады.
3.Шырақ пен отжалынынан,электр шамы қылынан,электрплита сымынан, электрлікдоғаменнеоншамынан,үйбөлмесішамыұшқынынанқандайтүстіспектрлер алынады?
Шырақ,отжалыны,электршамы,үйшамдарынантұтасспектраламыз.Неон шамынанжекетүс(яғни)неонныңшығарунежұтуспектрінесайтүстіспектраламыз.Бұл сұрауғажоғарғысыныптардатолықмәліметаласыңдар.
4.Жасылтопырақтықызылшыныарқылықарасақ,бізгеолқандайтүспенкөрінеді? Қызылшыныөзінентекқызылтүсғанашағылдырадыжәнеөткізеді.Басқатүстердің бәрінсіңіреді.Сондықтанжапырақбізгеқаражапырықболыпкөрінеді.Бұлтабиғат
заңдылық.

5.Медициналықшамдағыультракүлгінсәуленеге«Таудағыкүн»депаталады?
Жербетіндеультракүлгінсәуленіңмөлшерітаубетіндегіденаз.Ультракүлгінсәуле өткірболғандықтантауғашыққандаультракүлгінсәуледенқорғануүшінкөзгекүлгінтүсті көзәйнеккиеміз.Күлгінтүстішыныультракүлгінсәуленішағылдырадыжәнесіңіреді.
Атмосфералықауақабатыбіздердіультракүлгінсәуледенқорғайтынқамал.Тауда, биіктегенсайынультракүлгінсәулемөлшерікөбейеді.Медицинада«Таудағы күн»деу содан.
6.Екібірдейспирттітермометрлердіңтүсінекітүрлібояуменбояп,күнастынақойса олардыңтемператураныкөрсетуібірдейболама?
Болмайды.Бояудыңтүсінетәуелдіөзгереді.Қызылыкөп,басқасыазкөрсетеді.
№31-жаттығу
1.d=3F; F

А.d=3F;болғада:

Кескін:Нақты,кері,кішірейген.d=2F;болғанда:
Кескін:Нақты,кері,өзүлкендігіндей.F

Кескін:нақты,кері,ұлғайған.d

Кескін:ұлғайған,тура,жорамал.
2.Шашыратқыш (қосойыс)жұқалинзадағы нәрсеніңкескінінсалыңдар.Қандай кескіналынады?

Кескінбарлықжағдайда:Нақты,тура,кішірейген.
3.Линзакөмегіменэкрандашамныңайқынкескініалынды.Экранменшамның арасынөзгертуарқылыкескінқалайөзгереді?
Бұлсұрауғажауапберуүшін1сұраудағыалынғанкескіндердімұқиатзерделеуіміз қажет.Алынғанкескіндергеқарайотырып:
а)Шамдыалыстатсақ,ондаэкрандыжақындатуымызкерек.

б)Шамдыжақындатсақ,ондаэкрандыалыстатуымызкерек.
4.Екіжинағышлинзаберілген.Өзарапараллельсәулелерекілинзадандаөтіп,сол параллелькүйіндеқалуүшінлинзалардықалайорналастырукерек?

Жинағыш линза қандай жағдайда нәрсенің кескінін көрсеттік сәулелерді шашыратыпжібереді.

Жинағыш линзалықалдынақойылғанденелинзаныңфокусы менлинзаарасына орналасса,ондасәуленішашыратыпжібереді.Бұндайжағдайдағы денекескінітура, ұлғайған,жалғанкескіншығады.
6.Жинағышшынылинзасуғабатырылды.Осыжағдайдалинзаныңоптикалықкүші өзгереме?

Суішіндегілинзаныңбетінсуқабаты жапқандықтанлинзалықоптикалықкүші кемиді.Яғнифокусқашықтығысуқабатыныңқалыңдығынаартады.
R1>Rоолайболса

F1=Fo
І<І; оптикалықкүшіD1

F1 Fо
жүктеу/скачать 1,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7