Тапсырма№3. Кім көп біледі?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________Тапсырма№3. Тапқыр болсаң, тауып көр.

М. Жұмабаевтың Мен жастарға сенемін өлеңіндегі тасымалдап жаз.

Арыстандай айбатты,

Жолбарыстай қайратты–

Қырандай күшті қанатты.

Мен жастарға сенемін!

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ата, ал, ақ, бас, қарт, ұлт, ыдыра, бұлт, өрт, ас, желі, қант, ай, бет, жаға, тас, әже, ат, баласы, көз, ант, бет, далада, төрт, қол.

6. 
   Орфография және орфоэпия
   

1. 
   Архаизм сөзді тап.
   

2. Мақалды тап.

А) Құс аяған көкке қарар.В) Алтын алма, алғыс ал.

С) Пішуіне қарай тігісі. Д) Ит ашуын тырнадан алады.

Е) Үндемеген ит қабар.

3. Тұрақты сөз тіркесін тап.

А) Жонына таспа тілу. В) Кішкене тарақ. С) Толықша келіншек.

Д) Жаңбырлы күн. Е) Томағасын сыпыру.

4. Омоним бола алмайтын сөзді тап.

А) Өзек В) От С) Кітап Д) Қазы Е) Орыс

5. Көнерген сөзді тап.

А) Өзі оңбаған ант ұрған. В) Ол жанын шүберекке түйді.

С) Отаның мен халқыңа еңбек ет.

Д) Жақсылық ағаш басында, жамандық аяқ астында.

Е) Сексен түйе үстінде

Алтын жағлан орнаған.

6. Мақалды көрсет.

А) Көптің құрығы ұзын. В) Ат тұяғын тай басар.

С) Ақылы асқанды аға тұт. Д) Құрғақ қасық ауыз жыртар.

Е) Ақ түйенің қарны жарылды.

7. Мақалдың тақырыбын анықта.

Білімді өлмес – қағазда аты қалар. Ұста өлмес – сітеген заты қалар.

А) Ерлік. В) Достық. С) Адамгершілік. Д) Денсаулық. Е) Өнер-білім.

8. Синонимдік қатарды тап.

А) Біреу, кейбіреу, әркім. В) Келесі, ендігі, бұрынғы.

С) Кенет, тосын, мүлде. Д) Жақсы, тәуір, оңды.

Е) Көкшіл, көгілдір, жасыл.

9. Араб тілінен енген сөзді көрсет.

А) Бос, бер, жұлдыз. В) Бала, берік, жақсы. С) Әдемі, көркем, жаман.

Д) Ине, ер, сұлу. Е) Емтихан, кітап, мұғалім.

10. Синоним сөздерді көрсет.

А) Сынау, зерттеу. В) Таңдау, таныс. С) Несібелі, ырысты.

Д) Әңгіме, ертегі. Е) Таңертең, түсте.

11. Диалект сөздерді көрсет.

А) Қара, ат. В) Орман, тоғай. С) Бөз, боз. Д) Оның, соған, тасбиық.

Е) Көпшік, дарбаза.

12. Басқа тілден енген сөздер қатарын көрсет.

А) Секунд, пиала, кеуірт. В) Иман, үшбұрыш.

С) Класс, күрке, ханзада. Д) Кірпіш, билет, пальто.

Е) Әдебиет, зымыран, жүйе.

13. Омоним болатын сөзді тап.

А) Кел. В) Қозы. С) Буын. Д) Сызғыш. Е) Елп.

14. Терминдерге тән белгілерді тап.

А) Көнерген сөздекр болады.

В) Ғылым, техника салаларына телінген сөздер.

С) Белгілі мекенде қолданылатын сөздер.

Д) Жаңа сөздер болады. Е) Кәсіпке байланысты сөздер.

15. Тура мағыналы сөзді тап.

А) Сен менің оң қолымсың. В) Қолды болып жүрме.

С) Ол қол ұшын берді. Д) Қолы жеңіл. Е) Қолыңды көтер.

16. Омоним бола алатын сөзді көрсет.

А) Неге? В) Бес-бестен. С) Тәрбие. Д) Мін. Е) Құдірет.

17. Антоним болатын сөздерді көрсет.

А) Шыбын-шіркей. В) Бұлғақтау-бұралаңдау. С) Көктем-жазғытұры.

Д) Аштық-тоқтық. Е) Аға-әке.

18. Тұрақты сөз тіркесін тап.

А) Жазғы жайлау. В) Таза жүру. С) Жол торабы.

Д) Сын және сынау. Е) Жұлдызы қарсы болу.

19. Қарамен жазылған сөздер – мағынасына қарай қандай сөздер, дұрысын тап. Үлкен бастар. Кіші қостар.

А) Омоним. В) Ауыспалы мағына. С) Көп мағыналы.

Д) Синоним. Е) Антоним.

20. Диалект бола алатын сөзді көрсет.

А) Ас. В) Жедел хат. С) Шалбар. Д) Ауқат. Е) Демеуші.

21. Сіріңке, тәрелке, кәмпит сөздері қай елдікі, анықта.

А) Монғол. В) Иран. С) Парсы. Д) Орыс. Е) Араб.

22. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсет.

Ол – сыныбымыздағы мінезі ауыр жігіт.

А) Ауыр В) Мінезі С) Ол Д) Жігіт Е) Сыныбымыздағы

23. Тура мағыналы сөзді көрсет.

А) Терезенің көзі. В) Жуан ауыл. С) Істің төркіні.

Д) Адамның басы. Е) Жұмсақ мінез.

24. Ауыспалы мағыналы сөзді тап.

А) Қисық бұтақ. В) Білімді оқушы. С) Қызыл гүл.

Д) Қара сиялы қалам. Е) Қоңыр дауыс.

25. Тұрақты сөз тіркесін көрсет.

А) Тас жүрек. В) Ашық күн. С) Жұлып тастады.

Д) Бас сүйек. Е) Қара торы.

26.Мына сөздердің ішінен синонимдік қатарды тап.

А) Қайрат, жігер, ел. В) Жаратылыс, табиғат, дүние.

С) Өлең, жыр, ән, терме, күй. Д) Бет, жүз, он, ауыз.

Е) Еңбек, іскер, жалқау.

27. Антонимді тап.

А) Ақ – қызыл. В) Көп – қыруар. С) Бұзу - жөндеу.

Д) Дос – жолдас. Е) Халайық - әлеумет.

28. Синоним сөзді көрсет.

А) Шын, өтірік. В) Жаңбыр, дауыл. С) Қарулы, нашар.

Д) Оқулық, оқушы. Е) Құнды, бағалы.

29. Сөйлемдерден омоним сөздерді тап.

А) Театрға жастар көп келді.

В) Бүгін кеш ояндық. Бүгін емтихан болады.

С) Кеш көңілді өтті. Қателігімді кеш.

Д) Көктем ерте шықты. Ол көктемде ауылына барады.

Е) Менің басым ауырады. Бас ауырса, дәрі ішу керек.

30. Антонимді тап.

А) Соқтығыс – қақтығыс. В) Маңдай алды – бетке ұстар.

С) Нәтижелі – жемісті. Д) Жомарт – сараң. Е) Жоламау – жуымау.

Арасынан қыл өтпейтін –

Бармағын шайнау –

Ит арқасы қиянда –

Екі езуі екі құланда –

Жұлдызы қарсы –

Қас пен көздің арасында жоқ болу –

Бетінен оты шықты –

Ағаштан түйін түю –

Қырғи қабақ болу –

Жүрегі зу ету –

Тапсырма№ 4. Төмендегі тұрақты сөз тіркестерін қатыстырып сөйлемдер ойлап жаз.

Көзі жеткізу. Қолды болу. Мысы құру. Қыр көрсету. Сабасына түсу. Көңіліне келу.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ақ халатты абзал жандар, дала кемесінің капитаны, былғары қолғап шебері, адам жанының инженері, мектептің жүрегі, қас-қабағын аңду, қолы ұзын, жүрегінің түгі бар, көзі ашық, ит арқасы қиянда, түйе үстінен сирақ үйту.

Белгілі кәсіпке байланысты сөздерді кім көп айтады?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Тапсырма№8. Бедре, бақыр, шекер, сым, дөкей, қалақ, сібірткі, леген, кірлен,әпше, оттық, азан, дәке сөздерінің мағынасын тап

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тауып жаз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1.Қанат құстардың ұшып, қонатын дене мүшесі. Алты қанат ақ орданы тігуге кірісті.

2.Көзім ауырып дәрігерге көрініп жүрмін. Иненің көзіне жіп өткізе алмадым.

3.Сөздің басын арыдан бастады. Адамның басы- Алланың добы.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тапсырма№15. Көп мағыналы сөздердің қатарын жалғастыр

1	Адамның аяғы,
2	Домбыраның құлағы,
3	Жараның ауызы,
4	Пышақтың жүзі,

Тапсырма №16. Мына омоним сөздермен сөйлем құра.

Біреуі етістік ,біреуі зат есімнен болсын.

1.Түспін көзі жеткенге

Өсемін қар кеткенде.(________)

2.Бірде етік тігемін

Бірде есімдік боламын.(________)
Тапсырма №18. Синонимдерді пайдаланып, «Батыр –ел тірегі» деген тақырыпқа

мәтін жаз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма №19. Мағыналары қарама –қарсы сөздерді жаз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Жез, қорған, талды, тау, көк, ала, өніс, ақ, су,төбе,теке, қазған, қозы, тас, құйрық, көз, қазық, қала,бота, темір.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тапсырма№2. Кім көп біледі?

Жер-су аттары	Жезқазған
Кісі аттары	Ботагөз
Дене мүшелері	Асқазан
Мезгілге қатысты атау	Биыл

Тапсырма№3. Қос сөздердің екі сыңарын тап.

Графикалық диктант

ҚазМи, ҚР, физмат, колхоз, пединиститут, см,км, тг.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тапсырма№5. Қысқарған сөздерді жасалу жолына қарай топтап жаз

Бірінші әріптен қысқарған	ҚР
Бірінші сөздің басқы буыны мен бас әріпі	ҚазМҰУ
Бірінші буындары	Колхоз
Өлшем бірліктер	См

Тапсырма№6. Темір жол, қара ала, он жеті, бере бер, тұра тұр деген тіркескен сөздерге сөйлем құра.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бірте – бірте , қолма –қол , бірқазан , бүгін , биыл , БҰҰ , педколледж , ата –ана, шай –пай, ҚазМУ, АН – 24 , әлдеқашан , еңбеккүн, АҚШ, ыза – кек, артық – кем, қатар – қатар, беташар, тоғызқұмалақ, темірқазық, МТС, түрегелді.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. 
   Сөз таптары
   

Ердің атағын кім сақтар? (____) 2. Не азбайды? (_____). Не тозбайды? (_______). 3. Не сүйектен өтеді? (_______). 4. Кім үйдің базары? (_________).

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1. 
   Ағаның үйі – ақ жайлау.
   
2. 
   Жаман ағайын – күншіл, Жақсы ағайын – сыншыл
   
3. 
   Қызыл ет кетер, Қызарған бет қалар.
   
4. 
   Мәртебең биік болса, Жұрт алыстан көреді.
   

1. Заттың сынын, сипатын, сапасын, түр – түсін, көлемін білдіретін сөз табы

а) зат есім ә) сан есім б) сын есім

2. Сын есімнің сұрақтары

а) қандай? Қай? ә) кім? Не? б) неше? Қанша?

3. сын есім мағынасына қарай қалай бөлінеді?

а) негізгі, туынды ә) сапалық, қатыстық б) дара күрделі

4. Сын есім тұлғасына қарай қалай бөлінеді?

а) негізгі, туынды ә) сапалық, қатыстық б) дара күрделі

5. Заттың атын білдіріп, кім? Не? Деген сұраққа жауап беретін сөз табы

а) зат есім ә) сан есім б) сын есім

Тапсырма№6. «Ойлан, іздеп тап!»

1. 
   Екі әріптен ғана тұратын сын есім______________________________________ ________________________________________________________________________
   
2. 
   Үш әріптен ғана тұратын сын есім______________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________
   
3. 
   Тек қана «қ» әріпінен басталатын сын есім_______________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________
   

1. ..............жылдың ............. желтоқсаны – Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алған күні.

2. .............. жылдың .......... тамызында Қазақстан Республикасының Конституциясы қабылданды.

3. ............... жылы Қазақстан Республикасы егемен ел болды, Президент сайланды.

қайдан алынғандығын, авторы кім екендігін айтады.

Өнерпаз (сөйлем)____________________________________

Түйінді (шапан)_____________________________________

Жасанды (бала)_____________________________________

Басыңқы (суретші)___________________________________

Әуесқой (ой)________________________________________

Таңдаулы (адам)_____________________________________

Сөзшең (торқа)______________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1. 
   Ата, сіз отыр.... тұрыңыз.
   
2. 
   Ақылды адам арын қорға....ды,
   

3. 
   Ал, шырағым, сөйле... бер.
   

Қазақстан аумағының ширек бөлігін шөл мен шөлейт ал.... жатыр.

• 
  Жорабай, сен нені айт... тұрсың?
  
• 
  Қазақстан табиғатының алуан түрлі екенін айт... тұрмын.
  
• 
  Жорабай, картаның жанында не іс... тұрсың?
  
• 
  Қазақстанның таулары мен қыраттарын көрсет.... тұрмын.
  

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Көктем. Мамыр айы маужырап, қырат пен сай-саланы қыс бойы мекендеген қар еріп, сылдырап жылға-жылғамен ағады. Төңірек тегіс түрленіп, көк шөп қаулап өсуде. Ақ, сары, қызыл гүлдері көздің жауын алған тау бөктері түкті кілемдей құлпыра түскен.