№4 Жануарлардың қозғалу мүшелері,жүйке жүйесінің типтері
Жануарлардыңқозғалумүшелері
Қарапайымдылардың қозғалу мүшелері
Басым бөлігінің қозғалу мүшесі – талшығы. Саны 1-2 кейде одан көп 8 болуы мүмкін.
Карапайымдылардың тағы бір қозғалу мүшесі – кірпікшелер. Кірпікшелер қысқа және көп болады.
Келесі қозғалу мүшесі – жалғанаяқтар. Бұл уақытша өскіндері – дененің кез келген бөлігінде түзілетін жасуша цитоплазмасының томпаюы.
Көпжасушалы омыртқасыздардың қозғалу мүшесі
Құрттарда алғаш ретпайда болды. Олар жабынмен (терімен) бірігіп кететін бұлшық еттерден қабат түзеді. Мұндай жүйені тері – бұлшық ет қапшығы деп атайды.
Ұлуларда бұлшық ет жүйесі әсіресе басаяқтыларда (сегізаяқ) едәуір дамыған.
Буынаяқтыларда алғаш рет бұлшықеттердіңпайда болды.
Құрлықтатіршілікететіндердіңқозғалумүшесі – екінемесетөртаяқтары. Жылан денесінирелендетіпқозғалады. Құстардыңқозғалумүшесі:.Реактивті қозғалу
Суда жылжудың тағы бір әдісі реактивті қозғалу. Егер ағза суды өзіне жинап алып, содан кейңн оны үлкен күшпен шығарса, дене қарама – қарсы бағытта қозғалады.
Реактивті қозғалу тән медузалар, каракатица, сегізаяқтарға.
Жануарлардың жүйке жүйесі
Жүйке жүйесі үйлесімді біртұтас қызметті жүзеге асыру үшін жануарлар ағзасында пайда болды.
Алғаш пайда болған көп жасушалы ағзаларда (губкаларда)жүйке жүйесі қалыптаспады.
Сатылы жүйке жүйесі
Сатылы жүйке жүйесі едәуір жетілген. Ол буылтық құрттар типі өкілдерінде ең алғаш пайда болған.
Шұбалшаңның жүйке жүйесі жұтқыншақмаңы жүйке буылтығы мен құрсақ жүйке тізбегінен тұрады.
Түйіндіжүйкежүйесі де жұтқыншақүсті және жұтқыншақасты жүйке түйіндері мен құрсақ жүйке тізбектерінен тұрады.
Жұтқыншақүсті жүйке түйіні өрмекшітәрізділерде нашар дамыған.
Түтікшетәріздіжүйкежүйесі дененің арқа жағында орналасқан жүйке түтігінен тұрады. Ол барлық желілі (хордалы) жануарларға тән.
Ең қарапайым өкілі –жүйке түтігінен тұрады.
Басқа омыртқалы жануарларда жүйке түтігінің алдыңғы бөлімінде миы орналасқан. Барлық омыртқалылардың миы 5 бөліктен тұрады: ортаңғы ми, аралық ми, сопақша ми, алдыңғы ми және мишық.
Жүйке жүйесінің жасушаларыдеп аталады. Жүйке ұлпаларыныңдеп аталады.
Нейрон денесі - ядросы,цитоплазмасы мен барлық негізгі органиодтері бар жасушаларының орталық бөлігі.
Дендрит - нейрондардың қысқа тармақталған өсінділері. Аксон - нейрондардың ұзын өсіндісі.