«жаратылыстану» институты
Математикалық және статистикалық әдіс
жүктеу/скачать 1,58 Mb.
|
umkd m-19-1m(1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Тіркеу әдісі
- Тізбектеу әдісі
| Математикалық және статистикалық әдіс.
Математикалық және статистикалық әдіс педагогикалық құбылыстар мен олардың сапалық өзгерістері арасындағы сандық дәлдікті анықтау үшін қолданылады. Бұл әдіс зерттеу жиынтығын өңдеу, байланыс пен ықпал ету көрсеткіштерін есепке алу үшін, өзара тәуелділікті айқындау, әр түрлілік көрсеткіштерін бөлу деңгейін анықтау, орташа арифметикалық қате мен оның мөлшерін айқындап, осы мөлшерді бөлу дәрежесін, орташа квадраттық ауытқуларды, әр түрлілік коэффициенттерін есептеу үшін қолданылады. Тіркеу әдісі педагогикалық зерттеулер ішіндегі кең тараған әдіс, ол зерттеу объектісінің белгілі бір қасиеттерін ашып, есептеу үшін қолданылады. Тіркеу әдетте белгілі бір белгісі бар не жоқ бір құбылысты өлшеу үшін қолданылады. Бұл белгісі бар объектіні анықтап алып, оны белгісі жоқ басқа бір объектіден ажырата алуы қажет. Сондай-ақ, шартты критерийлер қажет, мысалы қандай оқушыны тәртіпті, ал қандайын тәртіпсіз деп, өзімшіл немесе көпшіл деп, үлгерімі жақсы немесе үлгерімі нашар деп айтуға болады. Тізбектеу әдісі деректердің, құбылыстардың, қасиеттердің, белгілердің өсуі немесе төмендеуін анықтау үшін қолданылады. Өлшеудің бұл әдісі ретке келтіру әрекетіне негізделген, яғни зерттеу объектілері немесе құбылыстары белгілі бір белгісінің мөлшерінің ұлғаюы немесе төмендеуі тәртібі бойынша орналастырылады. Сандық тізім әдісі сандық көрсеткіштерге сапалық талдау жасауға мүмкіндік береді. Орташа мөлшерді анықтау әдісі орташа сандық көрсеткіштерге, бағаларға талдау жасап, нәтижелері мен оларды дәрежесі бойынша орналастыру, өзара үйлесімдік коэффициенттерді есептеу үшін қолданылады, бұл зерттеушінің математикалық статистика және мүмкіндік теориясы саласында арнайы дайындығын талап етеді. Теориялық деңгей әдістерінің бұл тобы эмпирикалық деректерге және олардың теорияны құрастыруға ықпал етуіне терең талдау жасап, ондағы заңдылықтарды ашуға, сыртқы факторларын түсіндіруге бағытталған. Эмпирикалық әдістер объектіні философиялық категория ретінде «құбылыс» деңгейінде зерттесе, теориялық әдістер «мәні» деңгейінде зерттейді. Бұл ретте екі әдіс те объектіні танудың ғылыми сатысы болып табылады. Онда құбылыс мәннің көрініс фомасы, ал мән тек құбылыста ғана көрініс табады. Олар бір-бірімен тығыз байланысты, бірақ бір-біріне ұқсас емес. Құбылыс мәнге қарағанда қозғалмалы болып келеді. Зерттеудің теориялық және эмпирикалық әдістері ғылыми таным деңгейлері ретінде бір-бірімен диалектикалық байланысты және бір-бірінсіз өмір сүре алмайды, әрі дамымайды. Ғылыми танымның үшінші деңгейі ең жоғары деңгей - әдістемелік деңгей. Танымның әдістемелік деңгейі педагогика категорияларымен, «білмеген туралы білімді» айқындаумен, ғылыми педагогикалық зерттеу әдістемесі ретінде белгілі теорияларды қолданумен байланысты мәселелерді шешуге бағытталған, таным іс - әрекетінің негізгі әдестемелік теориясы құрылуда. Ғылыми педагогикалық зерттеудің жоғарыда аталып өткен әдістері таным іс-әрекеті құралдарының ішіндегі бірігейлері ғана. Зерттеудің бұл әдістері нақты зерттеу міндеттерін шешуде қолданылатын ең негізгілері. Педагогикалық зерттеулерде, міндетті түрде, әр түрлі мамандардың қатысуын талап ететін кешендік методика қолданылады, яғни педагогтер, философтар, социологтар, психологтар, физиологтар, дәрігерлер қатыстырылады. Педагогикалық- ғылыми зерттеудің кешендігі оған ұжымдық сипат береді және көңілге қонымды нәтижелер алуға мүмкіндікті қамтамасыз етеді. Теориялық зерттеулер ұжымда да, жекеше де орындалады. 1- Кесте. Теориялық зерттеу әдістерінің түрлері
жүктеу/скачать 1,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|