Сібір түйнемесі микробиологиясы

Сібір  түйнемесі  жануарлар  мен  адамның  жедел  инфекциялық  ауруы  болып 

B.anthracis  Bacillaceae  тұқымдастығына  жатады.  Бұл  ірің  таяқша  ұзындығы  5-8, 

таяқшаларда  олар  кесілген  сияқты  және  ішіне  қарай  иілген.  Жұғындыда  таяқшалар 

жұптасып  және  өте  жиі  тізбектеліп  орналасады.  Сібір  жарасының  таяқшасы  барлық 

анилинді бояулармен боялынады, грам теріс. Талшықтары болмайды, спораларды түзеді, 

бірақ адам ағзасынан немесе жануар ағзасынан тыс және оттегінің болуына және белгілі 

бір  ылғалдылықты ғана түзеді. Спора түзу үшін оптимум температурасы 30-35

0

С. Спора 

Споралардың  түзілуі  энергия  мен  энергия  көздері  жеткіліксіздігіне  немесе  АҚ  мен 

негіздердің  дефициті  кезінде  басталады.  Сондықтан  да  қан  мен  ұлпаларда  бұл  энергия 

көздері болатындықтан спора түзілуі болмайды. Сібір жарасы жануармен адам ағзасында 

капсула  түзбейді,  қоректік  орталарда  ол  өте  сирек  кездеседі.  Патогенді  бактериялардың 

капсула  түзуі  қорғаныс  механизмі  болып  табылады.  Олар  қан  мен  ұлпаларда  болатын 

факторлармен индуцирленеді, сондықтан да бактериялар капсуланы тек ағзада немесе қан, 

плазма мен сарысу қосылған орталарда ғана түзеді.  

Сібір  жарасын  қоздырушы  аэроб  және  факультативті  анаэроб.  Өсу  үшін 

0

С,  орта  рН  7,2-7,6.  Қоректік  орталармен  күй  талғамайды. 

тізбектеліп  орналасуы  және  орталықтан  кететін  жіптердің  түзілуі  колониялардың 

құрылысына  арыстан  басына  ұқсас  түрді  береді.  Пенициллині  бар  агарда  үш  сағат 

бациллалар  бөлек  дөңгелектерге  бөлініп  кетеді,  олар  тізбектеліп  орналасады,  да  маржан 

ожерельесіне  ұқсас  болып  орналасады.  Сұйық  қоректік  ортада  таяқшалардың  R-

формалары  түбінде  мақта  тәрізді  тұнба  түзіп  өседі,  бұл  кезде  мөлдір  болып  қалады. 

B.anthracis  R-формада  ғана  вирулентті,  S-формаға  өткенде  өздерінің  вируленттілігін 

жоғалтады.  Осындай  таяқшалар  тығыз  ортада  дөңгелек  жазық  түзу  шекаралары  бар 

колонияларды  түзеді,  ал  сорпада  біркелкі  бұлыңғырлануын  түзеді.  Сонымен  қоса 

жұғындыларда тізбектеліп орналасу қабілеттілігінен айырылып, коккобактериялар түріне 

ие болып, шоғыр болып орналасады.  

B.anthracis биохимиялық активтілікті көрсетеді: азсыз қышқыл түзімен глюкозаны, 

2

S-ті  түзеді,  сүтті  үгітеді  және 

B.anthracis  басқа  Baccilus  түрлерінен  ажырату  үшін  белгілер  комплексі 

Антигенді  құрамы.  Адам  немесе  жануар  ағзасында  түзілетін  соматикалық  және 

60 

 

полисахарид  термостабильді,  көп  уақытқа  дейін  сыртқы  ортада  немесе  жануарлар 

өліксесінде сақталады. Сібір жарасы таяқшасында Baccilus туыстығына ортақ антигендері 

де бар.  

 

Патогенділік факторлары. Сібір жарасы таяқшасының негізгі вируленттік факторы 

капсула  болып  табылады.  Капсуланың  жойылуы  вируленттілігінің  жоғалуына  әкеледі. 

Капсула  B.anthracis-ті  фагацитоздан  қорғайды.  Жануарлардың  өліміне  жауапты  тағы  бір 

вируленттілік  факторы  бар,  ол  токсиннің  күрделі  кешені  болып  табылады,  әртүрлі  үш 

компоненті  бар:  ақуыз  бен  көмірсудан  тұратын  І  фактор,  және  табиғаты  таза  ақуызды 

тағы  ІІ  фактор  (ІІ  және  ІІІ  факторлар).  Күрделі  токсиннің  синтезі  рХ01  плазмадимен 

бақыланады. р Х01 плазмида құрамында экзотоксиннің негізгі компоненттердің синтезін 

анықтайтын үш ген бар:  

 

Суа гені – ісіну факторы (JФ)  

 

Рад гені- протективті антигені (ПА) 

 

Let гені – летальдік факторы (ЛФ)  

Суа  генінің  (JФ)  өнімі  эукариот  жасушасында  цАМФ-ң  жиналуын  катализдейтін 

аденилатциклаза болып табылады. Ісіну факторы тамыр өткізгіштігін жоғарлатады.  

 

Протективті  антиген  қорғаныс  антиденелерінің  синтезі  идуцирлейді,  летальдік 

факторы  жануарлар  өліміне  әкеледі.  Токсиннің  барлық  үш  компоненті  синергидті  әсер 

етеді.  

 

жүктеу/скачать 1,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: