С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті
Баяндама
Тақырыбы:" Жеке қорғаныс құралдарын сүзу және оқшаулау. Теріні қорғау жүйесі”
Орындаған: Қанатбекқызы Дана
Тобы: ТФП 21-016
Тексерген: Әбіл Ақерке
Алматы-2023
1) патогендік биологиялық агенттермен жұмыс істеу кезінде персоналға қойылатын талаптар.
2) зертханалардың түріне байланысты пайдаланылатын ЖҚҚ талдау.
3) жеке қорғанудың оқшаулағыш және сүзгіш құралдарының айырмашылықтары.
4) ЖҚҚ кию және шешу тәртібін көрсету.
5) осы нұсқаулықты жасау кезінде пайдаланылатын нормативтік құжаттарды тізімдеу.
6) әзірленген нұсқаулық бойынша қорытынды жасау.
1) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу – патогенді биологиялық агенттерді зерттеу, жою және (немесе) иммундық-биологиялық препараттарды әзірлеу мақсатында оларды бөлуге (табуға), әзірлеуге (жасауға), өндіруге (дайындауға), олардың айналымына (оның ішінде әкелуге (әкетуге), сақтауға, тасымалдауға) тікелей бағытталған патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу процестері (сатылары);
2)патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын маман (бұдан әрі – маман) – техникалық және кәсіптік және (немесе) орта білімнен кейінгі білімі және (немесе) жоғары және (немесе) жоғары білімнен кейінгі білімі және (немесе) ғылыми дәрежесі бар және белгіленген тәртіппен патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге жіберілген жеке тұлға;
3) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын субъект – осы Заңда белгіленген тәртіппен және шарттарда патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын заңды тұлға;
Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жөніндегі қызметті не оның жекелеген түрлерін жүзеге асыруды мынадай:
1) патогендігі I және (немесе) II топтардағы аса қауіпті патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу бойынша ақпаратты бермеу, жасыру және (немесе) анық емес ақпарат беру;
2) патогендігі I және (немесе) II топтардағы аса қауіпті патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жүзеге асырылатын ықтимал қауіпті биологиялық объектілерді физикалық қорғау, патогенді биологиялық агенттердің санкцияланбаған орын ауыстыруын және олардың осы объектілердің шегінен тыс жерге шығарылуын болғызбау жөніндегі талаптарды бұзу;
3) персоналдың жеке қорғану құралдарының болмауын не санының жеткіліксіз болуын қоса алғанда, ықтимал қауіпті биологиялық объектілердің персоналын патогенді биологиялық агенттердің зиянды әсерінен қорғау жөніндегі талаптарды бұзу;
4) патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жүзеге асырылатын объектілерде олармен жұмыс істеу кезінде желдету жүйесінің не ауаны баптау жүйесінің жарамсыз күйде болуы;
5) патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жүзеге асырылатын объектілерде сарқынды суларды (септик, шұңқыр) зарарсыздандыру жөніндегі талаптарды сақтамау, кәріз желісінің жарамсыз күйде болуы;
6) патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу нәтижесінде түзілетін қалдықтарды кәдеге жарату жөніндегі талаптарды бұзу;
7) патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттердің және ықтимал жұқтырылған материалдың қозғалыс ағымдылығы жөніндегі талаптарды өрескел бұзушылықтар;
8) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге байланысты қызметті жүзеге асыруға қажетті технологиялық жабдықтың (патогенді биологиялық агенттерді сақтауға арналған контейнерлер мен температурасы төмен шкафтардың, сору шкафының, автоклавтың, термостаттың, су моншасының) болмауы, жарамсыз не жұмыс істемейтін күйде болуы;
9) белгіленген тәртіппен рұқсаты жоқ персоналдың патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыруы;
10) патогендігі І және (немесе) ІІ топтардағы патогенді биологиялық агенттерді тасымалдау және (немесе) сақтау талаптарын бұзу негіздерінің бірі бойынша тоқтата тұру құқығын көздейді.
Санитарлық талаптарға сәйкес биотехнологиялық өндіріс персоналы арнайы арнайы киіммен, қауіпсіздік аяқ киімімен, жеке қорғаныс құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс. Микроорганизмдердің тірі культуралары бар цехтарда жұмыс істейтін қызметкерлер антисептиктермен сіңдірілген мақта маталарынан жасалған комбинезонмен қамтамасыз етіледі, мысалы, ашытқыларды тежейтін гексахлорфенол. Комбинезондарды аптасына кемінде бір рет жүйелі түрде дезинфекциялау керек. Шаң бөлінетін жұмыс орындарында әр ауысымнан кейін комбинезондарды жуу, шаңнан тазарту және дезинфекциялау жұмыстары жүргізілуі керек. Комбинезон және жеке қорғану құралдары жеке киімнен бӛлек сақталады және кәсіпорыннан шығарылмайды.
Патогендігі me-II топтағы қоздырғыштармен жұмыс жүргізген кезде мынаны сақтау қажет:
1) буын аяқтылармен жұмыс істеу кезінде қолданылған ыдыс қайнату арқылы дезинфекцияланады, қалдықтарға дезинфекциялық ерітінді құйылады немесе өртеледі. Құрал-саймандар қайнатылады немесе отқа қақталады. Бӛзден жасалған қаптар сулы-сабынды ерітіндіде 30 минут бойы қайнату арқылы дезинфекцияланады;
2) жыртқыш құстардың және аңдардың нәжістерін бӛлшектеу оларды 1 % формалин ерітіндісінде 12-18 сағат ұстағаннан кейін жүргізіледі;
3) жәндіктер және кенелер, олардың тарап кетуін болдырмайтын арнайы үй-жайларда (инсектарийде) шарбақтарда немесе банкілерде ұсталады. Инсектарийді толықтыру үшін ауланған бүргелер қан сормаған жастары пайда болғанға дейін жеке банкілерде ұсталады;
4) жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс үстелдері дезинфекциялық ерітіндімен, қол - 70⁰ этил спиртпен өңделеді;
5) жұқтырылған жануарлармен жұмыс жүргізілетін үй-жайларға кіретін жерде биіктігі 30 см болатын табалдырық орнатылады, бактериологиялық бокстардың, серологиялық және жедел зерттеулер жүргізілетін үй-жайлардың есіктері алдында дезинфекциялық ерітіндіге батырылған кілемшелер төселеді;
6) зертханалық үй-жайлар тұмшаланған болады;
Жабдық жобалануы, орнатылуы және орналасуы келесідей болуы керек:
-өндірістік процестің үздіксіздігін қамтамасыз ету;
- шикізат, материалдар ағынын оңтайландыру және персонал қозғалысын барынша азайту;
- пайдалану кезінде асептикалық немесе стерильділік шарттарына кепілдік беру;
- өндірістік операцияларды орындауға ыңғайлылық жасау және қателер қаупін азайту;
- тиімді тазалауға мүмкіндік береді.
Биотехнологиялық кәсіпорынға жұмысқа орналасу кезінде қызметкер алдын ала медициналық тексеруден, содан кейін жылына кемінде бір рет мерзімдік медициналық тексеруден өтеді.
Биотехнологиялық өнімдерді өндіру мен пайдалануды санитарлық қадағалау мен қауіпсіздікті бақылауды мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдары жүзеге асырады. «Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық әл-ауқаты туралы» Федералдық заң (1999 ж.) қоршаған ортаның қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша санитарлық- эпидемиологиялық талаптарды орындау адам денсаулығын сақтаудың негізгі шарттарының бірі болып табылатынын атап өтеді.
Зертхана үй-жайларында рұқсат етілмейді:
1) арнайы киімсіз жұмыс істеу;
2) желдеткіш ақаулы болған кезде жұмыстар жүргізуге міндетті;
3) этикеткаларсыз реактивтерді сақтауға және қолдануға тыйым салынады;
4) улы, жарылыс қаупі бар заттар мен ерітінділердің қорларын жұмыс орындарында және стеллаждарда сақтауға жол берілмейді.
50. Шыны аспаптармен жұмыс істеу кезінде:
1) қызған ыдысты суығаннан кейін кептелген тығынмен жабу;
2) Шыны түтіктермен немесе термометрлермен бұрғыланған тығынмен жұмыс істеу кезінде соңғысын алақанға тіреуге емес, бүйір жақтарынан ұстауға;
3) шыны аспаптарды немесе олардың жекелеген бӛліктерін каучуктың көмегімен жинау кезінде – қолды сүлгімен қорғау, шыны түтіктерді сындыру кезінде түтікті бастырманың жанында ұстау қажет.
51. Оларды жүргізу кезінде шыны аспаптар қызып кетуге немесе оның сынуына ұшырайтын жұмыстар сору шкафтарында кӛзілдірікпен, қолғаппен және резеңке алжапқышпен орындалады.
52. Спиртпен, бензолмен, ацетонмен, броммен, йодпен сауыттар шыны кептелген тығындармен, сілтілермен – бұралатын қақпақтармен жабылады.
53. Сұйықтықтарды құю кезінде (құрамында инфекциялық аурулардың қоздырғыштары бар сұйықтықтардан басқа) құйғышты пайдалану қажет.
54. Қолды жуу диспенсордан сұйық сабын беру арқылы жүзеге асырылады және қолды кептіру бір реттік қағаз сүлгілермен жүзеге асырылады.
Обаға қарсы костюмді жұқпалы материалмен жұмыс істейтін үй-жайға кіргенге дейін мынадай тәртіппен киеді: пижама (комбинезон), шұлық, аяқ киім, медициналық қалпақ, үшкіл орамал (капюшон), обаға қарсы халат және етік.
Халаттың жағасындағы таспаны және халаттың белдігін алдыңғы жағынан сол жақ бүйірінде міндетті түрде ілмектеп байлайды, содан кейін жеңіндегі таспаларды байлап бекітеді. Респиратор (маска) ауызды және мұрынды жабады, масканың жоғарғы таспаларын желке тұсында ілмектеп байлайды, тӛменгісін төбеге байлайды, мұрынның қанаты жақтарына мақта тампондарын қояды.
Көзілдірік жақсылап орнықтырылуы және ауаны сүзгілеудің болмауына тексеріледі.
Достарыңызбен бөлісу: |