Жылдары Ашқан ғалымдар


Бейорганикалық заттар номенклатурасы



бет2/2
Дата20.03.2020
өлшемі0,52 Mb.
#60600
1   2
Бейорганикалық заттар номенклатурасы



Ag аргент

N нитр

As арс, арсен

Ni никкол

Au аур

O окс, оксиген

C карб, карбон

Pb плюмб

Cu купр

S сульф

Fe ферр

Sb стиб

H гидр, гидроген

Si сил, силик, силиц

Hg меркур

Sn станн

Mn манган

 



Mg (моно)магний

O3 триоттек

Hg (моно)сынап

P4 тетрафосфор

O2 диоттекай заттардың аттаулары бір сөзден тұрады құрамындағы элементтің аты және оның атом санын көрсететін қосымша,мысалы:

S8 октакүкірт




1 моно

7 гепта

2 ди

8 окта

3 три

9 нона

4 тетра

10 дека

5 пента

11 ундека

6 гекса

12 додека



H2F+ фтороний

C22 ацетиленид

H3O+ оксоний

CN- цианид

H3S+ сульфоний

CNO- фульминат

NH4+ аммоний

HF2- гидродифторид

N2H5+ гидразиний(1+)

HO2- гидропероксид

N2H6+ гидразиний(2+)

HS- гидросульфид

NH3OH+ гидроксиламиний

N3- азид

NO+ нитрозил

NCS- тиоционат

NO2+ нитроил

O22- пероксид

O2+ диоксигенил




PH4+ фосфоний

O3- озонид

VO2+ ванадил

OCN- цианат

UO2+ уранил

OH- гидроксид



AsH3 арсин

HN3 азидсутек

B2H6 боран

H2S күкіртсутек

B4H10 тетраборан(10)

NH3 аммиак

HCN циансутек

N2H4 гидразин

HCl хлорсутек

NH2OH гидроксиламин

HF фторсутек

PH3 фосфин

HI иодсутек

SiH4 силан






НОБЕЛЬ СЫЙЛЫҒЫНЫҢ ЛАУРЕАТТАРЫ 



Жылы

Ғалымдардың аты жөні

Тақырыбы

1901




« Ерітінділердегі химиялық динамика және осмостық қысым заңдарының ашылуының жоғары маңыздылығын құрметтеу белгісі ретінде»

1902

Герман Эмиль Фишер

«Қантты және пуринді топтармен заттарды синтездеу эксперименттері үшін»

1903

Сванте Август Аррениус

«Сыйлық химияның дамуында электролиттің диссоциация теориясының ерекше маңыздылығын құрметтеу белгісі ретінде берілді»

1904

Уильям Рамзай

«Атмосферадағы әр түрлі инертті газдарды ашқанын және олардың периодтық жүйедегі орнын анықтағанын құрметтеу белгісі ретінде»

1905

Адольф фон Байер

«Органикалық бояулармен және гидроароматты қосылыстармен істелген жұмыстардың органикалық химия мен химиялық өндірістің дамуына қосқан үлесі үшін»

1906

Анри Муассан

«Фтор элементін алғаны үшін және өзінің атымен аталатын электр пешін зертханалық және практикалық өндіріске енгізгені үшін»

1907

Эдуард Бухнер

«Биологиялық химия бойынша ғылыми зерттеу жұмысын жүргізгені үшін және клеткадан тыс ферменттацияны ашқаны үшін»

1908

Эрнест Резерфорд

«Радиоактивті заттар химиясында элементтердің ыдырауы саласында жүргізген зерттеулері үшін»

1909

Вильгельм Оствальд

«Катализ бойынша жасалған жұмыстарын құрметтеу белгісі ретінде және химиялық тепе-теңдік пен реакция жылдамдықтарын басқарудың негізгі ұстанымдарын зерттегені үшін»

1910

Отто Валлах

«Органикалық химия және химиялық өндіріс саласындағы оның жеткен жетістіктерін құрметтеу белгісі ретінде, сондай-ақ алициклді қосылыстар саласында ең бірінші болып жұмыс жүргізгені үшін»

1911

Мария Кюри

«Радий және полоний элементтерін ашып, радийді бөліп алу және осы керемет элементтің , оның қосылыстарының табиғатын зерттеп, химияның дамуына қосқан ерен үлесі үшін»

1912

Виктор Гриньяр

«Органикалық химияның дамуына мүмкіндік берген Гриньяр реактивін ашқаны үшін»

Поль Сабатье

«Органикалық химияның дамуын бірден көтерген органикалық қосылыстарды ұсақдисперсті металдардың қатысында гидрогендеу әдісі үшін»

1913

Альфред Вернер

«Бейорганикалық химия саласында молекуладағы атомдардың байланысу табиғатын зерттеген жұмысы үшін»

1914

Теодор Уильям Ричардс

«Химиялық элементтердің көпшілігінің атомдық массаларын нақты анықтағаны үшін» За точное определение атомных масс большого числа химических элементов».

1915

Рихард Мартин Вильштеттер

«Өсімдіктер дүниесін бояйтын заттарды, солардың ішінде хлорофиллді ерекше зерттегені үшін»

1916

 Бұл жылы химия саласы бойынша Нобель сыйлығы берілмеді




1917

 Бұл жылы да химия саласы бойынша Нобель сыйлығы берілмеді




1918

Фриц Габер

« Өзін құрайтын элементтерден аммиакты синтездегені үшін»

1919

Премия не присуждалась.

 

1920

Вальтер Герман Нернст

«Оның термодинамика жөніндегі жұмысын құрметтеу белгісі ретінде»

1921

Фредерик Содди

«Радиоактивті заттар химиясына қосқан үлесі үшін және изотоптардың табиғаты мен пайда болуын зерттегені үшін»

1922

Фрэнсис Уильям Астон

«Өздерінің ойлап тапқан масс спектрографтың көмегімен көптеген радиоактивті емес элементтердің изотоптарын ашқаны үшін және бүтін сандар ережесін жүйелегені үшін»

1923

Фриц Прегль

«Органикалық заттарды микроанализдеу әдісін тапқаны үшін»

1924

Бұл жылы химия саласы бойынша Нобель сыйлығы берілмеді

 

1925

Рихард Адольф Зигмонди

«Коллоидты ерітінділердің гетерогенді табиғатын анықтағаны үшін және органикалық дүниенің барлық көрінісі протоплазмадағы коллоидты ортаға байланысты болғандықтан қазіргі коллоидты химия үшін іргелі маңызы бар әдістерді тапқаны үшін»

1926

Теодор Сведберг

«Дисперсті жүйелер саласындағы жұмысы үшін»

1927

Генрих Отто Виланд

«Өт қышқылын және оған ұқсас көптеген заттардың құрылысын зерттегені үшін»

1928

Адольф Отто Рейнгольд Виндаус

«Стериндердің құрылысын және олардың дәрумендер топтарымен байланысын зерттеген жұмыстары үшін»

1929

Артур Гарден и Ханс фон Эйлер-Хельпин

«Қант ферментациясы мен ашу ферменттерін зерттегені үшін»

1930

Ханс Фишер

«Гемин мен хлорофиллді үшін, әсіресе гемин синтезі үшін»

1931

Карл Бош и Фридрих Бергиус

«Химиялық технологияда ғасырлық оқиға болған жоғары қысым әдістерін химияға енгізуге және дамытуға қосқан үлесі үшін»

1932

Ирвинг Ленгмюр

«Үстірт құбылыстар химиясы саласындағы ашылулары мен зерттеулері үшін»

1933

Бұл жылы химия саласы бойынша Нобель сыйлығы берілмеді

 

1934

Гарольд Клейтон Юри

«Ауыр су (ядролық реакторларда баяулатқыш) алуда , сондай ақ тірі ұлпадағы биохимиялық реакцияларға индикатор ретінде қолданылатын ауыр сутек - дейтерийді ашқаны үшін»

1935

Фредерик и Ирен Жолио-Кюри

«Жаңа радиоактивті элементтердің синтезі үшін»


(Жалғасы бар)

Кең таралған оттекті қышқылдар мен олардың қалдықтары


Қышқыл

Қышқыл қалдығы

H2CO3көмір қышқылы

CO32- карбонат

HCO3- дикарбонат

HClO - гипохлор

ClO- гипохлорит

HClO2 - хлорлы

ClO2- хлорит

HClO3 - хлорлылау

ClO3- хлорат

HClO4 - хлор

ClO4- перхлорат

H2CrO4 -хром

CrO42- хромат

H2CrO7 дихром

Cr2O72- дихромат

HMnO4 маргенец

MnO4- перманганат

MnO42- манганат

HNO2 - азотты

NO2- нитрит

HNO3 - азот

NO3- нитрат

HPO3 - метафосфор

PO3- метафосфат

H3PO4 -ортофосфор

PO43- ортофосфат

HPO42- гидроортофосфат

H2PO4- дигидроортофосфат

H4P2O7 дифосфор

P2O74-- дифосфат

SO2. nH2O – күкірт диоксидінің полигидраты

SO32- сульфит

HSO3- гидросульфит

H2SO4 - күкірт

SO42- сульфат

HSO4-- гидросульфат

H2S2O7 дикүкірт

S2O72- дисульфат

H2SiO3 - метакремний

SiO32-- метасиликат

H4SiO4 - ортакремний

SiO44- ортосиликат


Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет