Ауызекі сөйлеу стилі бірнеше түрге бөлінеді:
1. дидарластық сөзі / әңгімелесі, сұхбаттасу/
2. полемикалық / дауласу/ сөзі
3. көпшілікке арналған сөз /баяндама, лексика /
III) Жаңа сабақты түсіндіру.
Тыныс белгілері автордың ойын дәл, түсінікті , тиянақты етіп жеткізуде нақты рөл атқарады. Біз жазба тілдегі тыныс белгілері дұрыс қойылмаған болса айтушының көңіл күйі мен айтылмақ ойын өз дәрежесінде қабылдай алмаймыз. Тыныс белгілері туралы ілім пунктуация ( лат. – нүкте )деп аталады
Пунктуация - жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі. Ол жазба тілдің барлық мән- мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді. Жалпы қазақ тілінде қолданылатын тыныс белгілер төмендегідей
Негізгі тыныс белгілері
нүкте
сұрау бел-гісі
леп белгісі
қос нүкте
көп нүкте
нүктелі үтір
үтір
сызықша
тырнақша
жақша
-Жазуда тыныс белгілері үш ұстаным бойынша қойылады.
Олар: 1)Грамматикалық ұстаным.
Мысалы: Шығыс кітаптары арқылы танып білген аңыз –дастандар негізінде Абай «Масғұт», «Ескендір» «Әзім» тағы басқа көлемді дастандар жазады.
Абай жазады
Грамматикалық негіз-біреу,ой біршама тиянақты , жай сөйлем, сондықтан тыныс белгісі сөйлемнің соңында қойылған.
Құдайберді арғы шеткі көшке жеткенше ,Құнанбай қасына жиырма-отыз аттылар жиылып қалды.
Құдайберді жеткенше ,аттылар жиылып қалды.
Күрделі ой, грамматикалық негіз – екеу, тыныс белгісі жай сөйлемдердің аражігіне , сөйлемнің соңына қойылады. Сөйлемдегі негізгі ойды даралап , айтылмақшы ойды оның грамматикалық негізінің айналасына жинақтау
Достарыңызбен бөлісу: |