58
әрекетке даярлаудың жүйе құраушылары бір жағынан: мақсаттар,
міндеттер,
мазмұн, әдіс, құралдар мен формалар болса, екініші жағынан университеттік
орта: оқытушылар, білімдік орта т.б. болып келеді. Кез келген педагогикалық
феномен сияқты біз зерттеп отырған мәселе де
басқа құбылыстармен
байланыста болғандықтан, оны жеке дара қарастыру қателіктерге ұрындырары
мүмкін. Жалпы білімдік үдеріс көптеген факторлармен біртұтастықта жүзеге
асатыны белгілі. Сондықтан оны сол элементтер жиынтығы және ішкі ортамен
бірлестікте қарастыру дұрыс болады. Бұл ұстанымды басшылыққа алу
себебіміз, бастауыш сынып оқушыларының метапәндік нәтижелерін дамыту, ең
алдымен оған үйрететін ұстаздардың осы кешенді сапасының қалыптасқан
болуына тікелей байланысты. Олай болса, болашақ мамандарды даярлау
үдерісінде олар метапәндік нәтижелермен өздері қарулануы тиіс. Ол
бір
қажеттілікке айналған болуы қажет. Демек болашақ бастауыш сынып
мұғалімдері ЖОО оқыту үдерісіндегі барлық пәндер аясында бастауыш
сыныптағы білім беру пәндерін метапәндік тұрғыдан оқытуға қажетті біліммен
қарулануы тиіс.
Теория мен практиканың бірлігі ұстанымы
педагогикалық зерттеулерде
үлкен рөл атқарады. Практика – танымдық әрекеттің негізі, сондай-ақ қайсы бір
теориялық ереженің ақиқаттығының өлшемі. Дегенмен де тәжірибеге
негізделмеген теория өнімсіз болады. Сондай-ақ,
теорияны басшылыққа
алмаған практикада стихиялылық, тиімсіздік орын алады. Теория тәжірибеге
жол ашады. Осыған орай, білім алушылардың оқу үдерісінде алған білімдерін
өздіктерінен қолдана алу білігінің маңызы зор. Бұл олардың мақсаттарға
жетудің жолдарын өз бетімен жоспарлауына, оқу
және танымдық міндеттерді
шешудің аса тиімді тәсілдерін саналы түрде таңдауына, нәтижеге жету
үдерісінде өзінің іс-әрекетіне бақылау жасауды жүзеге асыруына, өз
әрекеттерін өзгермелі жағдайларға сәйкес түзетуіне, оқу және танымдық
міндеттерді шешуге арналған
белгілер мен символдарды, модельдер мен
сызбаларды құрастырып қолдануына, өзіндік пікірін дәлелдеп қорғауына
мүмкіндік жасайды. Бұл – өз білімін тәжірибеде қолданады деген сөз.
Біздің зерттеуіміздің басты мәселесін дұрыс шешу үшін де дәл осы
ұстанымды басшылыққа алу тиімді деп есептейміз және ол тәжірибелік жұмыс
барысында дәлелденетін болады.
Нәтижеде:
келесі беттегі 2-суретте
берілгендей, бастауыш білім беру
пәндерін метапәндік тұрғыдан оқыту аясында метапәндік біліктерді игерген
оқушы тұлғасы қалыптасады деп күтіледі.
59
Сурет 2 – Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқытудың
құрылымдық-мазмұндық моделі
Мақсат:
бастауыш білім беру пәндерін
метапәндік тұрғыда оқыту
Міндеттер:
әлемнің біртұтас бейнесін қалыптастыруды негізге алу
Достарыңызбен бөлісу: