ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Мейірбике ісі негіздері» Мамандығы: 0302000 «Мейірбике ісі»
жүктеу/скачать 3,28 Mb.
|
Ситуациялық есептер1) Емшара бөлмесінің медбикесі таңертең жұмысқа келіп, процедуралық кабинеттің еденінде жатқан қолданылған шариктермен тампонды көреді. Оның тактикасы 2) Емшара бөлмесінің медбикесі 17-00 де жұмысын аяқтап кабинетті жапты. Процедуралық кабинеттің кілтін кімге тапсыру керек? 13. Сабақты қорытындылау. 4 мин (4%) Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады 14. Үйге тапсырма беру. 4 мин (4%) Н-1, 6 – бөлім , 332 – 349 бет Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацептика Академиясы Техникалық және кәсіби білім беру факультеті Мейірбике ісі анестезиология және реаниматология курсымен кафедрасы Мейірбике ісі негіздері пӘні бойынша Әдістемелік өңдеу Мамандығы: «Мейірбике ісі» Курсы: 3 Семестрі: 6 Құрастырушы: Джураева Г.Р. ШЫМКЕНТ, 2013 Кафедра мәжілісінде қаралды және бекітілді «_____» ____________ № «____» хаттама Бекітемін Кафедра меңгерушісі _________________________ 1 - сабақ 1 Сабақтың тақырыбы: Зертханалық зерттеулерге материал алу (несеп, қақырық). 2. Сағат саны: 180 мин (100%) 3. Сабақ түрі: практикалық 4. Сабақтың мақсаты: оқыту: оқушыларға зертханалық зерттеулерге несеп, қақырық алуды үйрету. тәрбиелік: оқушыларды жұмыс істеу кезінде этика және деонтологиялық заңдылықтарды ұстануға тәрбиелеу. дамыту: оқушыларда зертханалық зерттеулерге несеп, қақырық алу қабілеттілігін дамыту. 5. Оқыту әдісі: көрме, пікірталас. 6. Материалды-техникалық жабдықталуы: а) техникалық құралдар: компьютер, мультимедиялық құрылғы. ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, буклеттер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ. б) оқыту орны: № 2, 3, 4 бөлмелер. 7. Әдебиеттер: Негізгі (Н) Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007. Қосымша (Қ) 1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006. 8.Ұйымдастыру кезеңі: 10 мин (12%) Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақтың мақсаты мен міндеті. 9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 28 мин (30%) Венадан қан алу көрсеткіштері Венадан қан алу техникасы Науқасты пункцияға дайындау. Плевральді пункция үшін керекті жабдықтарды дайындау. Абдаменальді пункция үшін керекті жабдықтарды дайындау. Стернальді пункция үшін керекті жабдықтарды дайындау. Люмбальді пункция үшін керекті жабдықтарды дайындау. Науқастың күйін бақылау (қан қысымын өлшеу, пульсін, терісін бақылау) Пункциядан кейін науқасты күту және бақылау Қолданылған аспаптарды залалсыздандыру 10. Жаңа сабақты түсіндіру : 54 мин (60%) Жоспар: Несепті лабораториялык зерттеуте алу Несепті жалпы зерттеуге жинау Тәуліктік несеп жинау Несепті Каковский — Аддис әдісі бойынша зерттеу Қақырықты зерттеуге жинау Микрофлораны және олардың антибиотиктерге сезімталдығын анықтау үшін қақырықты себу . Қақырықты туберкулез таяқшаларын анықтауға, бактериологиялық зерттеулерге жинау Қолданылған жабдықтарды зарарсыздандыру Бүйрек аурулары ішкі мүшелердіц қатты ауруларына жатады, әрі қатсрлі асқынулар бсреді, сондықтап мейіркеш бүл аурулардың негізгі белгілерін, оның асқынуларын жақсы біліп, дәрігерге дейінгі жәрдем көрсете алуы тиіс. Бүйрек ауруларыныц негізгі белгісі — ісіну, кан қысымының көтерілуі, белдің ауруы. Несепті лабораториялық зерттеуге алу Терапевтік болімшеде жатқан барлық сырқаттың несебін міндетті түрде лабораториялық зерттеуте алады. Зерттеу нотижесінің дүрыстығы мен диагнозды дәл кою- сырқат пен ыдысты дүрыс дайындап несепті дүрыс алу техникасына байланысты, сондыктан мейіркеш бүл ережелерді жақсы білугс тиіс. Несеп бүйректе түзілсді,- ол сабын түсті сабыр, мөлдір, коспасыз сүйық. Ол жылы жерде түрса, иісі шыгып кетеді. Тәуліктің ор кезінде несептіц қүрамы ішкен тағамынын қүрамы мсн сипатына, сүйықтың мөлшеріне, дене қызметіне, ауаныц температурасына байланысты түрліше болады. Несептің реакциясы әрдайым қышқыл және оның күрамындагы фосфаттарга байланысты. Нессптің сілтілік реакциясы кезіндс несеп бактериялардың әсерінен көмір қышқылы мен аммиак түзеді, бүл несеи бөлетін жүйе аурулары кезінде, несспті теріс әрі үзак сақтағанда, сондайақ оны лас ыдыска жинағанда кездеседі. Несептің мөлшері организмге енетін сүйықтың мөлшері мен тамақтың сипатына байлапысты. Енетін сүйық пен бөліиетін несептіц арақатынасы су ба-чансы деп аталады. Мейіркеш сыркаттың су балансын байқап, оыы ауру тарихына анықтап жазу керек. Нссепті жалпы зерттеуге жинау. Жалпы анализгс түсін, мөлдірлігін, несептің тығыздығын (меншікті салмағын), оның реакциясы мен патологиялық элементтері барын анықтау жатады. Жалпы зерттеу үшін несепті таңертең, 100-200 мл молшсрінде алады да, лабораторияға 30-60 минут ішінде жеткізеді. Несепті сырқат ауруханаға түскен күні-ақ алу керек жәнее зерттеуді 10 күнде бір рет қайталау кажет. Ер адамга бір күн бүрын сырқат аты- жені, күні және зерттеу максаты көрсетілген заітаңбасы бір таза бутылка береді. Әйел адам несеп алмастан бүрын дорет алуы қажет. Оған таза банк бередіде, содан кейін іиііндегісіи таза бутулкаға қүяды. Зерттеу нәтижесі дүрыс болу үшін ыдыс таза жуылган болуы тиіс, нотижесі теріс болса, теріс днагноз қойылуы мүмкін. Етеккір кезінде несепті зерттеуге алуға болмайды. Ал егер өте қажет болса, әйелдің жыныс органдарын алдын ача дсзипфекциялайтын ерітіндімен (фурадонин, калий перманганатының сүйық ерігіндісімсн т.б.) жуып, катетердің көмсгімен алады. Несепті үзақ сақтау оның физикалык қасиеттерін өзгертеді, бактерияны көбейтіп, несеп тұнбасының элементтері бүзылады. Егер несспті лабораторияга тез жеткізутс мүмкіндік болмаса, оны салқын жсрге әжетханадағы кафельден жасалған еденге кою керек. Тәуліктік нссеп жинау. Бірінші ертешілік үлссті төгіп, уак.ытып көрсетеді. Тоулік бойындагы қалған лестерді бір ыдысқа күііып жинайды. Соңғы рет несепті екінпгі күні сол белгіленген уақьпта аладьі- Несепті зерттеу сапасы дүрыс жинап лабораторияға жеткізуге байлаігысты. Несепті Каковский — Адцис эдісі бойынша зсрттеу. Несеп алар алдында әйелдер мұкият дәрет алуы тиіс. Бутылкага алдын ала коннентрат- тимолдың бірнсше түйіршігін мемссе фармалыиггін екі түйіршігіп, иемесе 0,5 хлороформ салады. Несеп күйылган бутылканы салқан жерде үстаган дүрыс. Коковский- Лддис әдісі бойынша иесеп элементтерін есептеу камерасында санайды да, тәуліктегі несептің жалпы мөлшерін қайта санайды. Лейкоциттер қалпы 2: 10 / тәулікке, эритроциттер 1:10 V тәулікке дейін, цилиндірлер 3:10 3/ тоулікке дейін. Бүл әдіс бойынша песепті 10 сағат ішінде жинайды. Сагат 22-де сырқат куыгын босатып, түнде дәреткс отырмауы керек. Таңертец сагат 8 де таңертеңгілік барлық несепті лабораторияға апаратын арнайы бутылкага жинайды. Несепті Амбюрже әдісі бойынша зсрттеу. 3 сағаттібқ несепті жинайды. Таңертең несепті түнгі үлесін тогіп, уақытын бслгілейді де, 3 сағаттан соң мүқияат дәрет алганнан кейін несеп жинайды, оны катетермен алған дүрыс. Несепті үзақ сактамай дереу лабораторияға жіберсді, онда камерада несеп элементтеріи сақтайды. Несептегі лейкоциггердің, эритроциттердін, цилиидрлердің мөлшері 1 минутта бөліиғен несеп мөлшерімен аныкталады. Қалыпты түрі: лейкоциттср 2,5*10 3/ тәу., эритроциттер 1* 10 5/ тәу., цилиндірлср 15- ке дейін. Несепті Нечипоренко әдісі бойынша зерттеу. Несепті мүкият дәрет алған соң кез келгеи кезде жинауга болады, алайда лабораторияга таңертеңгілік үлсс жіберілгені дүрыс. Есептсу камерасында несеп элемснттер I мл- де 4000 мыңга дейін, эритроциттер 1 мл-де 1000 га дейін. Зимницкий бойынша зәрді зерттеу. Әдеттегі су жоне тагамдық режимде өткізіледі. Зерттсу принципі бүйректің фшиологиялық жағдайларда су режішіне икемдслуін зерпеуғс неғізделген. Сынакты жүргізугс қарсы куолік жоқ. Әдеттегідей режимде өткізіледі.Сырқат таңертеңгі сағат алтыда куығын босатып, оны төгеді дс, содан кейін тәулік боиына 3 сағат сайын жекелеген ыдысқа отырады.Мейірбике оның алдында кешке 8 таза шиша дайындап қоялы,Оларға сыркаттын аты жөні, шишалардың реттік нөмірі көрсетілген таңбалар желімдсйді. Сонымен, сыркат тәулік бойына таңертеңгі келесі күннің сағат алтыға дейін сегіз рет (түнде оларды оятады) несеп боледі. Барлық сегіз үлестіде лабораторияға жібереді,онда әр бір үлестің мөлшері мсн салыстырмалы тыгыздығын олшейді. Гигиеналық дәрет алу міндетті емес. Егер алынған нессп бір шишага симаса, онда қалдыгын басқа бір пшшаға қүяды да зат таңбасына -1 үлеске косымша иесеп " деп жазылады. Егер белгіленген уақытта сырқат сүйық дәретке отырмасада, шишаны лабораторияга жібереді. Тәулік ішіндегі несеп мөлшерін олшей отырып күндізгі жәнс түнгі диурезді жеке аныктайды.Каүпдізгі диурсз (9 дан 18 сағатқа дейін) түнғі диурезден көп, жалпы диурездің 2/3 бөлігіндей болуы тиіс. Сағат 21 дсн таңертеңгі 6 -га дсйінгі несеп мөлшері- түнгі диурез. Дені сау адамның түнгі днурезі жалпы диурездіц 1/3 бөлігін күрайды. Несеитің жалпы тоуліклік мөлшсрі тоулік бойы ішілген сүйыктың 65-75 % тсң. Күндізгі диурез түнгідсн біршама көп,несептің салыстырмалы тығыздыгы 1008-деи 1025-ке дейін озгеріп отырса, бүйректің кызметін жасау қабілеті жаксы деп саналады. Несептін са.іыстырмалы тығыздыгының төмен болуы бүйректің қызмет жасауы нашар екснін кәрсетеді. Физиологищіық жағдайларды несептің салыстырмалы тығыздығының төмендеуі-сүйықты көп ішу кезінде, ат кебеюі — сүйықты аз мөлшерде ішіп, көп терлегенде (сухоедениеде) байқалады. Қақырықты зерттеу . Қақырықтың жалпы клиникалық анализі . Мақсат:тынысалу жүйесінің ауруларын диагностикалау . Анализ алуға көрсеткіш: тынысалу мүшелерінің және жүрек қан-тамыр жүйесінің аурулары . Қажетті заттар:мөлдір, таза кең мойынды шыны банка , жолдама , 5 хлорамин ерітіндісі , 2 бикарбонат натрий ерітіндісі ; Процедураға дайындау және орындау . 1.Науқасқа тексеру мақсатын түсіндіру . 2.Жолдаманы толтыру, қақырықты жинау техникасына үйрету , яғни қақырықты қақырыну кезінде емес жөтелген кезде жинау . 3.Қақырықты жинауға 2 сағат бұрын азанда тісін жуу және қақырықты жинау алдында да ауыз қуысын жылы сумен шаю қажет . 4.Таза шыны баночкаға қақырықты жөтеліп жинау , 3-5 мл –ден аз болмауы қажет . 5.Лабораторияға қақырықты жолдамасымен жедел жеткізу .
Қақырықты атипиялық клеткаларға тексеру кезінде мынаны ескеру: бұл клеткалар тез бұзылады сондықтан жаңа бөлінген қақырықты тез арада лабораторияға жеткізу .Бронх бұтағының төменгі бөліктерінен қақырықты шығару үшін трипсиннің протеолитикалық ферментін ингаляция жасау арқылы шығару . Қалталы түкіргішті дезинфекциялау . Мақсат: инфекциялық қауіпсіздігін орнату. Әдісі: 5% хлорамин ерітіндісін қалталы түуіргішке оның 1\4 көлеміне дейін құю . қалталы түкіргіштің 3\4 көлеміне дейін қақырықты жинауға ғана болады . қалталы түкіргіштегі қақырықты тазарту үшін 4 сағатқа дезинфекциялық ерітіндіні құю . қақырықты канализацияға ағызып жіберу . 11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 62 мин (70%) Бөлімшелерде несеп, қақырықты зерттеуге жинауды үйрену 12. Жаңа тақырыпты бекіту. 18 мин (20%) Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау. Тесттер: 1. Диурез дегеніміз: А) несептің түрмауы Б) несептің тәуліктік мөлшері В) қуық түбі безінің үлғаюы Г) несеп түзіліп және шыгу процесі Д) жиі- жиі дәретке шығу 2. Жалпы зертгеу үшін несеп алынады: А) тәулік бойы үлесті жинау Б) несеп қүйылган бутылканы жинау В) лабораторияға апаратын бутылкаға жинайды Г) жалпы анализге түсін, мөлдірлігін несептін тыіыздығын Д) таңертең сағат 8 де бір порция алынады З.Несепті Амбюрже әдісі бойынша зерттеу: а) бірінші ұлесті төгіп уақытын көрсету б) жаңа жылы несепті 10 мл лабораторияға жібереді в) таңертең 100-200 мл мөлшері алынады г) 3 сағаггық несепті жинайды д) барлығы дұрыс 4. Несепті лабораториялық зерттейді: А) дәрігер лаборант Б) орта мед қызметкер В) науқастарға қараушы Г) кіші мед қызметкер 5. Несеп шығару бұзылуының белгілері қандай? А) бас ауру, жүрек айну Б) бел тұсының ауырсынуы В) аяқтың ісінуі Г) ісіну, қан қысымының көтерілуі, белдің ауруы 6. Никтурия дегеніміз не ? А) диурездің ен аз мөлшері Б) несептің тұрмауы В) несептің тәулікгік мшшіерінщ көбі күндіз емес түнде бөлінеді Г) барлығы дұрыс 7. Диастазаға несеп алу ? А) несепті 10 күнде 1 рет жинау Б) 3 сағаттық несепті жинайды В) 50 мл жаңа жылы несепті лабораторияга жібереді Г) барлығы дұрыс 8.Бөлінген қақырықтың мөлшерін .. медициналық формаға белгілейді. а) ф-058У б) ф-004У в) ф-025У г) ф-027У д) ф-029У 9.Крупозды пневмония кезінде қақырықтың түсі .. болады. а) тот басқан б) ашық түсті в) малиналы желе түсті г) қан аралас д) бұлынғыр 10.Өкпе қатерлі ісігі кезінде қақырықтың түсі .. болады. а) тот басқан б) ашық түсті в) малиналы желе түсті г) қан аралас д) бұлынғыр
Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады 14. Үйге тапсырма беру. 4 мин (4%) Н-1, 6 – бөлім , 332 – 349 бет 2 – сабақ 1 Сабақтың тақырыбы: Зертханалық зерттеулерге материал алу (асқазан және ұлтабар құрамы, нәжіс). 2. Сағат саны: 180 мин (100%) 3.Сабақ түрі: практикалық 4.Сабақтың мақсаты: оқыту: оқушыларға зертханалық зерттеулерге асқазан және ұлтабар құрамын, нәжісті алуды үйрету. тәрбиелік: оқушыларды жұмыс істеу кезінде этика және деонтологиялық заңдылықтарды ұстануға тәрбиелеу. дамыту: оқушыларда зертханалық зерттеулерге асқазан және ұлтабар құрамын, нәжісті алу қабілеттілігін дамыту. 5. Оқыту әдісі: көрме, пікірталас. 6. Материалды-техникалық жабдықталуы: а) техникалық құралдар: компьютер, мультимедиялық құрылғы. ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, буклеттер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ. б) оқыту орны: № 2, 3, 4 бөлмелер. 7. Әдебиеттер: Негізгі (Н) Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007. Қосымша (Қ) 1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006. Ұйымдастыру кезеңі: 10 мин (12%) Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақтың мақсаты мен міндеті. 9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 28 мин (30%) Несепті лабораториялык зерттеуге алу Несепті жалпы зерттеуге жинау Тәуліктік несеп жинау Несепті Каковский — Аддис әдісі бойынша зерттеу Қақырықты зерттеуге жинау Микрофлораны және олардың антибиотиктерге сезімталдығын анықтау үшін қақырықты себу . Қақырықты туберкулез таяқшаларын анықтауға, бактериологиялық зерттеулерге жинау Қолданылған жабдықтарды зарарсыздандыру 10. Жаңа сабақты түсіндіру : 54 мин (60%) Жоспар: Асқазан және он екі елі ішек сөлін зерттеу мақсатын Нәжісті зерттеу манызы Тексеру үшін материалды дайындау және лабораторияға жеткізу кезіндегі медбикенін міндеті Процедураны өткізуге арналған құрал-саймандар мен жабдықтар материалды сақтау және тасмалдауды Құралдарды өңдеу Жолдамалар жазуды Асқазанның секреторлы қызметін көрсету. Қолдануға болатын жағдайлар: Асқазанның секреторлы және қозғалыс қызметін тексеру. Асқазан сөлін аш қарынға және «таңертеңгілік тамақ байқауынан» кейін алады. Таңертеңгілік тамақ байқауы ретінде асқазанн сөлінің секрециясын қоздыратын энтеральді, парентеральді тітіркендіргіштер қолданылады. Қолдануға болмайтын жағдайлар:Жүректің ауыр түрдегі аурулары, 2-3 дәреж. Гипертониялық ауру, стенкордия, кахексия, созылмалы гастриттің өршу кезеңі. Асқазан және он екі елі ішектің жара ауруы, өңеш тамырларының кеңеюі, мойын-кеуде омыртқаларының қисаюы. Энтеральды, тітіркендіргіштер: 300,0 ет сорпасы, 300,0 капуста қайнатпасы, таңертеңгілік нан (50г ақ қатқан нан +400 мл су), 300,0 алкогольдің 5% ертіндісі, 300 мл суға 0,2 кофеин ертіндісі. Парентеральды тітіркендіргіштер:0,025% пентагастрин ертіндісі (науқастың 10 кг дене салмағына 0,6 мл) 0,1% гистамин ертіндісі (науқастың 1 кг салмағына 0,01 мл).
Науқаста жүрек айну, ыстықтау, бас айналу, тыныс алуының қиналуы, жүрек соғуы, қан қысымының төмендеуі мүмкін. Бұндай жағдайда медбике тез арада дәрігерді шақырып, бір антигистаминді препаратты парентеральді енгізуге дайындайды: димедрол, пипольфен, супрастин. Энтеральды, тітіркендіргіштеді қолдану (Лепорский әдісі). Лепорский әдісі қазіргі уақытта техникалық қолайсыздыққа байланысты сирек қолданылады. Құрал-саймандар мен жабдықтар: жіңішке стерильді асқазан зонды, асқазан секрециясын қоздыратын заттар, пробиркалар мен штатив, асқазан сөлін алуға арналған шприц, спирт, мақталы шариктер, резеңке қолғаптар. Өткізу әдістемесі: Науқасты процедура барысымен таныстыру Науқас стулдің арқасына тығыз жанасып отырып, басын сәл алдыға еңкейту Науқастың мойнына және кеудесіне сүлгі немесе пеленка төсеу. Тіс протездері болса алып тастау. Шыққан сілекейді жинау үшін науқастың қолына лоток ұстату Науқастың зондты жұту ара қашықтығын анықтау (бойы-100 см) Резеңке қолғап кию Пакеттен стерилді асқазан зондын шығару. Оң қолымен зондтың соқыр ұшынан 10-15 см қашықтықта, сол қолымен бас ұшын ұстап тұру Науқастың аузын ашып, зондтың соқыр ұшын тілдің түбіне қойып, жұтқыншаққа терең итеру. Бұл кезде науқас отырып, мұрын арқылы терең дем алады. Зонд асқазанның керекті жеріне жетуі үшін науқас жұтыну қимылдарын жасайды. Егер науқас жөтеле бастаса, зондты тез арада шығару керек. 5 мин аралығында асқазан сөлін алады (1порция) Зонд арқылы 200 мл жылытылған энтеральді, тітіркендіргішті енгізу 10 минуттан кейін 10 мл асқазан сөлін алады (2 порция) Қалған таңертеңгілік байқауын 15 минуттан кейін алады (3 порция) Әрбір 15 минуттан кейін ыдысын ауыстыра отырып, 1 сағат ішінде асқазан сөлін шығарады Пробиркаларға номер қойып, барлық 7 порцияны лабораторияға жеткізеді. Парентеральды тітіркендіргіштерді қолдану: Құрал-саймандар мен жабдықтар: жіңішке стерильді асқазан зонды, асқазан секрециясын қоздыратын заттар, пробиркалар мен штатив, асқазан сөлін алуға арналған шприц, спирт, мақталы шариктер, резеңке қолғаптар. жүктеу/скачать 3,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|