Жұмыс бағдарламасы «Спорт мектептерінде спорт сабақтарын ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар»

Әрбір тапсырманы орындаудағы келесі кезең – жиналған материалды талдау. Тап осы жағдайы бой, дене салмағы және көкірек клеткасы дамуының көрсеткіштерін №1 табл. Көрсеткіштерімен салыстыру. Табылған айырманы сигмаға (С) бөлу керек. Егер бөлінді 1-ден жоғары немесе төмен болмаса, онда дененің өсуі норманың шегінде деп есептейміз: егер бөлінді 1,2- нің маңында болса, онда дененің өсуі нормадан жоғарғы не төмен, ал 3-тің маңында болса, онда дененің өсуі жақсы немесе төмен деп жіктеледі.

Былай деп ұйғарайық: оқушы К.13 жаста, бойы 148,3 см, салмағы 42,3 кг, көкірек клеткасының шеңбері 69,5 см (тыныштық жағдайда). Бұл жасқа лайықты орташа көрсеткіштер (немесе стандарттардың орташа шамасы - М), тиісінше -144,8 см (С-7,9), 36,4 (С-5,9), 99,5 (с-4,3). Анықталған шама мен орташа шаманың айырмасы - 148,3-144,8 см +3,5 (оң таңба, себебі бойдың анықталған шамасы орташа шамадан көп).

Табылған айырманы сигмаға бөлеміз С (3,5:7,9) 10,44, сонан соң бөліндінің шамасын таблицаға түсіріп, нүктесін табамыз. Осы сияқты есептеу дене салмағы мен көкірек клеткасының шеңбері бойынша жүргізіледі.

Салмақ: 42,3 кг - 36,4 кг 5,9 кг. С 5,9 : 5,9 +1.

Көкірек клеткасының шеңбері: 69,5 - 69,5 0. С 0:4,3 0

Егер анықталған шама орташа шамадан аз болғанда, олардың айырмасы теріс (-) таңбамен белгіленеді. Анықталған мәліметтерді антропометриялық карточкаға түсіру және табылған нүктелерді сызықпен қосып дененің өсу профилін Мартиннің методы бойыншы анықтаймыз.

ҚОРЫТЫНДЫ:

Әдебиеттер: А. Г. Хрипкова, М. В. Антропова, Д. А. Фарбер «Возрастная физиология и школьная гигиена». М., 1990 ж.

С. Жұмабаев. «Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы» А., 1991 ж.

№6 ТАҚЫРЫП: Мектеп ғимараты мен мектеп маңындағы участокты санитарлық –гигиеналық тұрғыдан зерттеу.

МАҚСАТЫ: Мектеп ғмираты мен оның маңындағы жер участогіне қойылатын гигиеналық талаптардың теориялық білімдерін бекіту, оларды санитарлы тұрғыдан зерттеу дағдыларын меңгеру.

СҰРАҚТАР:

1. 
   Қала мен ауылды жерде мектеп орналасатын жерлерге қойылатын талаптар.
   
2. 
   Мектептің жер участогынының зоналары: құрылыс салуға арналған алаң, оқу-тәжірибезонасы, демалыс зонасы және шаруашылық зонасы.
   
3. 
   Мектеп үйіне қойылатын талаптар.
   
4. 
   Мектеп үйлері: оқу үйлері,көмекші үйлер, тұрғын үйлер.
   
5. 
   Мектеп үйінің ауа режиміне қойылатын гигиеналық талаптар.
   
6. 
   Мектеп үйіндегі жарық режимі, жылыту, сумен жабдықтау.
   

Мектеп ғимартының зерттеуде оның орналасуына, бөлмелердің ерекшеліктеріне назар аудару қажет. Рекреациялық бөлмелер санитарлық жағдайы мен ауданын анықтайды.

1. 
   Зерттеу күні, уақыты және мекен-жай__________________________________________________________
   
2. 
   Мектеп_______________________________________________________
   
3. 
   Мектеп типі (бастауыш, орта) ___________________________________
   
4. 
   Қызмет көрсету радиусы________________________________________
   

5. 
   Орналасуы (жанында орналасқан құрылыстар, участок және көрші құрылыстар ара қашықтығы, жел бағыты)_________________________
   
6. 
   Участок ауданы (жалпы аудан және бір оқушыға келетін аудан)_______
   
7. 
   Жер участок зонасы (атауы, көлемі, орналасуы)____________________
   
8. 
   Жасыл желектер (түрі, ауданы, орналасуы, жағдайы)________________
   
9. 
   Участоктың санитарлы жағдайы________________________________
   
10. 
    Участок территориясын жинау жүйесі___________________________
    
11. 
    Спорттық зонасы (орналасуы, көлемі, спорт алаңдарының түрлері)
    

12. 
    Спорт алаңдары (орналасуы, көлемі, қоршалуы, жабыны, құрал-жабдықтар, санитарлы жағдайы)_________________________________
    

1. 
   Участокта ғимараттың орналасуы (ара қашықтығы,ориентаци фасада)_______________________________________________________
   
2. 
   Қабат саны және ғимарат компазициясы (оратлықтанған, блокты, павильон)_____________________________________________________
   
3. 
   Блок және қабат бойынша жоспарлануы___________________________
   
4. 
   Сыныптардың орналасуы_______________________________________
   
5. 
   Коридар (көлемі, панелдер, фрамуги, форточка)____________________
   
6. 
   Рекреациялық бөлмелер (түрі, көлемі, бір оқушыға келетін аудан)_____
   

7. 
   Жуынатын жер (этаж бойынша орналасуы, қол жуғыштар, әжетхана, олардың санитарлық жағдайы)___________________________________
   
8. 
   Көмекші бөлмелер (мектеп мүдірі, мұғалімдер бөлмесі, мектеп күзетшісінің бөлмесі), олардың сынып бөлмелерінен оқшаулануы
   

9. 
   Бөлмелерді жинау жүйесі_______________________________________
   
10. 
    Оқушыларды таза сумен қамтамасыз ету__________________________
    
11. 
    Асхана (орналасуы, санитарлық жағдайы)_________________________
    
12. 
    Қосымша мәліметтер__________________________________________
    
13. 
    Қорытынды (санитарлы-гигүиеналық бағалау)_____________________
    
14. 
    Санитарлы-гигиеналық жағдайын жақсартуға бағытталған ұсыныстар
    

15. 
    Қолы_________________________________________________________
    

1. 
   Мектеп жер участогына қандай гигиеналық-талаптар қойылады?
   
2. 
   Спорттық зонасына қандай гигиеналық талаптар қойылады?
   
3. 
   Мектеп ғимаратына қандай гигиеналық талаптар қойылады?
   
4. 
   мектеп ғимараты мен жер участогын зерттеу жұмыстарын қалай жүргізеді?
   

1. 
   Еңбек сабақтарын ұйымдастыру.
   
2. 
   Мектеп шебарханаларына қойылатын гигиеналық талаптар.
   
3. 
   еңбек сабақтарындағы қауіпсіздік техникалары.
   

Мектеп шеберханаларын зерттеуде оның орналасуына, бөлмелердің ерекшеліктеріне назар аудару қажет.

1.Зерттеу күні, уақыты және мекен-жай__________________________________________________________

2.Мектеп_______________________________________________________

3.Мектеп типі (бастауыш, орта) ___________________________________

4.Қызмет көрсету радиусы________________________________________

5.Сыныптардың орналасуы_______________________________________

6.Бөлмелерді жинау жүйесі_______________________________________

7.Станоктардың орналасуы__________________________

8.Жарықталуы_________________________

9. Еңбек сабақтарында пайдаланылатын еңбек құралдарының орналасуы

_______________________________________________________________

10.Қосымша мәліметтер__________________________________________

11.Қорытынды (санитарлы-гигиеналық бағалау)_____________________

12.Санитарлы-гигиеналық жағдайын жақсартуға бағытталған ұсыныстар

________________________________________________________________

12.Қолы_________________________________________________________

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығымен орындайтын жұмыстары

№1 ТАҚЫРЫП: Мектеп жабдықтары мен оқу құралдарына қойылатын гигиеналық талаптар.

1. 
   Мектеп жабдықтары.
   
2. 
   Мектеп оқу құралдарының түрлері.
   
3. 
   Мектеп жабдықтарына қойылатын гигиеналық талаптар.
   
4. 
   Оқу құралдарына қойылатын гигиеналық талаптар.
   
5. 
   ТАПСЫРМА ФОРМАСЫ: есеп
   

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988

№2 ТАҚЫРЫП: Мектеп оқу-тәрбие процестерінің гигиенасы.

1. Мектептің оқу-тәрбие жұмысындағы маңызы қандай?

2. Мектеп режиміне не кіреді?

3. Балаларды мектепке қабылдау талаптары қандай?

4.Оқушының жұмыс қабілеттілігін сақтау және оқу күнінің ұзақтығы.

5.Сабақ кестесін құруға қандай талаптар қойылады?

6.Мектеп режиміндегі үзілістің маңызы қандай?

7.Оқытуға қандай гигиеналық талаптар қойылады?

8.Төменгі сыныпта оқыту гигиенасының ерекшеліктері қандай?

9.Жазу және сурет салуға қандай гигиеналық талаптар қойылады?

3. Сабақ кестесіне қойылатын негізгі талаптарды ескере отырып сабақ кестесін құру: бастауыш сыныптар кестесін.

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

№3 ТАҚЫРЫП: Үй тапсырмасын орындауға қойылатын гигиеналық талаптар.

1.Үй тапсырмасының мөлшері.

2.Үй тапсырмасын орныдау тәртібі.

ТАПСЫРУ ФОРМАСЫ: Реферат.

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ:

Оқулықтар мен ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау. Үй тапсырмасын орындауға қойылатын негізгі гигиеналық талаптарды қарастыру.

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

5.Чабовская А. Основы педиатрии и гигиены. М., 1987.

№4 ТАҚЫРЫП: Мұғалімдер мен мектеп қызметкерлерінің мектептегі бірлесе жүргізетін жұмыстары.

МАҚСАТЫ: Оқушылардың денсаулығын сақтау мақсатында мұғалімдер мен мектеп қызметкерлерінің бірлесе жүргізетін жұмыстарының мақсат-міндеттерімен танысу.

ЖОСПАРЫ:

1. 
   Мектептің санитарлы-гигиеналық жағдайымен танысу.
   
2. 
   Бақылау жүргізу.
   
3. 
   Оқушыда гигиеналық дағдыны қалыптастыру.
   

Оқулықтар мен ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау. Мектептің санитарлы-гигиеналық жағдайымен танысу, бақылау жүргізу. Мектеп мұғалімдері мен қызметкерлерінің алдында тұрған міндеттерін анықтау.

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

5. Чабовская А. Основы педиатрии и гигиены. М.,

№5 ТАҚЫРЫП: Санитарлы-гигиеналық тақырыптарына әңгіме құрастыру.

МАҚСАТЫ: Студенттерді санитарлы-ағарту тақырыптарына әңгіме дұрыс құрастыруды, ата-аналары және оқушылармен осы тақырыптарына әңгіме өткізуді үйрету.

ТАПСЫРУ ФОРМАСЫ: жазбаша есеп.

ЖҰМЫС БАРЫСЫ:

Әңгіме тақырыптары:

1. 
   Мектеп оқушыларының күн режимін гигиеналық тұрғыдан ұйымдастыру.
   
2. 
   Балалардың дұрыс сымбатын қалыптастыру.
   
3. 
   Шынықытру негіздері және принциптері.
   
4. 
   Балалардың тамақтану гигиенасы.
   
5. 
   Балаларда кездесетін жұқпалы ауруларының профилактикасы.
   
6. 
   Паразит құрттар және олардың алдын алу.
   
7. 
   Ішек-қарын ауруларын алдын алу.
   
8. 
   Невроз және оны алдын алу.
   
9. 
   Алкоголизм, алкоголь, оның бала денсаулығына зияны.
   

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

№ 6 ТАҚЫРЫБЫ: Мектеп оқушыларының тамақтану гигиенасы. Балалардың тамақтану рационын құру.

1. Тамақтанудың физиологиялық маңызы және мектеп оқушылары ағзасындағы зат алмасу ерекшеліктері.

2.Тағамға қойылатын гигиеналық талаптар.

3.Тамақтың құрамы және тамақтану нормасы.

4.Мектеп оқушыларының тамақтану режимі.

5.Мектептегі асханаға, ондағы ыдыс-аяқтарға қойылатын гигиеналық талаптар.

6.Тамақтан улану және оны алдын алу жолдары.

ТАПСЫРУ ФОРМАСЫ: жазбаша есеп.

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ:

Оқулықтар және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау. Мектеп оқушыларының тамақтануына қойылатын негізгі гигиеналық талаптарды ескере отырып оқушылардың тамақтану тәртібі және тамақтану рационын құру.

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

№7 ТАҚЫРЫП: Экскурсиялар гигиенасы.

1. Экскурсилардың маңызы.

2.Күз, қыс, көктем мезгілдерінде экскурсияларды ұйымдастыру.

3.Экскурсияға қойылатын гигиеналық талаптар.

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

№8 ТАҚЫРЫП: Ұйқы гигиенасы.

1.Ұйқы, оның кезеңдері.

2.Ми қыртысындағы ұйқы кезіндегі физиологиялық құбылыстар.

3.Балаларды ұйықтатуға қойылатын гигиеналық талаптар.

4.Ұйқысыздық пен ашуланшықтықтан сақтандыру.

ТАПСЫРУ ФОРМАСЫ: Реферат

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ:

Оқулықтар мен ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау. ұйқының маңызы, балалар ұйқысын дұрыс ұйымдастыру талаптарын жазу.

1.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

2. Чабовская А. Основы педиатрии и гигиены. М.,

3.Матюшонок М. П. "Балалар мен жасөспірімдер физиологиясы және гигиенасы". М., 1980.

№9 ТАҚЫРЫП: Бастауыш сыныпта жүргізілетін гимнастикалық жаттығулар өтетін орындар мен сырғанау алаңдарын санитарлы-гигиеналық тұрғыдан зерттеу.

МАҚСАТЫ: Бастауыш сынып оқушыларының ағзасының дұрыс дамуы, шынықтыру үшін гимнастикалық жаттығулардың маңызын, гимнастикалық жаттығу түрлерін, дұрыс өткізу ережелерін меңгеру.

СҰРАҚТАРЫ:

1. Мектептегі дене тәрбиесінің маңызы мен міндеттері.

2. Бастауыш сыныпта дене шынықтыру сабақтарын өткізуге қойылатын гигиеналық талаптар.

3.Гимнастикалық жаттығулардың гигиеналық маңызы.

4.Гимнастикалық жаттығулар өтетін орындарға қойылатын гигиеналық талаптар.

ТАПСЫРУ ФОРМАСЫ: жазбаша есеп.

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ:

Оқулықтар мен ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау. Мектептегі спорт залдарына, гимнастикалық жаттығуларды өткізетін орындарға қойылатын гигиеналық талаптарды, гимнастикалық жабықтарды орналастыру, гимнастикалық жаттығулардың ауыр және жеңіл түрлерін, оларды дұрыс өткізу шарттарын көрсет.

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.
№10 ТАҚЫРЫП: Қауіпсіздік техникасы және жарақаттануды болдырмау.

МАҚСАТЫ: Қауіпсіздік техникасымен, жарақаттануды болдырмау, алғашқы көмекті қалай көрсету қажетігімен таныстыру.

СҰРАҚТАР:

1.Қауіпсіздік техникаларының мәселелері және жарақаттануды болдырмау.

2. Буын созылуларында алғашқы көмек.

3.Аяқ-қол сынулары болған жағдайдағы алғашқы көмек.

4.Қан тамырлары жарақандануындағы алғашқы көмек.

ТАПСЫРМА ФОРМАСЫ: жазбаша есеп.

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ:

Оқулықтар мен ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау. Дене шынықтыру, еңбек сабақтарындағы қауіпсіздік техникасы тұрғысынан алғанда талаптарды қарастыру.

1. А. Г. Хрипкова, М. В. Антропова, Д. А. Фарбер «Возрастная физиология и школьная гигиена». М., 1990 ж.

2.С. Жұмабаев. «Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы» А., 1991 ж.

3.Советов С. «Мектеп гигиенасы» А., 1977.

№1 ТАҚЫРЫП: Салаутты өмір салтының гигиенасы.

1.Салауатты өмір салты туралы түсінік.

2.Салаутты өмір салтының бағыттары.

3.Салаутты өмір салтын қалыптастыру.

Оқулықтар мен ғыылми әдебиеттермен жұмыс жасау. Салауатты өмір салты, оның маңызы, бағыттары, оны қалыпстастыру мақсатын ашып көрсету.

1. 
   «Валеология» журналы.
   
2. 
   Жатқанбаев Ж. Ж. «Валеология», А., 2002.
   
3. 
   Лаптев А. П. «Гигиена» М., 1990.
   

1.Балалар денсаулық жағдайының көрсеткіштері.

2.Денсаулық топтары.

3.Денсаулық жағдайының мамандықты игеру, еңбек өнімділігіне, жұмыс қабілетіне әсері.

Оқулықтар мен ғылыми әдебиеттерді пайдалана отырып балалар денсаулық жағдайы, оны сақтау, денсаулық топтары, денсаулық жағдайының оқуға, еңбекке әсері, балалардың денсаулығын сақтау және жақсарту жолдарын қарастыру.

1.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

2. Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

3. Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

4.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

4. Чабовская А. Основы педиатрии и гигиены. М.,

№3 ТАҚЫРЫП: Зиянды дағдылар профилактикасы.

МАҚСАТЫ: Жас организмге зиянды дағдылартың тигізетін әсері, зиянды дағдыларды күресу жолдарымен таныстыру.

СҰРАҚТАР:

1.Зиянды дағдылар түрлері.

2.Оқушылардың бойынан зиянды дағдыларды жою.

ТАПСЫРУ ФОРМАСЫ: Реферат

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ: Оқулықтар мен ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау.

ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР:

1.С. Жұмабаев Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы. А.,1988.

2. Чабовская А. Основы педиатрии и гигиены. М.,

3.А. Г. Хрипкова, М. В. Антропова, Д. А. Фарбер «Возрастная физиология и школьная гигиена». М., 1990 ж.

4.Советов С.Е. Мектеп гигиенасы. А., 1973.

5.Антропова А. А. Основы гигиена учащихся. М.,1982.

6.Белецкая В. И. Школьн.ая гигиена. М., 1983.

7."Валеология және дене шынықтыру" журналы.

№4 ТАҚЫРЫП: Мектеп оқушыларының демалыс күндерін гигиеналық жағынан дұрыс ұйымдастыру.

МАҚСАТЫ: Оқушылар демалыстарын қызықты, гигиеналық тұрынғыдан дұрыс ұйымдастыру шарттарын меңгеру.

СҰРАҚТАР:

1.Демалы күнінің маңызы мен қажеттілігі.

2. Демалыс күнгі күндік режимін дұрыс ұйымдастыру гигиенасы.