Жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 2,23 Mb. Pdf көрінісі
|
Биоиндикационные методы иследования Умкд
| Л.Н. Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы ұғымына салыстырмалы түрде жақын ұғым «критикалық деңгей» болып табылады. Экожүйедегі улы заттар ағынын нормалау үш негізгі блокқа бөлінеді: . Әсер ету мөлшерінің интегралды көрсеткішінің анықтамасы жүйедегі элементтердің техногендік седиментациясы және трансформациясы, ортақ формасы, миграция заңдылығына сүйенеді; көзі → су жинағыш → су қоймасы; су қоймасы мен су жинағышта табиғи факторлардың байланысы. Өндірістік ағындар мен атмосфераға шығарындылары көп компонентті құрамға ие және көбіне қосалқы құбылыстар болып табылады. 1. Антропогендік ықпалдың әсерінен көрсеткіштерді бағалау маңызды сұрақ болып табылады. Сонымен қатар, антропогендік өзгергіштік заңдылықтарын тану, биологиялық жүйе, тұрақтылық және адаптация механизмдеріне негізделген. Ластану және олардың себептерін бағалауды білуді барлық ағза деңгейлеріндегі зерттеулерден білуге болады. (молекулалық- жасушалық деңгейден- ағзалық, популяциялық және бірлестік деңгейге) 2. Критикалық деңгей және жүктеме туралы анықтама зерттеудің интеграциялық кезеңі болып табылады және жүйедегі байланыстарды анықтауға негізделеді: ағындар мен тастандылар көлемі <=> интегралды ағын мен тастандыларға айналуы <=> ықпалдың критикалық деңгейі <=> жүктеме. Егер биологиялық жүйелер үшін комплексті ластану критикалық деңгейде екені және ластаушылардың моделі мен оның концентрациясы анықталса, одан әрі қарай критикалық жүктеме мен олардың су объектілерінде көтерілуі анықталады Қоршаған ортада кенеттен пайда болатын экзогенді заттардың ағзамен және биологиялық салдармен байланысы адамзатты ертеден қызықтырған. Ол техногенді цивилизацияның дамуы нәтижесінде ерекше маңызға ие болды. Биогенді агенттермен бірге химиялық заттар, соның ішінде өте улылары қоршаған орта мен адам шаруашылығының барлық сферасына енген. Ағзадағы әр түрлі биологиялық әрекеттерді басатын арнайы заттар шығарылды. Аталып отырған «ағзаға бағытталған нысана» заттары флора мен фаунаның басқа да компонеттеріне бұзушы ретінде әсер етеді. Кейбір жағдайда химиялық ластанудан зардап шегетін адам да болуы мүмкін, мысалы «Минамата ауруы» жағдайындағыдай Қоршаған ортада синтетикалық заттар болуы ксенобиотиктер туралы ұғымды тудырды. Ол қоршаған ортаға жат, тірі ағзаға қауіпті заттар болып табылады. Су экожүйелерінде уытты заттардың болуы туралы ғылыми зерттеулердің негізін Ресейде Э.А. Веселова, Н.С. Строганова, А.М. Гусева және олардың басқа әріптестерінің еңбектері нәтижесінде қаланған. Шаруашылық әрекеттердің кеңеюі биосферадағы уытты заттардың пайда болуына систематикалық қызығушылықтар шет елдегі тәрізді бізде 40- 60 |