Жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 2,23 Mb. Pdf көрінісі
|
Биоиндикационные методы иследования Умкд
| Л.Н. Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы Биологиялық әдіс арқылы бағалау су қоймасынының жағдайына қатысты мәселелерді шешуге мүмкіндік береді, оларды гидрофизикалық және гидрохимиялық әдістердің өзі де шеше алмайды. Гидробионттардың құрамы арқылы анықталған су қоймасының ластануына берілген рекогносциялық барлау әдісі оның жуық арада санитарлық жағдайын анықтайды, ластануың сипаттамасы мен ластану деңгейі және оның су қоймасында таралу жолдары, сондай-ақ, ағын арқылы табиғи өзін-өзі тазарту үрдістерінің сандық сипаттамасын анықтауға мүмкіндік береді. Табиғи орталар ерекше орта болып табылады, оларда токсиканттардың жағдайы, олардың химиялық қасиеттерінің, биологиялық белсенділігінің болуы қарапайым тәжірибелі модельдерден ерекшеленеді, әдетте бұл модельдердің химиялық, биологиялық, токсиндік қасиеттеріне лабораториялық зерттеулер жүргізіледі. Гидробионттардың қалыпты өмір жағдайы, соған байланысты әртүрлі факторларға төзімділігі, нақты айтқанда, токсиндік заттарға, оған қоса әр түрлі топтағы заттардың токсиндік дәрежесі сулы ортаның мынадай абиотикалық факторларымен анықталады: минерализация, қаттылығы, рН, иондар қатынасы, комплексондардың бары не жоғы, оттегі мөлшері, температура. Токсиканттардың әсеріне әр зонадағы, аудандардағы ағзалар әр түрлі жауап береді, бұл климаттық ерекшеліктермен, гидрохимиялық режиммен, өзін өзі тазалау мүмкіндігімен байланысты. Биоиндикациялық зерттеу әдістерінің барлық маңызын нақтылай келе, биоиндикация қоршаған ортаның болып жатқан, не болып қойған ластану процесін анықтайды, бұл ағзалардың функционалды ерекшеліктерімен, олардың қауымдастығының экологиялық сипаттамаларымен анықталады. Түрлік құрамының біртіндеп өзгеруі су қоймасының ұзақ уақыт бойы улануымен байланысты, олар ұзақ уақыт бойы байқалмайды. Қорытындылай келе, гидробионттардың түрлік құрамы су ортасының токсикологиясының қорытынды сипаттамасы болып саналады, белгілі бір уақыт аралығында іске асырылады, зерттеу уақытында қоршаған орта жағдайына баға бермейді. Тіршілік ортасы ретіндегі судың гидрофизикалық және гидрохимиялық көрсеткіштері: Жалпы минералдық - (гидрохимиялық қасиеті) иондық құрамы, органикалық заттар, ерітілген газдар мөлшері, тұнбалардың құрамы т.б. Мөлдірлігі - өнімділік процесінің интенсивтілігін анықтайды, температурасы мен мөлдірлігі жоғары болған сайын өнімді процестер соғұрлым жылдам жүреді. Оттегі режимі – органикалық заттар мен биогенді элементтердің құрамы. Судағы оттегі концентрациясы, органикалық заттың қышқылдану дәрежесі трофтық дәреженің критерийлері болып табылады: бихроматты қышқылдану органикалық заттың жалпы құрамы ретінде, сипаттамасы мен сандық құрамынсыз; перманганатты қышқылдану жеңіл тотығатындар |