Осы өсімдіктерді бір жерге жинақтап, кітапша жасау
Итмұрын
Итмұрын -көп сабақты, тікенді кішілеу бұта. Гүлдері қызғылт тусті, жемісі қызыл, әндерін тікенекті тук басқан. Еліміздің барлық жерлерінде, соның ішінде Қостанай облысында да тараған. Тоғайлы жерлердің ашық алаңдарында, бұталар арасында өседі. Дәрәлікке жемісі, гүлі, жапырағы пайдаланады . Жемісінде С, А,В, К, Р витаминдері, ал дәнінде Е витамині бар. Итмұрын тұнбасын асқазан жұмысын реттеуге, бауыр, бүрек, қуық ауырғанда ішеді. Кептіріліп, уақталған итмұрын жемісінің бір ас қасығын ыдысқа салып, үстіне екі стақан ( 400 мл ) қайнаған ыссы су құйып 10-15 минут беті жабық ыдыста қайнатады. Тұнбаны салқындатып, дәкемен сүзеді. Осылай дайындалған тұнбаны күніне екі мезгіл тамақ алдынан 0,5-1 стақаннан ішеді. Бұдан басқа кепкен жемістің 40-50 грамын қайнаған 1 литр ыссы суға салып, тұндрып күніне үш мезгіл жарты стақаннан ішуге болады. Ал гүлін шай ретінде ішуге болады.
Қалақай
Қалақай-көп сабақтарына қарама-қарсы орналасқан түкті жапырақтары бар. Тамыры көлбей жайылып, өркенлерінің арқасында айналаға қалақайдың кеңінен такрай өседі. Гүлдері уақ көк түсті, маусым айынан бастап күзге дейін гүлдейді. Еліміздіңбарлық территориясында,соның ішінде Қазақстанда да көп тараған. Үй айналасында, жол бойында, тоғайлы жерлерде өседі. Дәрілікке қалақайдың жапырағы пайдаланылады. Бұл шөптің жапырағында каротин (14-30%, С витамині (100-200 мг), уртицин гликозиді, калий, кальций, темір тұздары т.б заттар бар
Қарағай
Қарағай- кәдімгі өзіміз білетін қылқанды, биіктігі 30 метрге жететін ағаш. Қабығы қызыл-қоңыр тілімденген Мамыр, маусым айларында гүлдейді. Еліміздің барлық жерінде, соның ішінде Қазақстан территориясында кездеседі. Көбінесе құмды жерлерде , өзен жағалауларында, таулы етектерде өседі:Дәрілікке қабығы пайдаланылады . Қарағайдың әсіресе жас қылқандары С, К витаминдері және каротинге өте бай келеді. Сондықтан одан арнайы тұнба жасап ішуге болады. Ол үшін 30 г жас қылқанды салқын сумен жуып, суы бар ыдысқа қойып, 20 минут қайнатады. Содан кейін дәмін аздап өзгерту үшін қант қосады. Күнделікті ішуге тұнбаны жаңадан дайындап отыру керек. Қарағай бүршігінің тұнбасы жоғары тыныс жолдарын емдеуге пайдаланады.
