Оқушылардың өзіндік оқытушымен жұмыстарының тапсырмалары

1. 
   Катеті мен сүйір бұрышы берілген тікбұрышты ауданын және периметрін есепте.
   
2. 
   Берілген диаметрі бойынша дөңгелектің ауданын және шеңбердің ұзындығын есептеңдер.
   
3. 
   Теңбүйірлі трапеция формасындағы егістіктің берілген қабырғалары ауданын және периметрін есепте.
   
4. 
   Массасы m дене һ биіктікте v жылдамдықпен қозғалып барады. Осы дененің потенциалдық (p=mgh) кинетикалық (E=mv) энергияларын есептеңдер.
   
5. 
   Жарықтың жылдамдығы 299792 км/с. Жарық тәуліктің бір сағатында қандай арақашықтықта болады?
   
6. 
   Айдың радиусы 1740 км. Бетінің ауданын (S=4Пr) және жердің көлемін (V=4Пr/3) есептеңдер.
   
7. 
   Берілген екі катеті бойынша тікбұрышты үшбұрыштың гипатенузасының ұзындығын есептеңдер.
   

12. Квадратқа сырттай сызылған шеңбердің ауданы S. Осы квадраттың ауданын және периметрін табыңдар.

13. Трапецияның барлық қабырғаларын белгілі деп есептеп,оның периметрін табатын программа құрыңыз.

14. Берілген үш оң санның геометриялық ортасының бөлшек бөлігін есептейтін программа құрыңыз.

1. 
   LЕТ – меншіктеу операторының қызметі.
   
2. 
   Енгiзу операторларына толық түсінік бер.
   
3. 
   Баспаға шығару операторына толық түсінік бер .
   
4. 
   Сызықтық алгоритмдерді программалау жолдарын түсіндіріңіз
   

Математикада, экономикада көптеген есептердi шығару кезеңiнде бiр теңдеудi (формуланы) пайдаланып ондағы айнымалының өзгеруiне байланысты бiрнеше рет қайталап есептеуге тура келетiн сәттер жиi кезедеседi. Осындай қайталанып орындалатын есептеу процесiнің белгiлi бiр бөлiктерiн цикл деп атайды.

Циклді қанша рет қайталау керек екені кейде алдын ала белгісіз болады, бірақ бір шарт орынды болып тұрғанда ол орындалуы тиіс.

Блок- схема	Алгоритмдік тіл	QBasic
шарт	Қайталану командасы: әзірше шарт цб цикл денесі цс	Циклдің шартты операторлары: WHILE шарт Цикл денесі WEND DO WHILE немесе UNTIL Цикл денесі LOOP DO Цикл денесі LOOP WHILE немесе UNTIL Шарт ақиқат болғанда цикл орындала береді WHILE немесе жалған болған шақта UNTIL

Практикада белгiлi бiр айнымалының сандық мәнiмен байланысты орындалатын арифметикалық цикл жиi кездеседi. Мұнда арифметикалық прогрессияға ұқсас, болып келетiн циклдер ең қарапайым арифметикалық цикл болып табылады. Оны басқару қайталану кезеңiнде прогрессияның заңына сәйкес тұрақты шамаға өзгерiп отыратын цикл параметрiнің сандық мәнiмен байланысты болуы тиiс.

Цикл орындалуы алдында оның айнымалы аргументi-параметрi алғашқы мәнге ие болуы керек, сонан соң әрбiр қайталану кезеңiнде цикл параметрi белгiлi бiр адыммен (қадамға) өзгере отырып, ол алдын ала берiлген ең соңғы мәнге шейiн жетуi қажет.

Алгоритмнің орындалу алдында оның айнымалы аргументi-параметрi мысалы х, өзiнің ең алғашқы х₀ мәнiнен ең соңғы х_к мәнiне дейiн тұрақты шамаға h өзгерiп отырады. Осының нәтежисiнде Х төмендегi мәндердi қабылдайды:

x₀, x₀₊h, x₀₊2h,…, x₀+(k-1)h, x_k

ия

Ал, 4-шi, және 5-шi блоктар бiрнеше рет қайталанып циклдің өрiсiн (денесiн) құрайды. 7-шi блок шартты тексеру жолымен қайталану процесiн ұйымдастырады. Бұл алгоритмнің программасы y=3x²+5x-1 функциясы үшiн төмендегiдей болады.

10 REM цикл алгоритмi

20 INPUT “X0,H,XK=;XO,H,XK”

30 X=X0

40 Y=3*X^2+5*X-1

55 X=X+H

70 END

ал, х-тұрақты шама, ол программаға енгзiлуi тиiс. Бұл жерде цикл параметрiнің рөлiн к атқаруы тиiс, оның алғашқы мәнi – 1, соңғы мәнi – 100, қадамы – 1. Бұл есептің алгоритм схемасы алдыңғы есепте көрсетiлгендей болады, ал программасы төмендегiдей

10 REM K-цикл параметрi

20 INPUT “X-тің мәнi:”; X

30 FOR K=1 TO 100

40 Z=X^K/K^2

 tab (17) “K=”; K, “функция Z=”;Z

60 NEXT K

70 END

RUN

X-тің мәнi :1.2

K=1 Z=1.2

K=2 Z=.36

… …

K=100 Z=8281.798

2. 
   мысал.
   

Егер Х цикл айнымалысының басқарушысын алғашқы мәнінен- 1-ден ақырғы мәнінен -15-ке дейін, Y=X² формуласын пайдаланып қадаммен (2) өзгертіп отырса, сандар квадраттар кестесін құруға болады.

Алгоритімдік тілде жазылуы: Программасы:

алг квадраттар кестесі ( нәт. бүтін У) REM квадраттар кестесі

басы бүтін Х DIM X,Y AS Integer

X:=1 X:=1

Y=X² Print X,Y

X:=X+2 LOOP

1. 
   Төмендегi тапсырмаларда N әрпiмен есеп варианттарының реттiк нөмiрi бейнеленген. Мұнда бiрнеше функция мәндерiн х-тi өзгерте отырып қағазға мына түрде басып шығару қажет.
   

1-кесте

N	J	a	b	n		N	J	a		b	n
1.	1,6,9,16,	-	4.2	20		15	1,16,19	-		-	30
2.	2,8,18	0	4.2	30		16	2,15,17,8	-		-	40
3.	3,4,11	0	4.2	40		17	3,6,13	-		-	50
4.	4,10,13	0	4.2	40		18	4,7,19	0		-	28
5.	1,5,12	0	4.2	50		19	5,11,18	-/2		-	30
N	J	a	b	n		N	J	a	b		n
6	4,6,15	-	4,2	20		20	6,3,20	-	-		40
7	3,7,11	0	4,2	40		21	4,7,13	-/4	-/2		30
8	8,13,21	-2	4,2	40		22	8,9,14	-1	3		40
9	9,15,16	-3	4,2	30		23	9,13,15	-4	4		40
10	10,15,18	-1	4,2	50		24	8,10,17	-2	5		35
11	8,11,17	0	4,2	30		25	9,13,15	-2	4		30
12	9,12,16	-3	4,2	30		26	8,10,17	-1	4		50
13	10,13,18	-1	4,2	40		27	10,11,13	-2	2		40
14	10,14,16	-2	4,2	40		28	12,14,17	-1	5		30

Оқушылардың өзіндік оқытушымен жұмысының тапсырмалары

II. Төмендегi есептердегi массив элементерiнің сандық мәндерiн қалауларыңызша алыңыздар.

1. Группадағы студенттердің стипендиясы массив түрiнде берiлген с₁, с₂, с₃, … с₂₅. Неше студент жоғары стипендия алады және әрбiр студент орташа қандай стипендия алады

2. Берiлген с₁, с₂, с₃, … с₂₅ массивiнің жұп нөмiрлi элементтерiнің (s1) және тақ нөмiрлi элементтерiнің қосындыларын (s2) табу керек.

3. Берiлген массивтің х₁, х₂, … х₁₅ барлық элементтерiнің қосындысын және санын табу керек.

4. 20 элементтен тұратын А массивiнің оң элементтерiнің қосындысын, терiс элементтерiнің модульдерiнің қосындысын және санын табу кажет.

5. Берiлген массивтің у₁, у₂, у₃, …, у₁₇ тақ нөмiрлi элементтерiнің арифметикалық ортасын және жұп нөмiрлi элементтерiнің қосындысы мен арифметикалық ортасын аңықтау керек.

1. 
   Берiлген с₁, с₂, с₃, … с₂₅ бүтiн сандардан тұратын массивтің жұп және тақ элементтерiнің санын табу қажет.
   
2. 
   Екi аптадағы күннің суықтығы төмеңдегi массив түрiнде берiлген. t=(-15, -14.5, -23, -12, -21, -23, -24, -18.5, -17, -11, -6, -2, 2.3, -19.5). Неше күн –20⁰С-тан суық болғанын және әр аптаның орташа температурасын есептеп шығару керек.
   
3. 
   10 элементi бар массив берiлген. осы массивтің жұп индекстi эелементтерiнің қосындысын, ең үлкен элементiн және оның индексiн табу керек.
   
4. 
   Радиусы 5-ке тең шеңбер берiлген. Төмеңде берiлген нүктелер қай ширекте жатады және олар шеңбердің iшiнде жата ма
   

5. 
   Облыста 10 аудан бар. Әр ауданның етiстiгiнің ауданы (х) және өнiмдiлiгi (0) белгiлi. Облыс бойынша қанша астық жиналғанын табу керек.
   

Егiн өнiмдiлiгi дегенiмiз 1 га ауданнан жиналған астық.

0=(15, 18, 28, 13, 12, 14, 15, 18, 11, 10)

III. 1-таблицаны пайдаланып, аудан бойынша жүк тасу үшiн шығатын шығынды шығару қажет. 2-таблицаны да толықтырып есептеу қажет.

1-кесте

N	Шаруашы-лықтың аты	жүк салмағы	1 т жүктi тасу бағасы сом	шығын, мың сом
1	Актерек	1234	4,23
2	Берiктас	2212	3,45
3	Дегерес	4432	3,35
4	Кастек	5355	2,48
5	Аманкелдi	5322	1,96
Барлығы