Жұмыстың өзектілігі: Жазушы Тахауи Ахановтың «Боран» романының тілдік қолданысын зеріктеу. Жазушы шығармасындағы көркемдік құралдардың қолданылуын айқындау. Жұмыстың нысаны


Ой 2) зат. ойпаң,ойыс,төмен жер. Ой



бет25/76
Дата08.02.2022
өлшемі120,19 Kb.
#130876
түріСабақ
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   76
Байланысты:
Боран романы

Ой 2) зат. ойпаң,ойыс,төмен жер.
Ой 3) ет.бір нәрсені шұңқырлап қазу,ортасын үңгу.
Ой 4) од.кісінің көңіл-күйін білдіруде қолданылатын одағай сөз.

Қорыта айтқанда, Т. Ахтанов “Боран” романы тілін талдау барысында 15 омоним сөз теріліп, талдауға түсті. ‟Қазақ тілінің омонимдер сөздігін” пайдалана отырып әрбір омоним сөздердің мағынасы ашылды.


1.2 Кірме сөздер.Қос сөздердің қолданысы.
Кез келген дамыған тіл құрамында болатын өзге тілден енген атаулар кірме сөздер деп аталады. Кірме сөздердің енуі әр кезеңдегі қоғамдағы өзгерістермен, өркениеттің ғылым мен техниканың, мәдениеттің дамуымен байланысты жаңа ұғымдардың, заттардың пайда болуымен, сол ұғыммен немесе затпен бірге оның атауының да кіруімен байланысты. Бұл тілдердің бір – бірімен қарым – қатынасының көрінісі. Тілдік қатынас – тілдің ішкі грамматикалық құрылысы мен сөздік қорына әсер ететін екі не одан да көп тілдердің өзара байланысы. Тілдік қатынас – әр түрлі этникалық және әр түрлі тілдерде сөйлейтін топ өкілдерінің араласу қажеттілігінен туындайды. Нейролингвистика деректері бойынша, адам баласы миының сол жақ бөлігі негізгі ана тілінде сөйлеуімен байланысты да, оң жақ бөлігі басқа тілді игеруге икемді. Тілдік қатынас көрші ххалықтардың бір – біріне жасайтын табиғи ықпалы арқылы немесе саяси ықпал ету мақсатымен басып алған елдің тілін күштеп енгізу жолымен жүруі мүмкін.
Кірме сөздерді тарихи қалыптасқан тіларалық байланыс негізінде қарастыру абзал. Осыған орай, оның құрамында туыстас түркі тілдерінің бірінен енген сөздер, алтай жүйесінен тарайтын туыстас тілдерден енген сөздер (моңғол) және туыс емес, өзге жүйедегі тілдерден енген сөздер болады.
Туыстас түркі тілдерінен енген сөздерді саралау оңайға түспейді, себебі олардың көпшілігі ортақ сөздер, дегенмен, тілдің дамуында мұндай сөздер ұшырасады. Ғылыми әдебиеттер мен оқулықтарда араб, моңғол, парсы, орыс тілінен енген сөздерге терең талдау жасалады [13, 123 – 124 бет].
Тіл – қоғамның ең қажетті қатынас құралы. Егер халқымыз ‟Өнер алды қызыл тіл” десе, ол да тілге зор маңыз бергендігі. Бір халықтың көршілес басқа халықтармен араласпай, өз бетімен жеке өмір сүре алмайтыны қоғам өміріндегі табиғи заңдылық екені мәлім. Халықтардың тарихи, экономикалық және мәдени қарым – қатынасы, өзара тығыз байланысы олардың тілдерінде де белгілі із қалдырды [15, 3 бет].


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   76




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет