Дәрістің тақырыбы:  Поликонденсациялану реакциялары

Поликонденсация  реакциясы  қыздыру  және  катализатор  қатысында    (қышқыл  немесе 

сілті )жүреді.  

Поликонденсация  реакциясын  жылдамдату  үшін  катализаторлар  (сірке,  сүт,  тұз  және 

күкірт қышқылдары) қолданылады.  

Поликонденсация реакциялары негізгі үш сатыдан тұрады:  

А) Активті орталықтың пайда болуы  

Б) Тізбектің өсуі  

В) Тізбектің өсуінің тоқталуы және тізбектің үзілуі  

Егерде бастапқы өнімдердің және полимердің балқу температурасына төзімді болса, онда 

поликонденсацияны  балқымада, 200-280

0

С  температурада  жүргізеді.  Негізінен  біркелкі 

реакциялық қоспаны қыздыруды қамтамасыз ету қажет. Жанама реакциялардың жүруін 

азайту үшін мүмкіндігінде ( тотығу, деструкция, декарбоксилденуден т.б) процестің өтуі 

атмосферадағы  инертті  газдардың  қатысында  және  вакуумда  түгел  жай  заттарды  бөліп 

алумен,  поликонденсация  нәтижесінде ( су,  аммиак,  хлорлысутектің)  бөлінуімен 

аяқталады. Балқымадағы поликонденсация процесін үздіксіз немесе преиодты жүргізуге 

болады. Реакцияның нәтижесінде бір-біріне араласпайтын екі сұйық фаза пайда болады. 

Осы  тәсілдермен  полиэфир,  полиамид,  полимочевина,  полиуретан  т.б)  полимерлер 

алынады.  Бастапқы  өнім  ретінде  диамин  немесе  гликольдер  және  хлорангидриттерге 

сәйкес  қышқылдары;  жай  зат  ретінде  хлорлы  сутек  бөлінеді.  Мысалы:  полиуретан  алу 

үшін пиперазин және этиленхлорформиат қолданылады.  

Поликонденсация  реакциясы  екі  фазаның  бетінде  бөлме  температурасында  өте  үлкен 

жылдамдықпен  жүреді,  түзілген  полимерлер  өте  жоғарғы  молекулалы  салмақты,  басқа 

поликонденсация тәсілдерінде мұндай жетістіктерге жете алмайды.  

Қатты  фазадағы  поликонденсация  реакциялары  аз  зерттелінген,  тек  қана  кейбір 

заңдылықтар  ғана  бекітілінген.  Қатты  фазадағы  поликонденсация  және    қатты  фазада 

полимеризациялану өте үлкен жылдамдықта, мономердің балқу температурасына жақын, 

реакция жылдамдығы өсіп, өзінің балқу температурасына жақындайды.  

Поликонденсацияның  жүруін  мономер-  полимер  беткейлік  бөлімінде  жүруі  ұлғайып, 

сонда мономер молекуласының қозғалысының нәтижесінде поликонденсацияның өтуіне 

мүмкіндік береді.  

Поликонденсация  жылдамдығы  мономер  кристалдарының  шамасына  байланыстылығын 

жетілдіру  соңғы  уақыттарда  поликонденсацияның  екі  фаза  аралығында  өтуіне,  бір 

фазаны кристалды түрде қолданған дұрыс.  

Сополимеризациялану  дегеніміз  екі  немесе  бірнеше  әртүрлі  табиғи  мономерлердің 

полимерленуі  нәтижесінде  түзілген  сополимерлер  процесін  айтамыз.  Жоғарғы 

молекулалық  қосылыстарды  химиялық  және  физикалық  қасиеттерінің  әр  диапазонында  

алынады.  

Бутадиен  мен  акрилнитрилдің  сополимеризациялану  нәтижесінде  бутадиен  нитрилді 

каучук  майға  және  бензинге  төзімді ( толықтырғыш  прокладкалар,  майға  және 

еріткіштерге 

төзімді) 

қосылыстар 

алынады. 

Изобутилн 

және 

изопреннің 

сополимеризациялану нәтижесінде өте  жоғарғы газ өткізбейтін бутилкаучук алынады. 

      Ұсынылған әдебиеттер  

      1.  Петров А.А. и др Органическая химия. - М: Высшая школа,1973г.  

     2. Стрепихеев А.А., Дереицкая В.А Основы высокомолекулярных соединений. - М: 

Химия, 1976г. 

     СЖД арналған бақылау тапсырмалары [1]     

   1. ЖМҚ химиясының поликонденсациялануы   

2.  Негізгі топтарын оқып білу 

жүктеу/скачать 0,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: