Жоо магистранттардың педагогикалық практика жүргізу бойынша Әдістемелік нұСҚАУ

психология магистрі Ихсанова Д.Т.

1. 
   ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ПРАКТИКАНЫҢ МАҚСАТЫ
   

Педагогикалық практиканың міндеттері:

• 
  қазіргі педагогқа тән жаңа талаптарды меңгеру;
  
• 
  ғалым, педагог, тәрбиеші, қоғам қайраткері ретінде ЖОО оқытушыларының сан қырлы жұмыстарымен танысу;
  
• 
  болашақ ЖОО оқытушыларының кәсіби мәнді тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру (рухани-адамгершілік құндылықтар, педагогикалық ойлау, шығармашылық, қарым-қатынас мәдениеті, әдеп және т.б.);
  
• 
  педагогикалық шеберлік және педагогикалық шығармышылық жағдайы ретіндегі кәсіби зерттеу мәдениетін дамыту;
  
• 
  кәсіби педагогикалық ептіліктерін дамыту;
  
• 
  ғылыми-педагогикалық ойлау мәдениетін қалыптастыру.
  

2. 
   ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ПРАКТИКАНЫҢ МАЗМҰНЫ
   

Жоғарғы мектептегі педагогикалық практиканың мазмұнына кіреді:

- факультетте және кафедрада студенттердің қатысуымен ғылыми-зерттеу жұмыстарының қойылымымен;

• 
  факультеттегі қоғамдық және тәрбие жұмыстарын жоспарлау және ұйымдастырумен.
  

- факультеттегі оқу-әдістемелік құжаттарды (жұмыстың оқу-әдістемелік жоспары, өз мамандығының пәндері бойынша бағдарламалар және т.б.);

- студенттердің жас ерекшеліктерін, оқу топтарының сипатын және олардың бірдей педагогикалық талаптарды орындауын;

- әдістемелік тәжірибені, сәйкес пәндер бойынша оқытушылардың оқу жұмысының жүйесін.

3. Өңдеу:

• 
  Педагогикалық практиканың барлық кезеңінде кешенді индивидуалды жұмыс жоспарын (күнтізбелік жоспар, оқылатын тақырып бойынша жұмыс бағдарламасы, студенттермен аудиториядан тыс жұмыстар, СҒЗЖ);
  
• 
  өз мамандығының пәні бойынша дәріс, семинар және зертханалық-практикалық сабақтарды конспектілеу;
  
• 
  жүргізілген сабақтар бойынша дидактикалық материалдарды және көрнекі құралдарды;
  
• 
  пән бойынша аудиториядан тыс іс-шаралардың сценариін, (іскерлік ойындар, КТК, дөңгелек үстелдер және т.б.);
  
• 
  курсты бітіртуші кафедраның жоспарына сай қоғамдық-тәжірибелік іс-шаралар сценариін.
  

3. 
   ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ПРАКТИКАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ЖҮРГІЗУ
   

Магистранттарға педагогикалық практика мамандықтың оқу жоспарына сай 6 апта ішінде жоғарғы мектеп педагогикасы мен психологиясын теориялық оқығаннан кейін жүргізіледі (2 немесе 3 семестр). Магистранттың оқу жүктемесі келесі жұмыс түрлерінен тұрады: дәрісті өңдеу және жүргізу – 2 сағат; семинар сабағы – 3 сағат; зертханалық-практикалық – 3 сағат; СӨЖ, СҒЗЖ жетекшілік, факультеттің, кафедраның қоғамдық және тәрбие жұмыстарына қатысу.

Студент-магистранттарда педагогикалық практиканың әдістемелік жетекшісі факультеттің мамандандырушы кафедраның доценті немесе профессоры бола алады. Олар педагогика және психология оқытушыларымен тығыз байланыста жұмыс жасайды.

Алғашқы екі апта барысында магистрант:

• 
  өз мамандығының пәні бойынша, сол магистрантқа бекітілген оқытушының сабақтарына қатысады;
  
• 
  курсты жүргізетін әдіскер немесе оқытушының жетекшілігімен оқылатын тақырып бойынша тақырыптың жоспары өңделеді және практиканың соңында жүргізілетін екі-үш сынақ сабақтарының тақырыптарын белгілейді;
  
• 
  пән бойынша аудиториядан тыс іс-шараларды жоспарлайды;
  
• 
  сынақ тәрбие іс-шараларының тақырыбын белгілейді (ұжыммен бірге де болады).
  

• 
  басқа магистрант жүргізген сабақтарға талдау жасауға қатысады;
  
• 
  өз мамандығының пәні бойынша жобаланған жоспарға сәйкес қазіргі оқыту технологияларын пайдалана отырып, оқу және аудитория ішілік жұмыс жүргізеді (эвристикалық және т.б.);
  
• 
  факультет кафедрасының қоғамдық және тәрбие жұмыстарының жоспарына сәйкес аудиториядан тыс іс-шараларды ұйымдастырады және ұжымдық сынақ іс-шараларын өңдеуге қатысады;
  
• 
  индивидуалды тапсырмалар бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізеді;
  
• 
  дәріс, семинарларға педагогикалық-психологиялық талдау жасайды;
  
• 
  студенттік топтарға әлеуметтік-психологиялық портрет жасайды және студент тұлғасына педагогикалық-психологиялық мінездеме береді;
  
• 
  практика барысында факультетте атқарған барлық жұмыс түрлерін бейнелейтін күнделік толтырады.
  

• 
  магистратура және докторантура Департаментінің мөрімен расталған жазбаша мінездемесі бар педпрактиканың күнделігі, мінездемеге кафедраның пед.практика жетекшісі қол қояды;
  
• 
  магистранттың өткізген сынақ іс-шаралары бойынша сабақтың әдістемелік өңделуі және талқылау хаттамасымен бірге ( 2 дәріс, 3 семинар сабақтың технологиялық картасы);
  
• 
  талқылау хаттамасымен бірге аудиториядан тыс сынақ іс-шаралардың әдістемелік өңделуі;
  
• 
  студентке немесе студенттік топқа (психология оқытушысының ұсынған әдісі бойынша) психологиялық-педагогикалық мінездеме.
  

- ғылыми-теориялық және әдістемелік дайындық деңгейін;

- студенттермен педагогикалық мақсатқа сәйкес өзара қатынас орната алу және оқу-тәрбие процесінде шығармашылық серіктестікті ұйымдастыра білуін;

- психологиялық-педагогикалық зерттеу ептілігін қалыптастыру;

- инновациялық педагогикалық іс-әрекетке дайындығын.

Әрбір магистрант міндетті түрде күнделік толтырады, күнделікте тапсырмаларды орындауға бағытталған, пед.практиканың бағдарламасында қарастырылған, педагогикалық-психологиялық мінездеме жасалған жұмыстың барлық түрлері бейнеленеді. Күнделікті практика жетекшілері жүйелі түрде тексеріп отырады. Күнделік материалдары пед.практика туралы есеп жасауда қолданылады. Аралық есеп қорытындымен аяқталады.

Магистранттың практикалық іс-әрекетінің психологиялық бөлімінің мазмұнына кіреді:

2. Өз сабақтарын жүргізуді жетілдіру мақсатында қатысқан сабақтарға психологиялық талдау;

• 
  Білімдік:_____________________________________________
  
• 
  Дамытушы:________________________________________________
  
• 
  Тәрбиелеуші:_____________________________________________
  

• 
  Білімдік:
  
• 
  Дамытушы:
  
• 
  Тәрбиелеуші
  

1. 
   Сабаққа дайындық:
   

б) Бөлме мен қатысушылардың дайындығы.

2. 
   Пәнге деген студенттердің белсенділігі және мотивацияның мақсатқа бағыттылығы (сабаққа деген жағымды қатынастың болуы).
   
3. 
   Сабаққа студенттердің зейінін ұйымдастыру
   
   • 
     Зейін аударту тәсілдері:
     

- ақпараттың мәнділігіне ерекше көңіл бөлу;

- дауысты көтеру (түсіру);

- көрнекі құралдарды пайдалану;

- мысалдардың айқындылығы;

- сабақ жүргізу қарқыны және т.б. (сабақ жүргізу қарқынының тұрақтылығы).

• 
  Оқытушылардың студент зейінін ұйымдастыруы:
  

- сабақтың басталуы;

- қатысушылардың жұмыс күйін қалыптасыру.

• 
  Белсенді зейінді ұстап тұру:
  

- жаңа материалды берген кезде;

- қайталау және бекіту барысында және т.б.;

- барлық сабақ аралығында.

• 
  Сабақ барысында студенттердің зейінін шоғырландыру:
  

• 
  Зейінін бөлу:
  

• 
  Түрлі кезеңдердегі зейіннің ауысуы:
  

- қайталау, бекітуде өзіндік жұмыстарын орындау және т.б.;

- оқытушы зейін аударудың қандай әдістерін қолданды («логикалық доғал», дауыс ырғағын өзгерту және т.б.).

4. 
   Оқу материалын қабылдау
   

• 
  Студенттерді материалды қабылдауға дайында::
  

- мақсат қою;

- эмоционалды күш;

- бағдар және т.б.

• 
  Оқытушылардың көрнекілік бейнелерді жасауы. Анықтық, бейнелік, тақтаға жазу.
  
• 
  Көрнекі құралдардың, оларды қолданудың ерекшеліктері.(сызбалар, графиктер және т.б., олардың сапалары).
  

-қабылдау объектісін түсіне, дауысына және т.б. қарай бөліп алу.

• 
  Қабылдаудың мағыналылығы:
  

- қатысушыларда сұрақтардың пайда болуына байланысты;

- қатысушылардың айтулары мен толықтыруларына байланысты;

- оқытушының көрнекі материалдарды ауызша түсіндіруі.

• 
  Студенттердің бақылаушылығын қалыптастыру:
  

- бақылау кезеңдерін бөлу;

- қорытынды шығару.

5. 
   Студенттердің сабаққа деген ақыл-ойын дамыту
   

• 
  Сабаққа қолданылатын тәсілдер. Қатысушылардың ақыл-ойын белсендіруші тәсілдерді пайдалану:
  

- жоспарланған, мәселелік мазмұндама;

- мәселелік оқу жағдайын туғызу және т.б.;

- компьютерді және басқа да техникалық құралдарды пайдалану.

• 
  Оқытушы сұрағының сипаты:
  

- талдау процесіне бағыттаушы және т.б.;

- өз ойын салыстыратын, қорытатын, қарсы қоятын және жеткізе алатын;

- себеп-салдарлық байланысты ашатын.

6. 
   Студенттің сөйлеуі. Сөйлеудегі қателік сипаты. Студенттің сабақта сөйлеуінің дамуы.
   
7. 
   студенттердің танымдық іс-әрекетіндегі ес процесі
   

• 
  Материалды жеңіл әрі мағыналы есте қалдыру үшін оқытушының қолданатын әдістері:
  

- ақпаратты логикалық өңдеу;

- материалдағы ең негізгіні бөліп алу;

- анықтамалар мен қиын сөздерді, уақыт көрсеткіштерін және т.б. жаздырту;

- қатысушылардың теориялық білімдерін өзбетінше практикада қолдануына назар аудару (ережелер, заңдар, кесте жасау, үлгі және т.б.);

- іс-әрекет формасының әртүрлі болуы

• 
  Қатысушылардың есін дамытуға арналған оқытушының сұрақтары:
  

-материалды мағыналау;

-материалды бекіту;

- қайталау.

• 
  Оқытушының топпен кездесуі.
  
• 
  Сыртқы келбеті. Киімі. Шаш үлгісі..
  
• 
  Оқытушының психикалық күйі:
  

- қатысушыларға эмоционалды – жағымсыз қатынас (тітіркенушілік, агрессивтілік, және т.б.).

• 
  Оқытушының топқа деген қатынасындағы педагогикалық әдеп және этика
  

- тұлғалық-бағдарлық қатынас;

- тұлғалық-бағдарланған оқыту.

• 
  Топпен қарым-қатынас:
  

-жеке студенттердің жұмысқа зейінін аударту;

- қатысушылардың жұмыс қабілеттілігін ұстап тұру;

- топты жұмысқа ұйымдастыра білу;

- жеке студенттердің мінез-құлқына реакциясы

• 
  Оқытушының сөзі:
  

- ашықтық, эмоционалдылық;

- мимика, пантомимика.

• 
  Оқу жұмысын ұйымдастыру:
  

- қатысушылардың өзіндік жұмысын басқару;

- орындалған жұмысқа пікірін білдіру.

• 
  Студенттердің жастық, индивидуалды ерекшеліктерін ескеру және олардың психикалық күйі.
  

• 
  Оқытудың жағымды мотивациясы, танымдық қызығушылық.
  
• 
  Сабақ мазмұнына назар аудару және қызығушылық, белсенділік және жұмысқа қабілеттілік.
  
• 
  Тапсырманы сапалы орындауға тырысу.
  
• 
  Студентті сабаққа ұйымдастыра алмаудың себептері
  
• 
  Қатысушылардың оқытушыға деген,, оның ескертулеріне деген қатынасы,
  

• 
  Сабақ мақсатына жетті ме:
  

- қызығушылықтың болуына байланысты;

- зейіндерін ұйымдастыру бойынша;

- психикалық процесстердің дамуына байланысты;

- материалды игеру деңгейі бойынша;

- тұлға қалыптасуы бойынша.

• 
  Студенттер іс-әрекетін бағалау (жалпы, индивидуалды, эмоционалды, баллдық және т.б).
  
• 
  Студенттерге берілген тапсырма материалдарының мағынасы:
  

- эстетикалық (адамгершілік, әдеби);

- практикалық (іскерлік);

- әлеуметтік (қоғамдық);

- тәрбиелеуші (педагогикалық);

- тұлғалық-мәнді

• 
  Оқу материалын құрудың психологиялық ерекшеліктері.
  
• 
  Сабақ бойынша жалпы қорытынды. Баға. Тілек
  

• 
  Аты-жөні,тегі____________________________________________________
  
• 
  Туған жылы ___________________________________________________
  
• 
  Курс, тобы _____________________________________________________
  

• 
  жиі ауырады ма (жиі, орташа, сирек)
  
• 
  созылмалы аурулар (қандай)___________________________________
  
• 
  жүйке жүйесі қызметінің ерекшелігі
  

- ұзық күштен кейін;

- шаршамайды;

- себепсіз қуаныштан қайғыруға ауыса алады;

- көңіл күйдің тұрақты ауысуы;

- көңіл күйдің көрінуінде тұрақты;

- қозуға бейім;

- қозу мен тежелу тепе-тең;

- тежелуге бейім.
Үлгерімі (өте жақсы, орташа, қанағаттанарлық, қанағаттанарлықсыз). Үлгермеушілік себебінің жалпы сипаты:___________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

• 
  студент қызығушылығының бағытталуы:
  

- әдеби-эстетикалық;

- спорттағы жетістігі;

- адамдармен қарым-қатынасы;

- басқа іс-әрекеті.

• 
  Сабаққа, іске деген қатынасы (оқу ұнай ма, оны оқуға не итермелейді, түрлі оқу пәндеріне қатынасы, жетістіктері мен сәтсіздіктеріне деген қатынасы):
  

- еңбек сүйгіштік-жалқаулық;

-жауапкершілік (әрқашан жақсы, берілген тапсырманы уақытылы орындайды);

- жауапкершілігі жоқ;

- инициативтілік – пассивтілік;

- ұйымдастырушылық (өз жұмысын дұрыс бөле білу) – ұйымдастыра алмаушылық;

- мұнтаздай болып жүру;

- жетістікке ұмтылу (қандай да бір істе жетістікке ұмтылады және жетеді)

- коллективизм (студент басқа топ студенттеріне қамқорлық көрсете ала ма, әлде керісінше);

- әділдік, шыншылдық;

- қарым-қатынасшыл (адамдармен қатынасқа түсуге бейім);

- әдептілік.
Өзіне деген қатынасы, өзіндік бағалау (жоғары бағалау немесе бағаламау):

- байсалды немесе керісінше, өз жетістігі жайлы мақтанады, жиі айтады;

- өзіне сенімді, яғни тапсырманы басқалардың көмегінсіз орындайды немесе басқалардың көмегіне жүгінеді;

-лидерлікке талпыну (барлық жағдайда бірінші болуға тырысады);

- өзіндік сын (әділ сынды қабылдайды немесе кез-келген сынды теріске шығарады).
Еріктік қасиеттері:

- өзін бақылау;

- оқытушының талаптарына сай жұмыс істей алу;

- батыл;

- жылдам шешім шығарушы;

- тұрақтылық
Топтағы студент жағдайы:

- топтағы беделі (топта немесе жеке қатысушыларға беделін пайдаланады);

• 
  Зейін (оқытушының түсіндіргеніне жылдам әрі тез зейінін аудара алады ма, егер оған қызықты болған жағдайда ғана зейін қойып тыңдайды ма немесе зейін аударуы қиынға соғады ма).
  
• 
  Ес (жаттау барысында материалдың құрылымы мен мағынасын түсінеді, жылдам жаттайды немесе материалды жаттау қысқа, механикалық қайталау болады, мағыналық қателер жібереді).
  
• 
  Ойау (материал төркінін жылдам түсінеді, оқытушының түсіндіргенін жақсы түсінеді, тапсырманы орташа екпінде орындайды немесе тапсырманы орындауы баяу, көп ойланады).
  
• 
  Жалпы эмоционалды күй (ылғи тірі, белсенді, оптимист немесе керісінше, шаршаңқы, қабағы салыңқы).
  
• 
  Эмоционалды тепе-теңдік (әдетте сабырлы немесе қатты эмоционалды жарылысқа бейім, кез-келген өмірлік құбылыстарды жылдам қабылдайды).
  

1. 
   Топ туралы жалпы мәлімет:
   

• 
  Курсы, тобы, топ тізімі (жыныстық белгілері бойынша)
  
• 
  Орташа жасы
  
• 
  Топтың әлеуметтік құрамы
  

2. 
   Топ құрылымы. Тұлғааралық қатынас:
   

• 
  Топ нүктесін ұйымдастыратын топ белсендісі, формалды және формалды емес лидерлер.
  

3. 
   Психологиялық ахуал, эмоционалды-ерікті бірлік:
   

• 
  Топ ішілік дифференциация. Лидерлер және олардың ерекшеліктері. Оқшауланғандар, олардың ерекшеліктері (мүмкіндігінше олардың себептерін көрсетіңдер).
  

• 
  Топтағы тұлға аралық қатынас, топтық дифференцировканың болуы (микро және макротоптар, кандай критерийлер бойынша)
  
• 
  Топ достық, біріккен ұжымды көрсете алады ма, жок па (топты тұтастық ретінде бекітіп, сақтай отырып, барлық сұрақтарды шешуге тырысу).
  
• 
  Жауапкершілік. Топ мүшелерінің біріккен жұмысқа, топ алдындағы мақсаты мен міндеттеріне деген қатынасы.
  
• 
  Ашықтық. Топтың басқа топтарға деген немесе өз тобының жаңа мүшелеріне деген қатынасы.
  

4. 
   Студенттердің оқытушыларға деген қатынасы.
   
5. 
   Топтың жалпы дамуы мен үлгерімі:
   

• 
  Топтың университет-топ жүйесіндегі және сабақтан тыс уақыттағы орны.
  
• 
  Жеке пәндерге деген қатынасы.
  
• 
  Сабақтағы белсенділігі мен жұмысқа қабілеттілігі.
  
• 
  Қатысушыларға индивидуалды психологиялық көмек көрсету қажеттілігі.
  

6. 
   Қорытынды және тілек.
   

(ЖОО)

1. 
   ЖОО, факультеттің қысқаша мінездемесі.
   
2. 
   Студенттің практикада жүргізген тобының мінездемесі.
   

1. 
   Сіз жүргізген сабақтардың саны (дәрістер, семинарлар,
   лабораториялық және практикалық сабақтар) және олардың практикалық бағасы;
   сабақты жоспарлау және жүргізуде кездескен қиындықтар.
   
2. 
   Студенттердің шығармашылық іс-әрекетін ұйымдастыру мақсатында оқытудың қандай әдістері мен тәсілдерін қолдандыңыз?
   

1. 
   Өзіңіздің пәнге дайындығыңызды қалай бағалайсыз?
   
2. 
   Жоғарғы мектеп оқытушысы іс-әрекетінің мазмұны мен сипаты туралы не білдіңіз? Қандай тұлғалық қасиеттер мен кәсіби ептіліктерді жоғарғы мектеп оқытушысы үшін маңызды деп есептейсіз?