Сүзбе жасау өндірісіндегі машиналар мен аппараттар

Сүзбе – сүт қышқылынан жасалынған белокты азық. Сүтке сүт қышқылы бактерияларын (хлорлы кальций, жұмытқа ертіндісі және пепсинді) қосу арқасында сары суынан ажыратып сүзбе алынады. Сүзбеге арналған сүт техникалық шарт бойынша ішілетін сүтке бара – бар және қышқылдағы 22 градус температурадан аспауы керек.

         Гост-тың келісімі бойынша сүзбе майлылығы 18%-тік, 9%-тік немесе майсыз болып бөлінеді. Майсыз сүзбе көк сүттен алынады. Физикалық-химиялық көрсеткіші бойынша майлылығы 9%-тік және майсыз сүзбелер Госпланның бекітілген қаулысындағы 9.09.80.г. 183 стандартқа сай, ал 18%-тік сүзбе №1ТУ49770-80 стандартқа сай болуы керек. Сүзбе дайындаудағы технологиялық процес: сүтті қабылдау, сепаратордан өткізу, нормаландыру, пастерлеу, салқындату, ашытуға дайындау, ашыту, уақытша ұстау, қоюланған ашытқыны салқындату, сығу жолымен сүзу, сүзбені салқындату, престеу немесе қалыпқа орау.

         Өндірісте сүзбе өндіруге қажетті сүтті қабылдағанда стандарт анықтамасы бойынша қабылдануы керек. Ал сеператордан өткізілгеннен кейін, майынан ажыратылған сүттің белогымен майын №293 стандарт бойынша анықтап, нормалау әдісі аяқталғаннан кейін сүтті 55-65⁰С дейін қыздырып 12,5мПа ±2,5мПа қысым жасау арқылы гомогенизациялайды (қажет жағдайда) яғни құрамындағы майды ыдыратады. Пастерлену 78⁰С-85⁰С шамасында 20-30 секунд ұстау арқылы жүргізіледі. Пастерленген сүтті жаз айларында 24-28⁰С, ал қыс айларында 26-30⁰С температураға дейін салқындатып, ұйытуға дайындайды. Ұйытылған қоспа ұю тәртібі бойынша 18%-тік және 9%-тік сүзбелер үшін 95-78ºТ қышқылдықта, ал майсыз сүзбе үшін 100-80ºТ қышқылдықта болуы қажет. Қышқылдығы келтірілген қоспаны 48-54⁰С аралығында қыздырып 1,0...1,5 минут шамасында ұсталынады да  салқындатқышқа жіберіліп салқындатылып, ары қарай сүзуге дайындайды. Сүзілген сүзбе ары қарай арнайы сүзбе салқындатқышқа жіберіліп 8...12⁰С дейін салқындатылады да майлылығы мен белогы  немесе ылғалдылығы стандарттары бойынша тексеріліп ары қарай өңдеуге жіберіліп тұрады.

         Сүзбе дайындайтын қондырғыларға мыналар жатады: ұйытқыны дайындайтын, өңдейтін ванналар, ұйытқыны салқындататын, сүзетін, сүзбені араластыратын, жаныштайтын және қоспалар қосып қалыпқа бөліп орайтын.

         Ұйытқыны дайындау үшін ВК-2,5 ваннасы (1-cурет) және ВС-2,5 (2-сурет) престеу ваннасы қолданылады. ВК-2,5 ваннасының сыйымдылығы 1,5м³ болса ВС-2,5-тің сыйымдылығы – 0,7м³. Ваннадағы негізгі жұмысшы органы жартылай цилиндр іспеттес жылу алмастырғыш жейдесі бар ыдыс, ыстық және суық суларқа арналған түтіктер, дайын азықты қотаратын кран немесе орнатылуға ыңғайлап жасаған төрт аяғы болады. ВК-2,5 ваннасы тек ашытқы дайындау үшін қолданылса ВС-2,5 ваннасында дайын ұйытқыны престеуде қызметін атқарады. ВК-2,5 салмағы 330 кг, ал ВС-2,5-105кг.